Οι Γ.Ο.Χ. είχαν κατηγορήσει και παλαιότερα τις Ορθόδοξες Εκκλησίες και συγκεκριμένα το Οικουμενικό πατριαρχείο για δογματικό συγκρητισμό εξ αιτίας της άρσεως των αναθεμάτων του 1054 κατά των Παπικών, που πραγματοποίηθηκε το 1965¹³⁶.

Η ανωτέρω πράξις ήταν αναμφίβολα μία άστοχη, «παράτολμος και παρακινδυνευμένη ενέργεια»¹³⁷, δεδομένου μάλιστα ότι υποστηρίχθηκε, πως τα αναθέματα του 1054 ήρθησαν, επειδή ήταν (δήθεν) προσωπικά, δηλαδή «εκατέρωθεν περιωρίσθησαν εις τα πρωταγωνιστήσαντα πρόσωπα και δεν ανεφέροντο εις τας δύο Εκκλησίας Ρώμης και Κωνσταντινουπόλεως»¹³⁸.

Παρά ταύτα το Οικουμενικό πατριαρχείο διαβεβαίωσε άμεσα τις Ορθόδοξες Εκκλησίες, ότι η άρσις των κατά της Ρώμης αναθεμάτων πραγματοποιήθηκε απλά και μόνο προς διευκόλυνσι της μεταξύ τους προσεγγίσεως και Διαλόγου: «Έστι το γενόμενον πράξις αγάπης, ουδόλως άρσιν του μεταξύ της καθ ημάς Ορθοδόξου Εκκλησίας και της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας υφισταμένου σχίσματος υποσημαίνουσα, ουδέ μεταβολήν τινα επιφέρουσαν εις την υφισταμένην σήμερον εν εκατέρα των Εκκλησιών κατάστασιν δογματικής διδασκαλίας, κανονικής τάξεως, θείας λατρείας και εν γένει εκκλησιαστικού βίου, ουδέ ποσώς αποκατάστασιν της μυστηριακής διακοινωνίας»¹³⁹. Έτσι σήμερα - έπειτα από τριάντα έτη- μετά το ναυάγιο του Θεολογικού Διαλόγου με τους Παπικούς λόγω της αδιαλλαξίας τους και της αναζωπυρώσεως της Ουνίας η άρσις των αναθεμάτων δεν έχει πλέον καμμία πρακτική σημασία.

Δεν πρέπει επίσης να λησμονούμε, ότι η εν λόγω άρσις το 1965 «συνήντησε και την αντίδρασιν ή επιφύλαξιν προέδρων ή εκπροσώπων αυτοκεφάλων τινών Ορθοδόξων Εκκλησιών, καθηγητών τινων των Θεολογικών Σχολών ως και ευσεβούς πληρώματος της Εκκλησίας»¹⁴⁰.

Κατά την ομολογία ακόμη και των υπερασπιστών της, κύριος λόγος των αντιδράσεων ήταν, ότι η άρσις αυτή κρίθηκε ως «μονομερής και περιωρισμένη πράξις των ειρημένων δύο Εκκλησιών μόνον (Ρώμης - Κωνσταντινουπόλεως), ουδόλως δεσμεύουσα τας άλλας Ορθοδόξους Εκκλησίας, άνευ γνώσεως και κοινής αποφάσεως των οποίων εγένετο»¹⁴¹.

Ο τότε π.χ. αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χρυσόστομος Β΄ υποστήριξε, ότι η «αυθαιρέτως και κωμικώς εν τω Οικουμενικώ Πατριαρχείω γενομένη δήθεν άρσις του κατά της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας αναθέματος, είναι αύτη πράξις άκυρος... Ουδεμίαν ισχύν έχει δια την Οικουμενικήν Ορθόδοξον Εκκλησίαν. Ο αφορισμός της Ρωμαϊκής Εκκλησίας ως αιρετικής τυγχάνει πράξις πανορθόδοξος... και επομένως ούτος μόνον δια Συνόδου Πανορθοδόξου δύναται να αρθή»¹⁴². Επίσης ο εκπρόσωπος της Εκκλησίας της Ρωσίας δήλωσε, «ότι η πράξις του Οικουμενικού Πατριαρχείου έχει όλως τοπικόν χαρακτήρα και στερείται πανορθοδόξου κύρους, εφ όσον εγένετο άνευ συγκαταθέσεως και κοινής ενεργείας των επί μέρους Ορθοδόξων Εκκλησιών»¹⁴³.

 

Σημειώσεις:

---

136. Το άθεον δόγμα του Οικουμενισμού, σελ. 225-230.

137. Εγκύκλιος της Δ. Ι. Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, αρ. 1419, Φεβρουάριος 1967.

138. Ιω. Καρμίρη, Ορθοδοξία και Ρωμαιοκαθολικισμός, τόμος γ΄, σελ. 136.

139. Ιω. Καρμίρη, Τα δογματικά και συμβολικά μνημεία..., τόμος β΄, σελ. 1024 [1104].

140. Π. Μπούμη, Τα αναθέματα Ρώμης - Κωνσταντινουπόλεως..., σελ. 209.

141. Ιω. Καρμίρη, Ορθοδοξία και Ρωμαιοκαθολικισμός, τόμος γ΄, σελ. 159.

142. Π. Μπούμη, ένθ άνωτ. σελ. 210.

143. Σ. Μπιλάλη, Ορθοδοξία και Παπισμός, τόμος β΄, σελ. 362.