Ορθόδοξη Ομάδα Δογματικής Έρευνας

Κεντρική Σελίδα

Βιβλία και Ευσεβισμός

Kεφάλαιο 10ο * Περιεχόμενα * Kεφάλαιο 12ο

Ευσεβοφάνεια και Εκκλησία

Απαντήσεις σε απορίες

και ενστάσεις αντικληρικαλιστών

Νικολάου Μαυρομάγουλου

 

Μέρος Β: Οι κατά τών Πρεσβυτέρων κατηγορίες

Κεφάλαιο 11.

Έλλειψη διδασκαλίας

Συχνά οι επικριτές προβάλλουν την εξής επίκριση εναντίον τής Εκκλησίας τού Κυρίου:

"Η Ορθόδοξη Εκκλησία, δεν μπορεί να είναι η Εκκλησία τού Κυρίου, επειδή δεν διδάσκει στο ποίμνιο το ευαγγέλιο, όπως οφείλει.  Αυτό το αποδεικνύει η άγνοια τού κόσμου για τη Χριστιανική διδασκαλία".  Ας δούμε λοιπόν, αν ευσταθεί αυτή η άποψη.

Πρώτα πρώτα, αναρωτήθηκαν ποτέ αυτοί οι κύριοι, προτού έλθει σε ύπαρξη ο Προτεσταντισμός (τον 16ο αιώνα), ποιοί ήταν αυτοί που εξάπλωσαν το ευαγγέλιο σε όλη τη γη;  Φυσικά αυτοί δεν ήταν Προτεστάντες!  Κι ακόμα, αν ψάξουν στην ιστορία, θα μάθουν πως ο Προτεσταντισμός άρχισε να κηρύττει από τον 19ο αιώνα σε ευρεία έκταση!  Έχουμε δηλαδή κάποιες θρησκείες που κηρύττουν μόνο για 200 χρόνια, και κατηγορούν την Ορθόδοξη Εκκλησία, που κηρύττει ανελλειπώς για 2.000 χρόνια! 

Αναρωτήθηκαν ακόμα ποτέ, πού βρήκαν την Αγία Γραφή που θεωρούν οδηγό τους;  Δεν έμαθαν, πως η Ορθόδοξη Εκκλησία διαφύλαξε το ιερό αυτό κείμενο για 20 αιώνες;  Δεν γνωρίζουν ότι αυτός που όρισε ποιά είναι τα βιβλία τής Καινής Διαθήκης και που μας πληροφόρησε για τη θεόπνευστη κατάταξή τους στον Αγιογραφικό κανόνα, ήταν ο Ορθόδοξος Επίσκοπος τού 4ου αιώνα, ο Άγιος Αθανάσιος;  Πώς δέχονται λοιπόν τη γνώμη τού Ορθοδόξου Επισκόπου, και δεν δέχονται τη θεοπνευστία του; 

Ίσως όμως πει κάποιος: "Άλλο τι έκανε η Ορθόδοξη Εκκλησία πριν από 20 αιώνες, κι άλλο τι κάνει σήμερα.  Σήμερα δεν κηρύττει όπως άλλοτε!"

Βεβαίως, δεν αρνούμαστε πως σε όλη τη διάρκεια τής Χριστιανικής ιστορίας, υπήρξαν και περίοδοι στις οποίες η διακήρυξη τού ευαγγελίου μειώθηκε.  Όμως ποτέ δε σταμάτησε.  Μάλιστα στην Ελλάδα, είναι αλήθεια πως μετά από την απελευθέρωση από τους Τούρκους, μέχρι και πριν λίγες δεκαετίες, υπήρξε σοβαρή κάμψη τής ευαγγελιστικής προσπάθειας στη χώρα μας, όπως και κατά τα τελευταία 70 χρόνια σε κομμουνιστικές χώρες, οι οποίες κατάπιαν το σύνολο σχεδόν τών Ορθοδόξων περιοχών.  Φυσικό ήταν λοιπόν, με τέτοια προβλήματα να επιβραδυνθεί η προσπάθεια, και να μη διατηρήσει στον αιώνα μας την προηγούμενη ορμή της.  Και μάλιστα, και στους προηγούμενους αιώνες, η Ορθοδοξία ήταν ο κυματοθραύστης που σταμάτησε τα κύματα τού Ισλαμισμού, και υπέστη όλη την αγριότητα τών αλλοθρήσκων! 

Τη χειρότερη ζημιά όμως, την έκανε στη χώρα μας η διείσδυση τού Παπισμού, μέσω τών Φράγκων.  Αυτοί, με δολιότητα "πέρασαν" στους εκκλησιαστικούς κύκλους τής νεοσυσταθείσας χώρας μας παπικές διδασκαλίες, οι οποίες για πολλές δεκαετίες δηλητηρίασαν την Ορθόδοξη πίστη, εμποδίζοντας την πλειονότητα να γνωρίσει σωστά το Χριστιανικό ευαγγέλιο. 

Τις τελευταίες δεκαετίες όμως, η φωνή τών λιγοστών κηρύκων τής αληθείας, ακούστηκε και πάλι δυνατά στη χώρα μας.  Στις μέρες μας, πετάμε και τα τελευταία υπολείμματα τής παπικής επιρροής, και ανακαλύπτουμε και πάλι την Ορθόδοξη πίστη, όπως ακριβώς παραδόθηκε από τους αποστόλους.

Οι άνθρωποι αυτοί όμως, είναι αδικαιολόγητοι και για άλλον έναν λόγο να κατηγορούν την Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία για έλλειψη διδαχής τού ευαγγελίου.  Τους πληροφορούμε ότι τα Ορθόδοξα βιβλία και περιοδικά που εκδίδονται στη χώρα μας κάθε χρόνο, είναι πολύ περισσότερα από τα βιβλία όλων τών άλλων θρησκειών μαζί! 

Ραδιοφωνικοί σταθμοί τής Εκκλησίας και τηλεοπτικά προγράμματα, κηρύττουν ασταμάτητα στα εκατομμύρια κατοίκων μόνο τής Αττικής. 

Καθημερινά σεμινάρια, κατηχήσεις και άλλες Χριστιανικές ομιλίες, έρχονται να συμπληρώσουν την προσπάθεια, πολλές ομιλίες τών οποίων, καταγράφονται σε κασέτες.  Οι περισσότερες ενορίες, έχουν τα δικά τους κατηχητικά προγράμματα, χωρίς να συμπεριλάβουμε τις πρωτοβουλίες τών αμέτρητων Ορθοδόξων οργανώσεων, και μεμονωμένων προσώπων, και χωρίς να συμπεριλάβουμε τη διδασκαλία τών πνευματικών, προς τα πνευματικά τους παιδιά. 

Ακόμα και αυτό το έντυπο που κρατάει ο αναγνώστης στα χέρια του, είναι μέρος αυτής τής ποιμαντικής προσπάθειας τής Εκκλησίας. 

Εάν λοιπόν κάποιος δει απροκατάληπτα αυτή την προσπάθεια, όχι μόνο δεν θα κατηγορήσει την Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία, για έλλειψη ευαγγελισμού, αλλά θα την επαινέσει!

Σκεφτείτε!  Δεν έχει κάποιος να κάνει τίποτα περισσότερο για να ακούσει το ευαγγέλιο, από το να γυρίσει το κουμπί τού ραδιοφώνου του, ή να ανοίξει την τηλεόραση, ή να αγοράσει ένα εκκλησιαστικό περιοδικό από το περίπτερο, ή να επισκεφθεί το κατηχητικό τής γειτονιάς του!  Και τι να πούμε για την εξωτερική ιεραποστολή;  Ο απροκατάληπτος αναγνώστης, μπορεί να δει τα αποτελέσματα αυτού τού αγώνα, στα ιεραποστολικά περιοδικά τής Εκκλησίας.  Η προσπάθεια είναι πράγματι θαυμάσια.

Εκεί όμως που θα συμφωνήσω με τους ανθρώπους αυτούς, είναι πως λείπει η διαφήμιση όλης αυτής τής τεράστιας προσπαθείας.  Αν και η επιμορφωτική προσπάθεια τής Εκκλησίας είναι τεράστια, δεν γίνεται και η ανάλογη προβολή!  Είναι κάτι το οποίο θα πρέπει να αλλάξει. 

Εάν όμως υπάρχει όλη αυτή η προσπάθεια, γιατί υπάρχει τόσος πολύς κόσμος που αγνοεί το ευαγγέλιο;

Ας αφήσουμε την Αγία Γραφή να μας απαντήσει, με τα λόγια τού αποστόλου Παύλου, στην προς Ρωμαίους επιστολή, στο θ΄ 16: " Άρα λοιπόν, δεν είναι (στο χέρι) τού θέλοντος, ούτε τού τρέχοντος, αλλά τού ελεούντος Θεού", το ποιος τελικά θα ελεηθεί, κατά τη δική του πρόθεση.    Το ευαγγέλιο κηρύττεται παντού καθημερινά.  Όμως, μόνο εκείνοι που αγαπούν το Θεό το δέχονται, και μόνο εκείνοι ψάχνουν να το  βρουν.  Κατά συνέπειαν, μόνο αυτοί ελεούνται.  Η πλειονότητα δυστυχώς, δεν έχει κανένα ενδιαφέρον για το λόγο τού Θεού.  Όταν ακούνε για κάποια πρόσκληση σε Χριστιανική εκδήλωση, λίγοι ανταποκρίνονται.  Όταν όμως πρόκειται για κάποιο μουσικό συγκρότημα, για πολιτική ομιλία ή για ποδοσφαιρικό αγώνα, τότε το στάδιο γεμίζει και ξεχειλίζει.  Όταν ακούνε στο ράδιο το αγαπημένο τους τραγούδι, τεντώνουν τ’ αυτιά.  Όταν όμως ακούνε Χριστιανική εκπομπή, αλλάζουν σταθμό.  Το ίδιο κάνουν κι όταν η τηλεόραση προβάλλει Εκκλησιαστικές εκπομπές.  Όταν όμως προβάλλει ηδονικά και άλλα θεάματα, μόνο που δεν μπαίνουν μέσα στην οθόνη! 

Αυτοί οι άνθρωποι, ακόμα και αν καθόντουσαν κάποτε να ακούσουν, εφ’ όσον δεν έχουν αγάπη για το Θεό, και πάλι θα έμεναν στο ίδιο σκοτάδι.  Τέτοιοι ήταν αυτοί για τους οποίους έγραψε ο προφήτης Δανιήλ, στο 12/ιβ΄ 10:  "Πολλοί θα καθαρισθούν και θα λευκανθούν, και θα δοκιμαστούν.  Και οι ασεβείς θα ασεβούν.  Και κανείς από τους ασεβείς δεν θα καταλάβει.  Αλλά οι συνετοί θα καταλάβουν". 

Πράγματι, εκείνοι που θέλουν, θα βρουν τον τρόπο να μάθουν για το ευαγγέλιο, και τίποτα δεν θα τους εμποδίσει, γιατί ο Θεός είναι ο ελεών, και όχι η δική τους προσπάθεια ή τών κηρύκων.  Άλλωστε το ευαγγέλιο δεν είναι για όλους, παρά μόνο για όσους θέλουν να το δεχθούν.  Ο Ιησούς Χριστός, είπε στο Ματθαίος 13/ιγ΄ 13-15:  "Γι’ αυτό τους μιλάω με παραβολές, επειδή βλέποντες δε βλέπουν, και ακούοντες δεν ακούν, ούτε καταλαβαίνουν.  Και εκπληρώνεται πάνω τους η προφητεία τού Ησαϊα, που λέει: <<Με την ακοή θα ακούσετε, και δεν θα καταλάβετε.  Και βλέποντες θα δείτε και δεν θα καταλάβετε.  Επειδή παχύνθηκε η καρδιά τού λαού αυτού, και με τ' αυτιά βαρειάκουσαν, και τα μάτια τους έκλεισαν, μήπως και δουν με τα μάτια, και ακούσουν με τ’ αυτιά, και καταλάβουν με την καρδιά, και επιστρέψουν και τους γιατρέψω>>. 

Ο Ιησούς Χριστός λοιπόν, δεν κήρυττε αδιάκριτα.  "Δεν έριχνε τα μαργαριτάρια του στους χοίρους, ούτε το άγιο στα σκυλιά".  (Ματθαίος 7/ζ΄ 6).  Ήξερε πως παρά τις ευαγγελιστικές του προσπάθειες, η πλειονότητα τών ανθρώπων, θα αρνιόταν το ευαγγέλιο.  Και παρά το ότι έστειλε τους 12 και τους 70 αποστόλους να κηρύξουν, είπε στην Ιερουσαλήμ: "Ιερουσαλήμ, Ιερουσαλήμ ...πόσες φορές θέλησα να συνάξω τα παιδιά σου, όπως συνάγει η όρνιθα τα πουλάκια της κάτω από τα φτερά και δεν θελήσατε;"  (Ματθαίος 23/κγ΄ ).

Στο Ματθαίο 11/ια΄ 21,23, είπε για την Καπερναούμ για τη Χοραζίν και τη Βηθσαϊδάν, πως εάν οι λαοί τής Τύρου και τής Σιδώνας και τών Σοδόμων έβλεπαν τα θαύματα που έκανε εκείνος στον Ισραήλ, θα είχαν πιστέψει.  Όχι μόνο δεν τον πίστεψαν όμως, μα και τον σταύρωσαν! 

Δεν είναι λοιπόν σωστό να κατηγορείται η Εκκλησία για την απιστία και την αδιαφορία τών πολλών, επειδή εάν ήταν έτσι, θα έπρεπε να κατηγορηθεί και ο Κύριος, που δεν έπεισε στην πρώτη του παρουσία τον Ισραήλ, στον οποίο κήρυξε!  Εάν αυτοί που απιστούν το ήθελαν, θα μάθαιναν το ευαγγέλιο!  Όμως δεν θέλουν!  Απόδειξη ζωντανή τής διδαχής τής Εκκλησίας, είναι και οι γράφοντες, γεννημένοι σε ευσεβιστική αίρεση, και τώρα πλέον ενταγμένοι στον αγώνα για την αληθινή Εκκλησία.  Εάν δεν κήρυττε η Εκκλησία, εμείς θα ήμασταν ακόμα χαμένοι σε κάποια ευσεβοφανή ομάδα...

Ας δούμε όμως και κάτι άλλο.  Αυτές οι μη Ορθόδοξες ομάδες που κατηγορούν την Εκκλησία, πως δήθεν δεν κηρύττει, άραγε κηρύττουν;  Αν ναι, σε ποιούς κηρύττουν, και τι κηρύττουν;

Ο Ιησούς Χριστός, είπε:  "Θα κηρυχθεί τούτο το ευαγγέλιο τής  βασιλείας, σε όλη την οικουμένη, προς μαρτυρία σε όλα τα έθνη, και τότε θα έλθη το τέλος".  (Ματθαίος 24/κδ΄ 14).  Το ευαγγέλιο, θα έμενε λοιπόν ως το τέλος ίδιο, με ΤΟΥΤΟ το ίδιο ευαγγέλιο που κήρυττε ο Ιησούς Χριστός.  Και ο απόστολος Παύλος, στην προς Γαλάτας επιστολή του, στο α΄ 8,9, προειδοποιεί, πως "όποιος κηρύξει άλλο ευαγγέλιο εκτός από αυτό που κήρυξαν οι απόστολοι, ακόμα και άγγελος τού ουρανού αν είναι, ας είναι ανάθεμα".  Και θα έπρεπε οι Χριστιανοί να φυλάττουν όλες τις εντολές τού Κυρίου, όλες τις ημέρες, ως τη συντέλεια τού αιώνος".  (Ματθαίος 28/κη΄ 20). 

Κηρύττουν λοιπόν αυτοί που μας κατηγορούν το ίδιο ευαγγέλιο που κήρυξε ο Ιησούς και οι απόστολοι;  Κηρύττουν το ίδιο αυτό ευαγγέλιο που κήρυτε η Ορθοδοξία για 2.000 χρόνια; 

Τα όσα εκθέσαμε παραπάνω, αποτελούν ενδεικτικό δείγμα τού πόσο έχουν απομακρυνθεί αυτοί οι άνθρωποι από το πνεύμα τού ευαγγελίου.  Όμως δυστυχώς δεν είναι τα μόνα.  Βέβαια δεν είναι δυνατόν, και δεν υπάρχει η πρόθεση να αναλυθούν όλες αυτές οι παρεκτροπές στα στενά πλαίσια αυτής τής μελέτης.  Όμως θα αρκεστούμε να δηλώσουμε μόνο πως ΟΛΕΣ αυτές οι ευσεβοφανείς ομάδες, έχουν νοθεύσει, ή αφαιρέσει μέρος τού ευαγγελίου τού Κυρίου.  Και παρακαλούμε τον αναγνώστη που αμφιβάλει, να μελετήσει τη δογματική τής Ορθόδοξης Εκκλησίας, και να τη συγκρίνει με τα Χριστιανικά κείμενα όλων τών αιώνων, και πριν το 16ο, και με το σημερινό "πιστεύω" οποιασδήποτε από αυτές τις ομάδες.  Αφήνουμε το συμπέρασμα στον αναγνώστη.

Ακόμα όμως κι αν δεχόμασταν ότι πράγματι κάποια απ’ αυτές τις ομάδες κηρύττει το σωστό ευαγγέλιο, τότε θα έπρεπε όλες οι άλλες να είναι ανάθεμα, επειδή δεν υπάρχουν ούτε δύο από αυτές, που να πιστεύουν (και να διδάσκουν) ακριβώς τα ίδια.  Τότε, και πάλι θα είχαμε ένα κήρυγμα περιορισμένο στις μικρές δυνατότητες μίας ομάδας.  Η σύγκριση με την Ορθόδοξη προσπάθεια, θα ήταν άνιση λοιπόν, αν δεν πάρουμε τον Προτεσταντισμό σαν σύνολο, με τα εκατομμύρια αλληλοσυγκρουόμενα δόγματά του!  Η Ορθοδοξία θα υπερείχε για μία ακόμα φορά σε κήρυγμα τού Ευαγγελίου.

Θα πρέπει όμως να διευκρινίσουμε και το εξής:  Δεχόμαστε ότι υπάρχουν πρεσβύτεροι, (και μάλιστα πολλοί), που παραμελούν τη διδασκαλία στην ενορία τους.  Αυτή όμως, είναι μία προσωπική τους αποτυχία ως πρεσβυτέρων, και όχι αποτυχία τής Εκκλησίας.  Η Ορθοδοξία ως σύνολο, στέκει στο ύψος τών ευαγγελιστικών και ποιμαντικών της απαιτήσεων.  Άλλωστε, η άγνοια που έκανε τόσους πολλούς να προσκοληθούν στις ευσεβοφανείς αυτές ομάδες, δεν οφείλεται πάντοτε μόνο στη δική τους αδιαφορία για την Εκκλησία, αλλά μερικές φορές και σε κακή ποίμανση τού ποιμνίου από το πρεσβυτέριο τής περιοχής.

Προτού τελειώσουμε το κεφάλαιο αυτό, θα αναφερθούμε σε ένα ακόμα θέμα που προκύπτει:

"Πόσο σημαντική είναι η γνώση για το Χριστιανό;" 

Η Αγία Γραφή λέει βέβαια: "Ο δίκαιος θα ελευθερωθεί δια τής γνώσεως", και "ο λαός μου χάνεται από έλλειψη γνώσεως".  Όμως η υπερβολή, είναι και εδώ κακή.  Το λέμε αυτό, επειδή όσο κακό είναι να μένει ο λαός στην άγνοια, άλλο τόσο κακό είναι να κρίνουμε τους άλλους με βάση το "πόσα ξέρουν".  Στη συντριπτική τους πλειονότητα, οι ευσεβιστικές αυτές ομάδες, ακολουθούν το φαρισαϊκό σκεπτικό: "Ο όχλος αυτός που δε γνωρίζει το νόμο είναι επικατάρατοι" έλεγαν οι Φαρισαίοι.  (Ιωάννης 7/ζ΄ 49).  Για τους Φαρισαίους, δεν είχε τόση σημασία το πόσο καλός ήταν κάποιος στη ζωή του, όση το πόσα ήξερε.  Έτσι και οι σημερινοί ευσεβοφανείς Φαρισαίοι, κρίνουν τους Χριστιανούς από το πόσα γνωρίζουν.  Και ενώ η Καινή Διαθήκη ονομάζει "πνευματικό" τον άνθρωπο που κινείται από το Άγιο Πνεύμα, (Ρωμαίους κεφ. 8/η΄ ), οι άνθρωποι αυτοί, ονομάζουν (στην πλειοψηφία τους), "πνευματικό", αυτόν που γνωρίζει πολλά, ή ξέρει να τα παρουσιάζει ωραία στο ακροατήριό του.

Αυτή η γνωσιομανία τους, τους έχει καταστρέψει και την αντίληψη περί εκκλησιαστικής συνάξεως.  Έτσι, ενώ η Εκκλησία τού Κυρίου συνάγεται κυρίως για τη λήψη τού σώματος και τού αίματος τού Κυρίου και για τη δοξολογία τού Θεού, οι ομάδες αυτές συνάγονται κυρίως για κατήχηση!

Έτσι, μη μπορώντας να καταλάβουν τη σωστή θέση τής κατήχησης, κατηγορούν την Εκκλησία, επειδή δεν έχει μετατρέψει την Εκκλησία σε κατηχητικό!  Κι όμως, σχεδόν η κάθε ενορία, έχει τα δικά της προγράμματα κατήχησης, σε ώρες διαφορετικές από τής Θείας Λειτουργίας, για όποιον ενδιαφέρεται πραγματικά να μάθει, και δεν περιμένει να "αρπάξει" ψίχουλα μόνο στη Θεία Λειτουργία. 

Το ότι οι Προτεσταντικές αυτές ομάδες δαπανούν το χρόνο τού "εκκλησιασμού" τους σε κατήχηση και όχι σε δοξολογία τού Θεού και Θεία Ευχαριστία, τους δημιουργεί μία υπερήφανη άποψη για τον εαυτό τους, πως δήθεν αυτοί "είναι κάτι", επειδή γνωρίζουν "το λόγο τού Θεού", σε αντίθεση με τον "απλό λαό", τους "κοσμικούς", που "δεν γνωρίζουν τίποτα".  Έτσι, ακολουθούν και πάλι το παράδειγμα τών Φαρισαίων, και επαληθεύουν τα λόγια τού αποστόλου Παύλου: "Η γνώση δημιουργεί έπαρση, αλλά η αγάπη οικοδομεί".  (Α΄ Κορινθίους 8/η΄ 1,2).  Η έπαρσή τους αυτή, είναι (κυρίως) που τους οδηγεί στην κατάκριση και επίκριση τών άλλων.  Και το τραγικό τής υπόθεσης, είναι ότι αυτοί οι ίδιοι, γνωρίζουν μικρό μόνο μέρος τού ευαγγελίου, έχοντας κρατήσει μικρό μόνο μέρος τών θεοπνεύστων συγγραμμάτων, μόνο την Αγία Γραφή, και απ’ αυτήν, μόνο τα 66 από τα 76 βιβλία της.

Αντιθέτως, η Ορθόδοξη Εκκλησία, ρίχνει το κύριο βάρος στην προσευχή, και όχι στην κατήχηση.  Η κατήχηση, δίνει απλώς μια στείρα γνώση, επιφανειακή και ελλειπή, όταν γίνεται αυτοσκοπός.  Η σκέτη γνώση, φτιάχνει "Χριστιανούς" "τού γράμματος, κι όχι τού Πνεύματος".  (Β΄ Κορινθίους 3/γ΄ 6).  Έτσι, παρατηρούμε τους ευσεβοφανείς αυτούς ανθρώπους, να εξαρτούν την πίστη τους από το "τι γράφει η Αγία Γραφή μόνο", υποβιβάζοντας τη Χριστιανική πίστη σ’ ένα πακέτο δογμάτων, ισοδύναμο με κάθε φιλοσοφικό σύστημα. 

Αντιθέτως, η Εκκλησία τού Κυρίου, είναι Εκκλησία τής προσευχής, και φτιάχνει Αγίους, δηλαδή Χριστιανούς "τού Πνεύματος", που κινούνται απ’ Αυτό, και έχουν "ανοικτή γραμμή επικοινωνίας", δηλαδή πραγματική προσωπική σχέση με το Θεό.  (Φυσικά μόνο όσοι ενδιαφέρονται πραγματικά φτάνουν στα ύψη αυτά τής Αγιότητας).

Για τον αληθινό Χριστιανό, σκοπός δεν είναι απλώς να μάθει την αλήθεια, αλλά να ζήσει την αλήθεια, που με τη βοήθεια τού Αγίου Πνεύματος θα τον καθαρίσει, θα τον φωτίσει, και θα τον καταστήσει "Θεό κατά χάριν", καθ’ ομοίωσιν τού Δημιουργού του.  Τα πάντα, υπάρχουν φυλαγμένα στην Ορθόδοξη παράδοση, για όποιον ενδιαφέρεται να μάθει τον τρόπο θεραπείας από την πτώση τού ανθρώπου.  Εναπόκειται λοιπόν στον καθένα, είτε Ορθόδοξο, είτε Προτεστάντη, είτε άπιστο, να ερευνήσει τους θησαυρούς τής Εκκλησίας, (που κατέχει το μόνο πλήρες ευαγγέλιο), και να ζήσει!

 


Kεφάλαιο 10ο * Περιεχόμενα * Kεφάλαιο 12ο


Δημιουργία αρχείου: 7-2-2000.

Τελευταία μορφοποίηση: 27-11-2018.

ΕΠΑΝΩ