Ορθόδοξη Ομάδα Δογματικής Έρευνας

Επιστροφή στην Κεντρική σελίδα

Μελέτες για την Ορθοδοξία

Το Μυστήριο τού Χρίσματος: Σφραγίδα Πνεύματος Αγίου

Το Μυστήριο τού Χρίσματος:

Το άγιο Μύρο και η ετοιμασία του

 

Αναδημοσίευση από: http://o-nekros.blogspot.com/2012/04/blog-post_12.html

 

Γενικές πληροφορίες για το Άγιο Μύρο

Άγιο Μύρο ονομάζεται ένα μείγμα λαδιού και 57 διαφορετικών φαρμακευτικών φυτών και αρωματικών ουσιών, το οποίο παρασκευάζεται κατ' αρχαίο προνόμιο αποκλειστικά στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, κάθε δέκα περίπου χρόνια, και κατόπιν αποστέλλεται σε όλες τις Ορθόδοξες Εκκλησίες, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί κατά το μυστήριο του χρίσματος (μετά τη βάπτιση). Ονομάζεται και «έλαιον ευχαριστίας», «έλαιον χρίσεως», «χρίσμα ευχαριστίας», «χρίσμα επουράνιον».

 

Ιστορία

Η παρασκευή (έψηση) του Αγίου Μύρου βασίζεται στην περιγραφή του Μωυσή στο Βιβλίο της Εξόδου (Έξοδος λ΄ 22-25), όπου αναφέρεται:

«και ελάλησε Κύριος προς Μωυσήν λέγων· και συ λάβε ηδύσματα, το άνθος σμύρνης εκλεκτής πεντακοσίους σίκλους και κινναμώμου ευώδους το ήμισυ τούτου διακοσίους πεντήκοντα και καλάμου ευώδους διακοσίους πεντήκοντα και ίρεως πεντακοσίους σίκλους του αγίου και έλαιον εξ ελαιών είν και ποιήσεις αυτό έλαιον χρίσμα άγιον, μύρον μυρεψικόν τέχνη μυρεψού· έλαιον χρίσμα άγιον έσται».

Το Άγιο Μύρο ξεκίνησε να παρασκευάζεται τον 2ο μ.Χ. αιώνα, όταν ο Χριστιανισμός επεκτάθηκε πολύ γεωγραφικά, προκειμένου να μπορεί να τελείται το μυστήριο του χρίσματος σε απομακρυσμένες περιοχές όπου δεν μπορούσαν να πάνε οι Απόστολοι, που έχοντας την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος ήταν οι μόνοι που μπρούσαν να τελέσουν το μυστήριο. Ως τον 8ο αιώνα, το δικαίωμα παρασκευής Αγίου Μύρου είχαν όλοι οι επίσκοποι. Σιγά σιγά όμως το δικαίωμα αυτό περιορίστηκε στους Πατριάρχες και κατόπιν στον Οικουμενικό Πατριάρχη, για λόγους διοικητικής τάξης και ενότητας των εκκλησιών.

 

Συστατικά

Τα συστατικά του Αγίου Μύρου αλλάζουν από εποχή σε εποχή. Η πρώτη γραπτή συνταγή, σε βερβερινό κώδικα του 8ου αιώνα, αναφέρει 13 υλικά. Αυτά αυξομειώνονταν κατά καιρούς από τους αρμόδιους για την παρασκευή «μυρεψούς» και είναι καταγεγραμμένα στην τυπική διάταξη της Συνοδικής εν Μόσχα Βιβλιοθήκης, στο Ευχολόγιο του Γκόαρ και στο Μέγα Ευχολόγιο. Το 1951, επί πατριαρχίας Αθηναγόρα, οριστικοποιήθηκε ο αριθμός των συστατικών σε 57.

Τα κυριότερα αυτών είναι: αγγελική, αριστολοχία, άσσαρο, βαλσαμέλαιο, βατάνι άκαιρο, δρόγες, ελαιόλαδο, ελένιο, εχινάνθη, ζινγκίβερη, ζουτομπά, ίριδα, καγχρεά, κανέλα, καρποβάλσαμο, καρυοφύλλι, κάσσια μαύρη, κελτικό, κιννάμωμο, κόρο, κρασί, κύπερι, λάβδανο, μάκαρι, μαστίχα Χίου, ματλαία ελαίου, μητζόκοκκαμύρα, μυροβάλανο, νάρδος, ξυλοβάλσαμο, πέτιτο, πιπέρι μαύρο, ροδέλαιο (αποστέλλεται από το Πατριαρχείο Βουλγαρίας), σάψιχο, σμύρνα, στάχο, στύρακας, τερεβινθίνη, τζιτζίβερι, φύλλα ινδικού. Βασικό συστατικό επίσης είναι και ο μόσχος, φυσική αρωματική ουσία που εξάγεται από τον αδένα ενός είδους ελαφιού και αποτελεί ένα από τα πιο ακριβά συστατικά της αρωματοποιίας.

 

Διαδικασία παρασκευής

Το Άγιο Μύρο παρασκευάζεται με απόφαση της Συνόδου του Πατριαρχείου, όταν αυτή διαπιστώσει ότι το Μύρο τελειώνει, κάτι που στη σύγχρονη εποχή συμβαίνει περίπου κάθε δέκα χρόνια. Την παρασκευή επιβλέπουν δυο επιτροπές, η εκκλησιαστική που αποτελείται από ιερείς και η επιτροπή κοσμητόρων που περιλαμβάνει σχετικούς με το τεχνικό μέρος της παρασκευής χημικούς, φαρμακοποιούς και εμπόρους αρωματικών ειδών, της οποίας προεδρεύει ο Άρχων Μυρεψός. Η έψηση του Μύρου γίνεται κατά τη Μεγάλη Εβδομάδα, από την Κυριακή των Βαΐων έως και τη Μεγάλη Πέμπτη. Η έψηση του Μύρου γίνεται σε ειδικό Κουβούκλιο, το οποίο υπάρχει στο Πατριαρχείο.

Την Κυριακή των Βαΐων και τη Μεγάλη Δευτέρα γίνεται από τον Πατριάρχη ευλογία των κοσμητόρων και Μικρός Αγιασμός των σκευών και υλικών που θα χρησιμοποιηθούν για την παρασκευή του Μύρου. Στο τέλος του αγιασμού ο Πατριάρχης, αφού βάλει ορισμένα από τα υλικά στους λέβητες, ανάβει τη φωτιά για το ψήσιμο, που καίει με κομμάτια παλαιών εικόνων, φθαρμένα εκκλησιαστικά έντυπα, καθώς και άχρηστα ξύλα από διάφορα μέρη ναών. Τη Μεγάλη Τρίτη γίνεται μνημόσυνο αυτών που έχουν δωρίσει χρήματα η είδη για την παρασκευή του Μύρου καθώς και ανάγνωση του Ιερού Ευαγγελίου. Τη Μεγάλη Τετάρτη συμπληρώνεται το μίγμα στους λέβητες με τον μόσχο και τα διάφορα βότανα, και ολοκληρώνεται έτσι η παρασκευή του Μύρου, που τοποθετείται σε αργυρά δοχεία. Τέλος το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης τελείται ο Όρθρος στο παρεκκλήσι του Αγίου Ανδρέα. Κατόπιν διεξέγεται λιτανεία στο εσωτερικό της Πατριαρχικής Αυλής, στην οποία το Μύρο μεταφέρεται από 24 αρχιμανδρίτες που κρατούν τα 12 μεγάλα αργυρά δοχεία και τελευταίο τον Πατριάρχη με μια μικρή Μυροθήκη. Παρίστανται επίσης διπλωμάτες και εκπρόσωπος του ελληνικού κράτους. Η τελετή ολοκληρώνεται με Θεία Λειτουργία, κατά τη διάρκεια της οποίας ευλογείται και καθαγιάζεται το Άγιο Μύρο. Κατόπιν το Μύρο μεταφέρεται και αποθηκεύεται στα μεγάλα δοχεία του Μυροφυλακίου, στον Πύργο του Πατριαρχείου. Από εκεί διανέμεται στις Ορθόδοξες Εκκλησίες.

 

Χρήση

Εκτός από το μυστήριο του χρίσματος, κατά το οποίο η χρήση Αγίου Μύρου συμβολίζει τη μετάδοση των χαρισμάτων του Αγίου Πνεύματος στο βαπτιζόμενο, το Άγιο Μύρο χρησιμοποιείται και:

Για το χρίσμα ανθρώπων που προσέρχονται στην Ορθοδοξία από άλλα δόγματα, των οποίων γίνεται δεκτή η προηγούμενη βάπτιση

Στα εγκαίνια ναών, για τον καθαγιασμό της Αγίας Τράπεζας

Στην καθιέρωση ιερών αντικειμένων και εικόνων

Στη στέψη ορθοδόξων Βασιλέων και Αυτοκρατόρων

Στην ανακομιδή ιερών λειψάνων

 

Η παρασκευή τού αγίου Μύρου

(Αναδημοσίευση από: http://www.egolpion.com/agio_muro.el.aspx)

Η παρασκευή και ο καθαγιασμός του Αγίου Μύρου, γεγονός ιδιαίτερης σημασίας στην Ορθόδοξη Εκκλησία, θα πραγματοποιηθεί φέτος (2012) κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδος στο Οικουμενικό Πατριαρχείο.

Το Άγιο Μύρο παρασκευάζεται περίπου κάθε δέκα χρόνια, στο Φανάρι και χρησιμοποιείται στο μυστήριο του βαπτίσματος για την μετάδοση των δωρεών του Αγίου Πνεύματος στους νεοφώτιστους Ορθοδόξους.

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος θα καθαγιάσει για δεύτερη φορά κατά την Πατριαρχία του νέα ποσότητα Αγίου Μύρου την Μ. Πέμπτη το πρωί, παρουσία εκπροσώπων των Ορθοδόξων Εκκλησιών.

Η όλη προετοιμασία της παρασκευής του Μύρου θα αρχίσει την Κυριακή των Βαΐων, όταν ο Πατριάρχης με ειδική ευχή θα αναθέσει στον Άρχοντα Μυρεψό και στους συνεργάτες του Μυρεψούς, την ευθύνη της όλης διεργασίας.

Πρόκειται για ένα έργο πολύ υπεύθυνο, που απαιτεί ειδικές γνώσεις. Για αυτό το αξίωμα του Μυρεψού πάντα αναλαμβάνουν φαρμακοποιοί και χημικοί.

Σήμερα, επικεφαλής τους είναι ο Άρχων Μυρεψός Πρόδρομος Θανάσογλου, ενώ της αρμόδιας Συνοδικής Επιτροπής προεδρεύει ο Μητροπολίτης Ηλιουπόλεως και Θείρων Αθανάσιος.

Η διαδικασία της παρασκευής και «εψήσεως», του ψησίματος δηλαδή, του Μύρου γίνεται στο ειδικά διαμορφωμένο κουβούκλιο που βρίσκεται στον περίβολο του Πατριαρχείου.

Τα υλικά με τα οποία παρασκευάζεται το Άγιο Μύρο, είναι:

αρωματικά φυτά, δρόγες και αιθέρια έλαια, από τα οποία το σημαντικότερο είναι το ροδέλαιο το οποίο αποστέλλεται από την Ορθόδοξη Εκκλησία της Βουλγαρίας.

Τα συστατικά αυτά με διάφορες παραλλαγές και προσθήκες, εμφανίζονται σε καταλόγους από τον 8ο αιώνα μέχρι και το τέλος του 19ου αιώνα.

Ενδεικτικά αναφέρουμε το έλαιο, τον οίνο, το κιννάμωμο, την ίριδα, την μαστίχη Χίου, την αγγελική, το σάψιχο, τα μύρα, το μυροβάλανο, τη ζινγκίβερη, την νάρδο και τα φύλλα ινδικού. Επίσης, χρησιμοποιείται και μόσχος, αιθεριούχο ζωικό έκκριμα από τον αδένα του αρσενικού μοσχαριού.

 

Η παρασκευή

Η «έψησις» αρχίζει τη Μ. Δευτέρα το πρωί μετά τη Θεία Λειτουργία, οπότε αγιάζονται τα βασικά συστατικά του Μύρου κατά τη διάρκεια ειδικής ακολουθίας, στην οποία προΐσταται ο Οικουμενικός Πατριάρχης. Κι όπως ορίζει το τυπικό, ο Πατριάρχης ραντίζει με αγιασμένο ύδωρ τους λέβητες, τα σκεύη και τα υλικά για την παρασκευή του Αγίου Μύρου.

 Στη συνέχεια, κρατώντας αναμμένα τα δικηροτρίκηρα, ανάβει τον κάθε λέβητα (πέντε συνολικά), στους οποίους έχουν τοποθετηθεί ως καύσιμη ύλη, φθαρμένα εκκλησιαστικά έντυπα, καθώς και άχρηστα ξύλα από διάφορα μέρη του ναού (αναλόγια, στασίδια κ.α.). Κατόπιν, ο Πατριάρχης αναγινώσκει περικοπές από το ιερό Ευαγγέλιο.

Η ανάγνωση συνεχίζεται από Αρχιερείς και ιερείς οι οποίοι εναλλάσσονται σε τακτά χρονικά διαστήματα.

 Η διαδικασία αυτή ακολουθεί με την ίδια τυπική διάταξη την Μ. Τρίτη και την Μ. Τετάρτη, οπότε το Μύρο διαυγές πλέον, μεταγγίζεται σε μεγάλους αργυρούς αμφορείς, σε μικρά αργυρά δοχεία, καθώς και σε αλαβάστρινα, τα οποία μεταφέρονται στο Πατριαρχικό παρεκκλήσι του Αγίου Ανδρέου. Από εκεί τη Μ. Πέμπτη το πρωί με λιτανεία μεταφέρονται στον Πατριαρχικό ναό από 24 ιερείς που κρατούν τους 12 αμφορείς, από 35 περίπου Αρχιερείς που κρατούν αργυρά και αλαβάστρινα δοχεία και τον Πατριάρχη που κρατεί αργυρό δοχείο.

Στη διάρκεια της θείας Λειτουργίας που προεξάρχει ο Πατριάρχης, γίνεται ο καθαγιασμός του Μύρου που παρασκευάσθηκε. Οι αμφορείς και τα υπόλοιπα δοχεία τοποθετούνται γύρω και επάνω στην Αγία Τράπεζα.

 Στο τέλος της Λειτουργίας, πάλι με πομπή, μεταφέρονται τα δοχεία στο Μυροφυλάκιο του Πατριαρχείου.

 Το Άγιο Μύρο το οποίο αποστέλλεται και σε άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες, χρησιμοποιείται επίσης για το χρίσμα των προσερχομένων στην Ορθόδοξη Εκκλησία ετεροδόξων, οι οποίοι ήδη έχουν βαπτισθεί στο όνομα της Αγίας Τριάδος σύμφωνα με την τάξη του δόγματος τους καθώς και στον καθαγιασμό νέων Ιερών Ναών, κ.α...

    Άγιο Μύρο παρασκευάσθηκε στο Φανάρι στη διάρκεια του 20ου αιώνος 9 φορές:

1. 1903 επί Πατριαρχίας Ιωακείμ του Γ΄

2. 1912 επί Πατριαρχίας Ιωακείμ του Γ΄

3. 1928 επί Πατριαρχίας Βασιλείου του Γ΄

4. 1939 επί Πατριαρχίας Βενιαμίν του Α΄

5. 1951 επί Πατριαρχίας Αθηναγόρου του Α΄

6. 1960 επί Πατριαρχίας Αθηναγόρου του Α΄

7. 1973 επί Πατριαρχίας Δημητρίου του Α΄

8. 1983 επί Πατριαρχίας Δημητρίου του Α΄

9. 1992 επί Πατριαρχίας Βαρθολομαίου

Δημιουργία αρχείου: 26-4-2012.

Τελευταία ενημέρωση: 28-4-2012.