Orthodox Outlet for Dogmatic Enquiries Digital Books

Papism and Ecumenism

Bibliography // Contents // Appendix 2

UNIA: The Face and the Disguise

APPENDIX 1

                                         Encyclical of the Constantinople Synod (1722)

                                     addressed to the Antiochian Orthodox   (Excerpts)

 



[Prologue]

Even though the formidable and age-old evil serpent and common adversary of the human race,  Satan, has not ceased to war against the holy Church of Christ from time to time and to willingly study the extermination of pious and Orthodox Christians by utilizing (as instruments befitting this malice of his) certain malevolent powers, albeit on the contrary, the Grace and the Providence of the most benevolent God are not absent (given that He at times sends bold and willing opponents within His holy Church who fight bravely against all satanic influences and designs of the common enemy of our generation), the devil, by recognizing as the primary boast and unspoiled treasure of the soul and a necessary weapon for salvation and an amulet the healthy and proper and blameless faith of us pious Christians as well as the unalterable and unadulterated element found in our sacred dogmas which has been preserved unfalsified and unadulterated (especially in this part) as  most important and necessary, strives to conspire against our generation, hence the sprouting anew of so many different heresies and blasphemies and from the beginning within Christ's Church regarding our orthodox respectfulness, hastening to cast the more simple people into the pit of spiritual downfall, after the providential wisdom of the most merciful God through the Church's sacred Fathers had overthrown them and had introduced piety.

However even during our present times, we hear in these places - that is, in the provinces and the cities of Orthodox Christians that are under the jurisdiction of the most sacred patriarchal and apostolic throne of Antioch - that there are nestled and secretly sown in the souls and the minds of Christians the Latin cacodoxy and dogmas of perfidy (or, rather, of innovations and beliefs that are erroneous and rejected by the true faith), the leaders and teachers of which Latin dogmas - having found in those same places some easily fooled Christians (on account of their ignorance of the proper dogmas of the Church) and having deceived them by means of various sophistries, machinations and bad workmanship, did convince them to both apostatize from the Eastern Church of Christ and the proper dogmas and patristic traditions, as well as to believe in and accept the innovations of the Latin deceit as truths. 

Thus, having received the ecclesiastic office from God and elected to this patriarchal throne, the Most Holy Patriarch of Antioch, beloved in the Holy Spirit brother of ours and co-officiator, His Beatitude Athanasius, feeling the pain and the suffering for such a spiritual loss of those Christians subject to him, and coming here in person to the regnant of all cities and joining us as a brother along with the Most Holy Patriarch of Jerusalem, His Beatitude Chrysanthus who is already preoccupied in the regnant city, and having tragically narrated and stressed to us and to our brethren hierarchs this misfortune and spiritual harm to the said Christians, also provoked in us a more than slight sorrow and sympathy, in order to jointly and synodically with His Beatitude deliberate and decide about the evil in question and about the cure thereof, making provision to write and to reveal to all the local Christians not to be fooled deceitfully, neither to open their ears to the vacant voices of the Latins, nor to accept their innovations and everything that through false deceit and disastrous dogmas through arguments of sophistry they are hastening to spread in your souls; instead, by being equipped with the upright dogmas and meanings of piety, fend off the falsehood and remain in your true and paternally-delivered tradition of the Faith.

As for the chief reason that forces the Latins to make such innovations and novelties, it is none other than to introduce the monarchy of the Pope and to prove that only the Pope - as they claim - is the universal head of the universal Church and the vicar of Christ and the only lord and bishop of the entire world, and above all the other Patriarchs and all the other High Priests, and that he can never sin and fall into any heresy, and that he is above the Synods - both ecumenical and local - and all else that the providence of a tyrannical authority assigns to it - which we shall elaborate on, further down; they also hasten to show that the Pope is capable of everything, and that everything he legislates and teaches is true and certain and not to be examined by anyone, and that it is imperative that all the pious do obeisance to him and accept these things without examination, and also base upon this weird and conceited authority of the Pope's all of their innovations and novelties and deceive the simple-minded folk, drawing them away from the pious dogmas of Christ's Church and dragging them wretchedly into the pit of perdition.

[Epilogue]

But, as we have said, that the all-innovating Latins not only overthrew and corrupted the dogmas of the pious faith, but also the traditions and the order of the Church, opposing themselves even to the Gospel teaching and the Apostolic Canons and the sacred Synods, and - said quite simply - to the Fathers of the Church and to the traditions of the Church that have been guarded from the beginning by all of us pious; also, that they have wittingly sinned maliciously against and opposed the truth (as they have made it abundantly evident to this day), no-one who has a mind can doubt it.

Nevertheless, if the evil had remained in their words only, we would not have cared in the least to judge them and condemn them, inasmuch as it would not have been of any benefit to them, who, out of stubbornness and illogical passion had excised themselves from the whole Church and had concocted so many innovations and novelties in the dogmas and the traditions of the pious faith. 

But, because we can also see that they hasten to impart their evil and the poison of their cacodoxy like pernicious serpents to even the simplest of the Christians of our generation - that is, to the Eastern Church of Christ - and with deceitful means corrupt them and drag them wretchedly to the precipice and the pit of perdition, it is for this reason that we sorrow, and in caring for our own Christians, we have written and revealed in brief in this present (text) those things that the Eastern Church of Christ believes and glorifies - as well as Her healthy and upright dogmas - and have likewise revealed the innovations and the deceits of the Latin cacodoxy, so that pious people might be supported in their piety and not be fooled by the Latin prattlings.

Therefore do we paternally and spiritually advise all Christians who are under the patriarchal throne of Antioch, both young and old, and of any and all ranks and situations, to pay good attention and guard your paternally-delivered faith, and remain steadfastly within the boundaries of the Eastern Church of Christ, which has preserved and continues to preserve - unshakably and unadulterated - everything that was delivered and taught to Her from on high and from the beginning by Jesus Christ and the holy Apostles, holy Synods and holy Fathers, and all the traditions of Christ's holy Church, both in writing and unwritten, and to stay far away from the innovations and the novelties of the Latins who have left no Dogma and Mystery and Tradition of the Church that they have not corrupted and adulterated; and, having done thus, and persevering in your paternally-delivered piety, you shall have multiple wages from God and eternal life and salvation of your soul, and from all the Fathers of the Church and by us, spiritual wishes and blessings. 

But, whosoever of you dares to violate the Dogmas of the Eastern Church of Christ and stir any of them and accept any innovation and deceit and falsehood of the Latin cacodoxy, let it be known with certainty by that person that he is sinning mortally, both for departing from the boundaries of piety and also for becoming accused of and responsible for eternal damnation, and shall be considered an irreverent and a heretic by God, receiving the curses of Christ and the Apostles and the Synods and all of the Saints of the Church, as a transgressor and a despiser of their teaching and tradition.

~~~~~~~~~~~~~~~~

Identical to what is equal to the Patriarchal signatures and those of the other hierarchs:

 Jeremiah, by the mercy of God archbishop of Constantinople, New Rome, and Ecumenical Patriarch, do opine and confess that this is the glory and the confession of the Holy Eastern Church of Christ regarding the problems reported herein.

 Athanasius, by the mercy of God Patriarch of the great city of God, Antioch, do co-opine and confess this to be the glory and the confession of the Holy Eastern Church of Christ regarding the problems reported herein.

 Chrysanthus, by the mercy of God Patriarch of the city of Jerusalem and all Palestine, do opine that this is the glory and the confession of the Holy Eastern Church of Christ regarding the problems reported herein.

† I,  Kallinikos, having been proposed and accepted as representative of Heracleia and Redestos, hereby co-believe and co-speak with the most holy Patriarchs, and thus confess and glorify, with heart and mouth, that which the holy, catholic and apostolic church of Christ preaches.

 Auxentius of Kyzikos, in acceptance of the aforementioned, do hereby co-believe and co-speak with the most holy Patriarchs, and thus confess and glorify, with heart and mouth, that which the holy, catholic and apostolic church of Christ preaches.

 Paisios of Nicomedia, in acceptance of the aforementioned, do hereby co-believe and co-speak with the most holy Patriarchs, and thus confess until my dying breath

 Gerasimus of Nicaea, regarding those things that are included herein, am entirely of the same belief as the most holy Patriarchs.

 Parthenius of Chalcedon, in acceptance of the aforementioned, do hereby co-believe and co-speak with the most holy Patriarchs,  and thus confess and glorify, with heart and mouth, that which the holy, catholic and apostolic church of Christ preaches.

 Gregorius of Ganou and Chora, in acceptance of the aforementioned, do hereby co-believe and co-speak with the most holy Patriarchs,  and thus confess and glorify, with heart and mouth, that which the holy, catholic and apostolic church of Christ preaches.

 Anastasios of Sofia, in acceptance of the aforementioned, do hereby co-believe and co-speak with the most holy Patriarchs,  and thus confess and glorify, with heart and mouth, that which the holy, catholic and apostolic church of Christ preaches.

 

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1

Α. Εγκύκλιος της εν Κωνσταντινουπόλει Συνόδου (1722),
προς τους Ορθοδόξους Αντιοχείς. (Αποσπάσματα)

[ Πρόλογος ]

Αγκαλά και δεν έλειψέ ποτε ο δεινός και αρχέκακος όφις και κοινός του ανθρωπίνου γένους πολέμιος Σατάν από το να πολεμά κατά καιρούς με διαφόρους τρόπους την Αγίαν του Χριστού Εκκλησίαν και να σπουδάζη μετά προθυμίας τον αφανισμόν των ευσεβών και Ορθοδόξων Χριστιανών, μεταχειριζόμενος όργανα αρμόδια εις την κακίαν αυτού ταύτην δυνάμεις τινάς κακοποιούς, όμως εξ εναντίας πάλιν δεν απολείπει η χάρις και πρόνοια του υπεραγάθου Θεού να εξαποστείλη κατά καιρούς αντιπάλους γενναίους και προθύμους ανταγωνιστάς εις την Αγίαν του Εκκλησίαν, αντιπολεμούντας γενναίως ταις σατανικαίς επηρείαις και επιβουλαίς του κοινού εχθρού τού ημετέρου γένους διαβόλου, ο οποίος γνωρίζοντας πρώτον καύχημα και πλούτον άσυλον της ψυχής και εις σωτηρίαν όπλον αναγκαίον και φυλακτήριον το υγιές και ορθόν και άπταιστον της ιεράς και αμωμήτου ημών των ευσεβών Χριστιανών πίστεως και το εν τοις ιεροίς ημών δόγμασι μέχρι κεραίας απαραχάρακτον και ανόθευτον, κατά τούτο μάλιστα το μέρος ως κυριώτερον και αναγκαιότερον δοκιμάζει να επιβουλεύεται το γένος ημών. Όθεν και ανεφύησαν άνωθεν και εξ αρχής εν τη τού Χριστού Εκκλησία τοσαύται διάφοροι αιρέσεις και βλασφημίαι περί το Ορθόδοξον ημών σέβας, σπεύδουσαι να ρίψουν τους απλουστέρους εις το τής ψυχικής απωλείας βάρα θρον, τας οποίας η προνοητική σοφία τού ευσπλαγ χνικωτάτου Θεού δια μέσου τών ιερών τής Εκκλησίας πατέρων ανατρέψασα εσύστησε την ευσέβεια.

Αλλά και κατά τους παρόντας καιρούς ακούομεν εις τα μέρη αυτά, ήτοι εις τας επαρχίας και πολιτείας τών Ορθοδόξων Χριστιανών τας υποκειμένας υπό τον αγιώτατον πατριαρχικόν και Αποστολικόν θρόνον της Αντιόχειας, να εμφωλεύουσι και να είναι εγκατεσπαρμένα λεληθότως εις τας ψυχάς και διανοίας των Χριστιανών της Λατινικής κακοδοξίας και κακοφροσύνης τα δόγματα ή μάλλον ειπείν νεωτερίσματα και της αληθούς πίστεως ημαρτημένα και απεσχοινισμένα φρονήματα, τών οποίων λατινικών δογμάτων οι αρχηγοί και διδάσκαλοι ευρίσκοντες αυτόθι τινάς Χριστιανούς ευεξαπατήτους δι' αμάθειαν και άγνοιαν των ορθών τής Εκκλησίας δογμάτων, και τούτους διαφόροις σοφίσμασι, μηχαναίς τε και κακοτεχνίαις εξαπατώντες, καταπείθουσιν αυτούς αποστατείν μεν τής ανατολικής τού Χριστού Εκκλησίας και των ορθών δογμάτων και πατρικών παραδόσεων, πιστεύειν δε και ως αληθή παραδέχεσθαι τής λατινικής απάτης τους νεωτερισμούς.

Όθεν ο του πατριαρχικού τούτου θρόνου την εκκλησιαστικήν αρχήν θεόθεν κληρωσάμενος μακαριώτατος και αγιώτατος Πατριάρχης Αντιόχειας, εν αγίω Πνεύματι αγαπητός ημών αδελφός και συλλειτουργός, κύριος κύριος Αθανάσιος, συναλγών και συμπάσχων επί τη τηλικαύτη ψυχική απωλεία των υποκειμένων αυτώ Χριστιανών, ελθών τε ήδη σωματικώς εν τη βασιλευούση των πόλεων και αδελφικώς συγγενόμενος ημίν τε και τω μακαριωτάτω και αγιωτάτω πατριάρχη Ιεροσολύμων κυρίω κυρίω Χρυσάνθω, ήδη εν τη βασιλευούση διατρίβοντι, και τη περί ημάς τών συναδέλφων αρχιερέων συνόδω εκτραγωδήσας τε και δηλοποιήσας την τηλικαύτην δυστυχίαν και ψυχικήν βλάβην των ειρημένων Χριστιανών, εις λύπην ου μετρίαν και συμπάθειαν και ημάς προκαλέσατο, ώστε κοινώς τε και συνοδικώς μετά τής αυτού μακαριότητος σκέψασθαι και βουλεύσασθαι περί του προκειμένου κακού, και περί τής θεραπείας αυτού προνοησαμένους γράψαι και φανερώσαι υμίν πάσι τοις αυτόθι Χριστιανοίς, μη εξαπατάσθαι ραδίως μηδέ ανοίγειν τα ώτα ταις τών Λατίνων κενοφωνίαις, αλλ' ουδέ παραδέχεσθαι τους νεωτερισμούς αυτών και όσα κατά απάτην ψευδή και ολέθρια δόγματα με σοφιστικά επιχειρήματα σπεύδουσι να εγκατασπείρουν εις τας ψυχάς υμών, αλλά όντες ωπλισμένοι με τα ορθά της ευσεβείας δόγματα και νοήματα να αποδιώκετε το ψεύδος και να μένετε εις την αληθή και πατροπαράδοτόν σας πίστιν.

Το δε αίτιον κυρίως, όπου αναγκάζει τους Λατίνους να κάμουσι τας τοιαύτας καινοτομίας και τους νεωτερισμούς, δεν είναι άλλο παρά να συστήσωσι την μοναρχίαν τού Πάπα και να αποδείξουν ότι μόνος ο Πάπας είναι, καθώς αυτοί λέγουσι, καθόλου κεφαλή τής καθόλου Εκκλησίας και βικάριος τού Χριστού και μόνος κύριος και Επίσκοπος τής οικουμένης όλης και υπεράνω των άλλων Πατριαρχών και πάντων αρχιερέων, και ότι δεν δύναται ποτέ να αμάρτη και να ξεπέση εις καμμίαν αίρεσιν, και ότι είναι υπεράνω των Συνόδων, οικουμενικών τε και τοπικών, και όσα άλλα προνόμια τυραννικής εξουσίας αποδίδουσιν εις αυτήν τα οποία θέλομεν απαριθμήσει κατωτέρω, σπεύδουσι να δείξουν, ότι πάντα δύναται ο Πάπας, και όσα νομοθετεί και διδάσκει είναι αληθινά και βέβαια και ανεξέταστα παρά πάντων, και ότι είναι ανάγκη οι ευσεβείς να υποτάσσωνται και να δέχωνται ταύτα χωρίς καμμίαν εξέτασιν. Και επάνω εις αυτήν την αλλόκοτον και τετυφωμένην αρχήν του Πάπα θεμελιώνουσιν όλας τας καινοτομίας και τους νεωτερισμούς αυτών και εξαπατώσι τους απλουστέρους, ευγάνοντές τους από τα ευσεβή δόγματα τής τού Χριστού Εκκλησίας και σύροντές τους αθλίως εις τον βυθόν τής απωλείας.

 

[Επίλογος]

Αλλά, καθώς είπομεν, όχι μόνον τα δόγματα της ευσεβούς πίστεως, αλλά και τας παραδόσεις και τάξεις της Εκκλησίας ανέτρεψαν και διέφθειραν οι κατά πάντα καινοτομούντες Λατίνοι, εναντιούμενοι και τη ευαγγελική διδασκαλία και τοις αποστολικοίς κανόσι και εις τας ιεράς Συνόδους και απλώς ειπείν εις τους Πατέρας της Εκκλησίας και τας εξ αρχής φυλαττομένας παρ’ ημών πάντων των ευσεβών παραδόσεις της Εκκλησίας. Και ότι μεν αυτοί εθελοκάκως αμαρτάνουσι και εναντιούνται εις την αλήθειαν, καθώς αρκετά το εφανερώσαμεν μέχρι τούδε, ουδείς νουν έχων αμφιβάλλει.

Μόλον τούτο, εάν έμεινε το κακόν εις του λόγου τους, ολίγον μας έμελλε να τους κρίνωμεν και να τους κατακρίνωμεν, ωσάν όπου δεν προξενείται εκ τούτου καμία ωφέλεια εις αυτούς, οι οποίοι δια πείσμα και πάθος άλογον εσχίσθησαν από την καθόλου Εκκλησίαν, και επενόησαν τόσας καινοτομίας και νεωτερισμούς εις τα τής ευσεβούς πίστεως δόγματα και παραδόσεις.

Αλλ' επειδή και βλέπομεν, ότι το εδικόν τους κακόν και το φαρμάκι της κακοδοξίας των σπεύδουσιν ωσάν όφεις ολέθριοι να το μεταδώσουν και εις τους απλουστέρους Χριστιανούς του ημετέρου γένους, της Ανατολικής δηλαδή του Χριστού Εκκλησίας, και με τρόπους απατηλούς να τους διαφθείρωσι και να τους σύρωσιν αθλίως εις τον κρημνόν και το βάραθρον της απωλείας, δια τούτο λυπούμενοι και φροντίζοντες τους εδικούς μας Χριστιανούς, εγράψαμεν και εφανερώσαμεν εν τω παρόντι με συντομίαν εκείνα όπου φρονεί και δοξάζει η Ανατολική του Χριστού Εκκλησία και τα υγιή και ορθά δόγματα αυτής· ομοίως εφανερώσαμεν και τους νεωτερισμούς και τας απάτας της λατινικής κακοδοξίας, δια να στηρίζωνται οι ευσεβείς εις την ευσέβειαν, και να μην απατώνται από τας λατινικάς φλυαρίας.

Όθεν και συμβουλεύομεν πατρικώς και πνευματικώς όλους τους υπό τον αγιώτατον πατριαρχικόν θρόνον της Αντιόχειας ευρισκομένους Χριστιανούς, μικρούς τε και μεγάλους, πάσης τε και παντοίας τάξεως και καταστάσεως, να προσέχετε καλώς και να φυλάττετε την πατροπαράδοτόν σας πίστιν, και να μένετε στερεώς μέσα εις τα όρια της Ανατολικής του Χριστού Εκκλησίας, η οποία όσα παρέλαβε και εδιδάχθη άνωθεν και εξ αρχής από τον Ιησούν Χριστόν και τους Αγίους Αποστόλους, ιεράς Συνόδους και θείους Πατέρας, και όλας τας παραδόσεις της Αγίας του Χριστού Εκκλησίας, εγγράφους τε και αγράφους, τα εφύλαξε και τα φυλάττει απαρασάλευτα και ανόθευτα, και να απέχετε μακράν από τας καινοτομίας και τους νεωτερισμούς των Λατίνων, οι οποίοι δεν άφησαν κανένα δόγμα και μυστήριον και παράδοσιν της Εκκλησίας όπου να μην το φθείρουν και να το νοθεύσουν. Και ούτω μεν ποιούντες και εμμένοντες εις την πατροπαράδοτόν σας ευσέβειαν, θέλετε έχη μισθόν παρά Θεού πολλαπλάσιον και ζωήν την αιώνιον και ψυχικήν σωτηρίαν, και παρά πάντων των Πατέρων της Εκκλησίας και παρ’ ημών ευχάς και ευλογίας πνευματικάς.

 Όστις δε τολμήσει από λόγου σας να αθετήση τα δόγματα της ανατολικής του Χριστού Εκκλησίας και να παρασαλεύση κανένα από αυτά και να δεχθή κανένα νεωτερισμόν και απάτην και ψεύδος της λατινικής κακοδοξίας, ας γνωρίζη βεβαίως ο τοιούτος, ότι αμαρτάνει θανάσιμα, επειδή και ευγαίνει από τα όρια της ευσεβείας, και γίνεται υπόδικος και υπεύθυνος τη αιωνία κολάσει και ωσάν ασεβής και αιρετικός λογισθήσεται παρά Θεώ, λαμβάνοντας τας αράς του Χριστού και των Αποστόλων και των Συνόδων και όλων των Αγίων της Εκκλησίας, ως παραβάτης και καταφρονητής της διδασκαλίας και παραδόσεως αυτών.

~~~~~~~~~~~~~~~~

Το ίσον των πατριαρχικών υπογραφών και λοιπών αρχιερέων απαράλλακτον.

 † Ιερεμίας, ελέω Θεού Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, νέας Ρώμης, και οικουμενικός Πατριάρχης, αποφαίνομαι και ομολογώ ταύτην είναι την δόξαν και ομολογίαν της Αγίας ανατολικής του Χριστού Εκκλησίας περί των ενταύθα εκτεθέντων προβλημάτων.

† Αθανάσιος, ελέω Θεού Πατριάρχης της μεγάλης θεουπόλεως Αντιόχειας, συναποφαίνομαι και ομολογώ ταύτην είναι την δόξαν και ομολογίαν της Αγίας ανατολικής του Χριστού Εκκλησίας περί των ενταύθα εκτεθέντων προβλημάτων.

† Χρύσανθος, ελέω Θεού Πατριάρχης της Αγίας πόλεως Ιερουσαλήμ και πάσης Παλαιστίνης, αποφαίνομαι ταύτην είναι την δόξαν και ομολογίαν της Αγίας ανατολικής του Χριστού Εκκλησίας περί των ενταύθα εκτεθέντων προβλημάτων.

† Έγωγε Ηρακλείας και Ρεδαιστού Καλλίνικος, τα προβληθέντα αποδεχόμενος συμφρονώ και συμφθέγγομαι τοις αγιωτάτοις Πατριάρχαις, και ούτως ομολογώ και δοξάζω καρδία και στόματι, καθάπερ και η του Χριστού αγία καθολική και Αποστολικής ανατολική Εκκλησία κηρύττει,

† ο Κυζίκου Αυξέντιος, τα προβληθέντα αποδεχόμενος συμφρονώ και συμφθέγγομαι τοις αγιωτάτοις Πατριάρχαις, και ούτως ομολογώ και δοξάζω καρδία και στόματι, καθάπερ και η του Χριστού αγία καθολική ανατολική Εκκλησία κηρύττει,

† Ο Νικομήδειας Παίσιος, τα προβληθέντα αποδεχόμενος συμφρονώ και συμφθέγγομαι τοις αγιωτάτοις Πατριάρχαις και ούτως ομολογώ μέχρις εσχάτης μου αναπνοής.

† Ο Νίκαιας Γεράσιμος, περί των τήδε εμπεριεχομένων σύμφρων ειμί διόλου τοις αγιωτάτοις Πατριάρχαις.

† Ο Χαλκηδόνος Παρθένιος, τα προβληθέντα αποδεχόμενος συμφρονώ και συμφθέγγομαι τοις αγιωτάτοις Πατριάρχαις, και ούτως ομολογώ και δοξάζω καρδία και στόματι, καθάπερ η του Χριστού αγία ανατολική Εκκλησία κηρύπει.

† Ο Γάνου και Χώρας Γρηγόριος, τα προβληθέντα αποδεχόμενος συμφρονώ και συμφθέγγομαι τοις αγιωτάτοις Πατριάρχαις, και ούτως ομολογώ και δοξάζω καρδία και στόματι, καθάπερ και η του Χριστού αγία καθολική Αποστολικής ανατολική Εκκλησία κηρύττει,

† Ο Σοφίας αναστάσιος, τα προβληθέντα αποδεχόμενος συμφθέγγομαι τοις αγιωτάτοις Πατριάρχαις, και ούτως ομολογώ και δοξάζω καρδία και στόματι, καθάπερ και η του Χριστού αγία καθολική Αποστολική ανατολική Εκκλησία κηρύττει.

____________

Bibliography // Contents // Appendix 2

Article published in English on: 4-11-2014.

Last Update: 4-11-2014.