Ορθόδοξη Ομάδα Δογματικής Έρευνας

Κεντρική Σελίδα

Βιβλία

Βιβλιοπαρουσίαση:

Δώρο και Αντίδωρο

Η θεολογία τού δώρου και το δώρο τής θεολογίας

Bιβλίο τού σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου Ιεροθέου

Πηγή: Περιοδικό "Εκκλησιαστική Παρέμβαση" Τεύχος 321 - Απρίλιος 2023.

Αναδημοσίευση από: https://www.parembasis.gr

Πρόλογος

Ένα από τα πρώτα μαθήματα που ακούσαμε και μάθαμε από τους γονείς μας, τους πνευματικούς μας πατέρες, τους κατηχητές μας και τους δασκάλους μας είναι ότι η ζωή μας είναι δώρο τού Θεού. Αυτός δημιούργησε τον κόσμο, Αυτός δημιούργησε και αναδημιούργησε τον άνθρωπο, Αυτός κατευθύνει την ζωή μας και ό,τι έχουμε είναι δώρο κατερχόμενο «άνωθεν εκ τού Πατρός τών φώτων».

Η θεολογία τού δώρου είναι αυτή που επιλύει όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε στην ζωή μας. Εκλαμβάνουμε τα πάντα ως δώρα τού Θεού, δώρα τής μεγάλης Του αγάπης, και έπειτα καταλαβαίνουμε ότι πρέπει και εμείς να προσφέρουμε τον εαυτό μας ως αντίδωρο στον Θεό και τους αδελφούς μας. Ο τίτλος τού βιβλίου Δώρο και Αντίδωρο δείχνει αυτή την αλήθεια.

Ο Απόστολος Παύλος γράφει: «Τι δε έχεις ό ουκ έλαβες; ει δε και έλαβες, τι καυχάσαι ως μη λαβών;» (Α΄ Κορ. δ΄, 7). Τα πάντα, ήτοι: η ζωή μας, τα χαρίσματα που έχουμε, η Βάπτισή μας και η μυστηριακή παρουσία μας στην Εκκλησία, που είναι το Σώμα τού Χριστού, οι άγιοι που μάς περιβάλλουν, η αποκάλυψη και η φανέρωσή τους, η ελπίδα τής αιωνίου ζωής, η ορθόδοξη θεολογία που διακρίνεται από κάθε άλλη χριστιανική και θρησκευτική θεολογία, και πολλά άλλα είναι ευλογημένα δώρα τού Θεού.

Το βιβλίο αυτό φανερώνει ένα μέρος από τα δώρα που μάς χάρισε ο Θεός μέσα στο άπειρο έλεός Του. Η ευσεβής μητέρα μου ακόμη και πάνω στον πόνο τής μακρόχρονης ασθένειάς της έλεγε: «Δεν είμαι άξια να Τον δοξάζω».

Αυτό μπορώ να επαναλάβω ως κληρονομιά που παρέλαβα από τους γονείς μου, τους πνευματικούς μου πατέρες, κυρίως τον άγιο Καλλίνικο Μητροπολίτη Εδέσσης, τους δασκάλους μου, τους συγχρόνους αγίους, τα πνευματικά μου παιδιά, γενικά από όλη την ζωή τής Εκκλησίας που μού αποκάλυψε ο Θεός.

Η θεολογία τού δώρου και το δώρο τής θεολογίας είναι μια αιώνια έκφραση τής ευγνωμοσύνης μου στον Τριαδικό Θεό.

Έγραφα την 2α Φεβρουαρίου 2023, εορτή τής Υπαπαντής τού Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, στο Μητροπολιτικό Οίκημα τής Ιεράς Μητροπόλεως Ναυπάκτου. † Ο Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιερόθεος.

Περιεχόμενα

Πρόλογος

1. Η θεολογία τού δώρου

1. Η έννοια τού δώρου

2. Η κτίση, η ενανθρώπηση και η οικογένεια ως δώρα τού Θεού

3. Το δώρο ως σταυρός και ο σταυρός τού δώρου

2. Η θεολογική καταιγίδα στο βιβλίο τού Ιώβ

1. Εισαγωγικά

2. Το περιεχόμενο τού βιβλίου

3. Τα μηνύματα τού βιβλίου

4. Οι τρεις τύποι θεολογίας

5. Μερικά σημεία από το κείμενο τού βιβλίου

6. Συμπεράσματα

3. Το Μυστήριο τής θείας Ευχαριστίας στους αποστολικούς χρόνους

1. Ο Μυστικός Δείπνος κατά τους τρεις πρώτους Ευαγγελιστές

2. Η σύνδεση τής θείας Κοινωνίας με όλη την θεολογία τής Εκκλησίας, κατά τον άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο

α) Πλύση τών ποδών και ο Μυστικός Δείπνος

β) Η διδασκαλία τού Χριστού κατά τον Μυστικό Δείπνο

γ) Η αρχιερατική προσευχή τού Χριστού

δ) Σύνδεση μεταξύ Φωτός, κοινωνίας μεταξύ τών Χριστιανών και θείας Κοινωνίας

ε) Η εσχατολογική θεία Ευχαριστία

3. Η θεία Ευχαριστία στην πρώτη εκκλησιαστική κοινότητα τών Ιεροσολύμων, κατά τις Πράξεις τών Αποστόλων

4. Η χαρισματική Εκκλησία τής Κορίνθου

α) Η τέλεση τής θείας Ευχαριστίας και οι προϋποθέσεις συμμετοχής σε αυτήν

β) Ο καθορισμός τού τυπικού τών χαρισμάτων στην θεία Ευχαριστία

Επίλογος

4. Η χριστιανική άσκηση στην καθημερινή ζωή

1. Οι Μακκαβαίοι παίδες

2. «Ομολογουμένως αυτοκράτωρ εστί τών παθών ο ευσεβής λογισμός»

3. Η διαχείριση τών λογισμών κατά τον π. Παΐσιο

4. Συζήτηση μετά την Ομιλία

α) Η πνευματική εγρήγορση

β) Η εύρεση καταλλήλων πνευματικών πατέρων

γ) Η νοερά προσευχή

δ) Η διδασκαλία τού Γέροντος Σωφρονίου για την προσευχή και την αντεστραμμένη πυραμίδα

ε) Ο π. Ιωάννης Ρωμανίδης για τους λογισμούς και την νοερά προσευχή

5. «Και ο άγιος αγιασθήτω έτι»

1. Ο άγιος

2. «Αγιασθήτω έτι»

3. Φανερώσεις τής αγιότητος

4. Σύγχρονοι άγιοι

6. Η πνευματική υπέρβαση τών συγχρόνων προβλημάτων

1. Οι όροι υπέρβαση, υπερβατισμός και υπερβατολογική αρχή

2. Τρία επίκαιρα ζητήματα που επηρεάζουν τον εκκλησιαστικό χώρο

α) Ο σχετικισμός

β) Τα πορίσματα τής σύγχρονης επιστήμης

γ) Τα ανθρώπινα δικαιώματα

3. Η χριστιανική αντιμετώπιση τών συγχρόνων προβλημάτων

α) Στην φυλακή τών Φιλίππων

β) Μηνύματα από την προς Φιλιππησίους Επιστολή του

7. «Η νοερά και ουρανοδρόμος άνοδος»

1. Μερικά εισαγωγικά

2. Οι βαθμίδες τής ουρανοδρόμου ανόδου

α) Η έναρξη τής αναβάσεως στο όρος Κυρίου

β) Τα διάφορα στάδια τής ουρανοδρόμου ανόδου

γ) Το τέλος τής ουρανοδρόμου ανόδου

8. Η μέθεξη τού μυστηρίου τού Σταυρού και τής Αναστάσεως τού Χριστού.. κατά τον άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή

1. Η διδασκαλία τού αγίου Μαξίμου τού Ομολογητού για την θεραπεία τού ανθρώπου

2. Ο Σταυρός και η Ανάσταση τού Χριστού στην ζωή μας

α) Το τελευταίο Πάσχα τού Χριστού

β) Η συμμαχία μεταξύ Πιλάτου, Ηρώδου και Ιουδαίων

γ) Η τρίγλωσση επιγραφή τού Σταυρού

δ) Σταύρωση, Ταφή, Ανάσταση τού Χριστού

ε) Το Δεσποτικόν μνημείον

στ) Πάσχα, η διάβαση τού Λόγου στον νου

Συμπέρασμα

9. Η ποιμαντική διακονία κατά τον άγιο Νεκτάριο, Επίσκοπο Πενταπόλεως

1. Τα προσόντα τών Ποιμένων τής Εκκλησίας

α) «Θρησκευτικά προσόντα»

β) «Διανοητικά προσόντα, φυσικά και επίκτητα»

γ) «Σωματικά προσόντα»

2. Η ποιμαντική διακονία τών μοναχών

10. Ο Μητροπολίτης Δρυϊνουπόλεως Σεβαστιανός, όπως τον γνώρισα

1. Ιεροκήρυξ τής Ιεράς Μητροπόλεως Ιωαννίνων

2. Μητροπολίτης Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανής και Κονίτσης

3. Η αδελφική φιλία τών δύο Πνευματικών μου Πατέρων

4. Ο π. Σεβαστιανός ως Ορθόδοξος πατριώτης

11. Ο μακαριστός Μητροπολίτης Πέτρας Νεκτάριος

1. Η αυτοβιογραφία τού μακαριστού Μητροπολίτου

2. Η αλληλογραφία μας κατά τον καιρό τής ασθενείας του

12. Ο π. Μωϋσής ο αγιορείτης ως παραδοσιακός θεολόγος από ανέκδοτες επιστολές του

1. «Μια θολή νεόκοπη θεολογία»

2. «Γνήσιος θεολογικός λόγος»

3. «Σώζουσα ορθόδοξη παράδοση»

4. «Νεοαγιοπατερική σκέψη»

5. «Κάθαρση, φωτισμός, θέωση»

6. «Λαμπρός Ιεράρχης τής Εκκλησίας τής Ελλάδος»

7. «Αγιορείτης ησυχαστής και μεγάλος εμπειρικός θεολόγος τού εικοστού αιώνος»

8. «Όντως μεγάλος θεολόγος»

9. «Άσπιλο ορθόδοξο ήθος»

13. Ο Πρωτοψάλτης Σωτήρης Τάττης

1. Οι αναμνήσεις μου από τον Σωτήρη Τάττη

2. Ο δεκάλογος τού άγραφου τυπικού τής Εκκλησίας για τον ιεροψάλτη

3. Η εκκλησιαστική ψαλτική κατά τον άγιο Παΐσιο

14. Ο Χαρίλαος Ταλιαδώρος και «η τών ψαλμών ιερολογία»

15. «Ένα ταξείδι από τον Ιουδαϊσμό στον Ορθόδοξο Χριστιανισμό»

1. Βιογραφικά στοιχεία τού συγγραφέως

2. Η αποκάλυψη τού Χριστού

3. Η προσέλευσή του στον Προτεσταντισμό

4. Η πορεία του στην Ορθόδοξη Εκκλησία

5. Η έννοια τής σωτηρίας

α) Αμαρτία - συγχώρηση

β) Προπατορικό αμάρτημα

γ) Σωτηρία τού ανθρώπου

δ) Παράδεισος και Κόλαση

Επίλογος

16. Σημαντική συνάντηση με τρεις ευλογημένους ανθρώπους στην Κρήτη

1. Γερόντισσα Γαλάτεια

2. π. Θεόδωρος, ερημίτης και σπηλαιώτης

3. Γέρων Αναστάσιος Κουδουμιανός