Ορθόδοξη Ομάδα Δογματικής Έρευνας Ιστορικά θέματα για τους Φράγκους

Η πτώση της Κωνσταντινούπολη κατά την 4η Σταυροφορία

Η ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΦΡΑΓΚΟΥΣ
 
Του Θωμά Δρίτσα

 

Ήδη από τον 12o αιώνα πολλές δεκάδες χιλιάδες φραγκολατίνων υπήρχαν στην Κωνσταντινούπολη. Απολάμβαναν προνόμια και ήταν προκλητικοί προς τους Ρωμηούς της Κωνσταντινούπολης. Ο αυτοκράτορας Αλέξιος Α’ Κομνηνός (κατόπιν πιέσεων) τους παραχώρησε το 1082 υπέρμετρα δικαιώματα που τους έκαναν μισητούς στους Ρωμηούς. Ο Ιωάννης ο Β’ έκανε κάποιες προσπάθειες ώστε να θέσει τέλος στα προνόμια αυτά. Αλλά η ενέργειά του αυτή, είχε ως αποτέλεσμα εχθροπραξίες από μέρους τους τόσο στο Αιγαίο, όσο και στο Ιόνιο και την Αδριατική. Οι ενέργειες αυτές μας θυμίζουν τις παρόμοιες ενέργειες σημερινών δυτικών κρατών όταν τα "συμφέροντά τους" σε ξένες χώρες κινδυνεύουν.

 

Αναγκάστηκε, ο αυτοκράτορας να ξαναδώσει πίσω τα προνόμια, όταν ο στόλος των Βενετών κινήθηκε εχθρικά προς τα εδάφη της Ρωμανίας. Οι φραγκολατίνοι είχαν αλλοιώσει πολλές πλευρές της δημόσιας ζωής και οικονομικά διείσδυαν στον εμπορικό / επαγγελματικό ιστό συμβάλλοντας στην παρακμή της αυτοκρατορίας. Η Νεορωμαϊκή οικονομία, πλέον ήταν υποχείριο της δύσης.

 

Ο λαός της Ρωμηοσύνης, αντιστάθηκε στις προκλήσεις τους, με μεγάλες εξεγέρσεις, οι οποίες βάφτηκαν με αίμα. Τον Μάιο του 1182, έγινε η πρώτη εξέγερση κατά των Φραγκολατίνων. Μια επανάσταση που χαρακτηρίστηκε από σφαγές και εξανδραποδισμούς. Κάτω από την πίεση της κατάστασης ο Ανδρόνικος ο Α’ αναγκάστηκε να υιοθετήσει αντιλατινική πολιτική. Όπως είναι φυσικό, οι Φραγκολατίνοι αντέδρασαν κατά της Ρωμανίας. Η επεκτατική πολιτική τους εκφράστηκε με  την επίθεση των Ούγγρων στη βαλκανική το 1183 καθώς και με την επίθεση των Νορμανδών κατά των Ρωμαίικων εδαφών το 1185, με αποτέλεσμα την άλωση της Θεσσαλονίκης.

 

Γράφει ο Ευστάθιος Θεσσαλονίκης, για την  άλωση της Θεσσαλονίκης από τους Νορμανδούς (1185 μ.Χ.):

 

«Τι να πω για κείνους που ρίχτηκαν μόνοι τους από τις στέγες των σπιτιών να βρουν το θάνατο, όταν η μεγάλη συμφορά έζωσε και τους ίδιους; Αυτοί, μην μπορώντας να πετάξουν στον αέρα, πράγμα βέβαια που θα το επιθυμούσαν, υπέφεραν τις συνέπειες της βαρύτητας και συντρίβονταν πέφτοντας από μεγάλο ύψος στο θάνατο. Και τι [να πω] για τους άντρες και τις γυναίκες που έπεφταν σε πηγάδια σα να ήταν το νερό του Κωκυτού ή της Αχερουσίας, εκείνοι από φόβο μήπως πέσουν σε άλλο, χειρότερο θάνατο, κι εκείνες εξαιτίας της σεμνότητάς τους; Δεν είχε τίποτε παράξενο αυτή η πτώση και η κατάπτωση αυτών των ανθρώπων, οι οποίοι όχι μόνο εύχονταν να ανοίξουν οι πέτρες για να τους δεχτούν, και τα βουνά να κυλήσουν για να τους κρύψουν, ακόμη κι ο ουρανός να τους καταπλακώσει, αλλά και στο χάος και τα τάρταρα φαντάζονταν ότι μπορούσαν να καταβυθιστούν και να τελειώσουν τη ζωή τους. Γιατί, γι’ αυτούς που επιθυμούσαν την καταστροφή τους, ακόμη και τα ιστορικά βάραθρα και οι γκρεμοί ήταν μικρά. Αλίμονο, οι πέτρες που έριχναν εναντίον τους οι βάρβαροι δεν τους άφηναν να σηκώσουν το κεφάλι, αλλά τους κατασκέπαζαν και τους κατάχωναν τους δυστυχισμένους.

 

Αλίμονο τότε και σε όσες ήταν έγκυες, που καθώς τις βάραινε στη φυγή τους το αγαπημένο βάρος που τους είχε δώσει η φύση, λιγοψυχούσαν κι έπεφταν και παρασύρονταν στον Άδη πριν τις προφτάσει ο θάνατος από το σπαθί. Δεν ήταν λιγότερο οικτρές και οι μητέρες που τις ακολουθούσαν στο φευγιό και τα τρυφερά παιδιά τους: στην αρχή ήταν μαζί, αλλά καθώς τους εβίαζε η συμφορά, οι μητέρες νικούσαν, δυστυχώς, τον αγώνα του δρόμου. Κι όταν γυρνούσαν πίσω, ή δεν έβλεπαν καθόλου τους αγαπημένους ανταγωνιστές, που είχαν πέσει [νεκροί] με απόφαση κάποιου Ηρώδη, ή έπεφταν και αυτές από εκείνους που τις προλάβαιναν, μισούμενες επειδή δεν γυρνούσαν πίσω επιθυμώντας εκείνους, αλλά θρηνώντας τον τελευταίο αγώνα δρόμου που έκαναν τα παιδιά τους. Έφευγαν και πατέρες, αφήνοντας πίσω νεογέννητα μωρά ορφανά από μητέρες. Κι αυτά έκλαιγαν γοερά σα να ζητούσαν βοήθεια, αλλά εκείνοι έτρεχαν χωρίς να γυρίζουν πίσω, και η φύση καλούσε μάταια (...) Κι αν ο γονιός σωζόταν, τα παιδιά πέθαιναν καθώς ποδοπατιούνταν και σπρώχνονταν με βία, προσθέτοντας έτσι στον αριθμό των πτωμάτων των αντρών. Έτσι και το πυκνόμαλλο θρεφτάρι, όταν του επιτίθενται λύκοι, αφήνει τα νεογνά του και φεύγει, και ο λύκος δεν γνωρίζει οίκτο για κανέναν».

 

 [Ευστάθιος Θεσσαλονίκης, Άλωση 118.3-33 μετάφραση στα ελληνικά: Δημήτρης Τσουγκαράκης από το βιβλίο των A.P. Kazhdan/Ann Wharton Epstein, «Αλλαγές στον βυζαντινό πολιτισμό κατά τον 11ο και 12ο αιώνα», ΜΙΕΤ, Αθήνα 1997,  http://www2.e-yliko.gr/Fyyl/Istoria/fikeimbz3.htm ]

Δημιουργία αρχείου: 12-1-2008.

Τελευταία ενημέρωση: 12-1-2008.

ΕΠΑΝΩ