Η κατάσταση του φωτισμού του νου, που εκφράζεται με την αδιάλειπτη εσωτερική νοερά προσευχή, δεν είναι μια αφηρημένη κατάσταση, αλλά εξακριβώνεται, ελέγχεται από τον Πνευματικό Πατέρα και επιβεβαιώνεται από εκείνους που έχουν αυτήν την ίδια εμπειρία.

«Η μέθεξη στην Εκκλησία, σε κατάσταση φωτισμού, είναι μια εμπειρία που διαπιστώνεται. Υπάρχει διάγνωση γι' αυτήν την κατάσταση. Ένας Πνευματικός Πατέρας ξέρει ότι κάποιος είναι σε αυτήν την κατάσταση».

Ο Πνευματικός Πατέρας που έχει πείρα της νοεράς προσευχής βοηθά τα πνευματικά του παιδιά να αποκτήσουν νοερά προσευχή.

«Πώς φθάνει ο Χριστιανός στον φωτισμό, όταν δεν έχει Πνευματικό Πατέρα; Ο Πνευματικός Πατέρας είναι αυτός που οδηγεί στον φωτισμό, ο Κατηχητής δηλαδή».

«Μετά έχουμε την φώτιση της καρδιάς, που είναι αυτή η κατάσταση της ευχής. Οπότε, στην πατερική παράδοση φωτισμός είναι μια συγκεκριμένη πνευματική κατάσταση, που πρέπει να εξακριβωθεί αν υπάρχει η ευχή ή όχι. Αυτό μπορεί να εξακριβωθεί μόνον από Πνευματικό Πατέρα.

Αλλά είναι υποχρεωμένος και ο ψυχολόγος και ψυχίατρος να ασχοληθούν με αυτό το θέμα. Διότι είναι μια ψυχική κατάσταση, η οποία έχει ορισμένες επιπτώσεις. Όχι μόνον υπάρχει η ευχή. Αλλά έχει και ορισμένα αποτελέσματα».

Μάλιστα, όσοι έχουν πνευματική εμπειρία του φωτισμού του νου καταλαβαίνουν, διαβάζοντας διάφορα κείμενα, εάν ο συγγραφέας τους έχει πείρα αυτής της καταστάσεως.

«Μερικοί καλόγεροι λένε το εξής: ότι όταν διαβάζουν έναν Πατέρα της Εκκλησίας, ξέρουν ότι ο Πατέρας της Εκκλησίας γράφει σε διάφορες καταστάσεις· βρίσκεται σε κάποια κατάσταση κάθε φορά και μπορούν να ανιχνεύσουν πότε γράφει σε κατάσταση Θεώσεως και πότε γράφει σε κατάσταση φωτισμού. Διότι η κατάσταση Θεώσεως δεν είναι μόνιμος· διαρκεί για λίγο διάστημα, μπορεί να είναι μερικές μέρες, μπορεί να είναι διαρκής θέα, μπορεί να είναι έλλαμψη, να μην είναι θέα και μετά επανέρχεται στον φωτισμό. Και πάλι έχει την ευχή, δηλαδή. Και όταν είναι στην θέωση, δεν έχει ευχή, καταργείται η ευχή κλπ. Λοιπόν και λένε ότι ένας που έχει περάσει αυτές τις καταστάσεις, όταν διαβάζει έναν συγγραφέα, ξέρει σε ποια κατάσταση βρισκόταν όταν έγραφε. 

Και μετά μπορεί να καταλάβει εάν ήταν σε φωτισμό και δεν είχε φθάσει ποτέ στην θέωση, εάν δεν ήταν ποτέ σε φωτισμό, το καταλαβαίνει, δηλαδή, κανείς. Γι' αυτό δεν μπορούμε να κρυβόμαστε από τους Πνευματικούς».

Ο φωτισμός του νου δεν είναι μια αφηρημένη συναισθηματική, ψυχολογική κατάσταση, αλλά εμπνέεται από το Άγιον Πνεύμα και βιώνεται ως αδιάλειπτη προσευχή που έχει συνέπειες σε όλο τον ψυχοσωματικό οργανισμό του ανθρώπου, έχει επιπτώσεις σε όλη την ύπαρξή του. Θα εντοπισθούν μερικές από αυτές.