Ορθόδοξη Ομάδα Δογματικής Έρευνας Σωτηριολογικά και Έσχατα

 

Η αφαίρεση της Μάσκας, θα 'ναι διαχωρισμός αποκαλυπτικός

 

Πηγή: «Νέον Κυριακοδρόμιον», εκδ. «Αστήρ», Αθήνα 1979, σελ. 58-59.

Αναδημοσίευση: Το Μανιτάρι του Βουνού

http://manitaritoubounou.wordpress.com/2008/03/02/afairesi-maskas-krisi/

 

Ξαφνικά ένα φλας μου ήλθε ακούγοντας – πάλι – το σημερινό ευαγγέλιο της «Κρίσης» (μας)! Οι “θρήσκοι” της Εκκλησίας συχνά ως Φαρισαίοι με μίζερη καρδιά, με μυαλό κότας, που μετράμε συχνά τα ψιλά, ενώ ρισκάρουμε στο να παίζουμε χρηματιστήριο ή τζόγο, είμαστε βουτηγμένοι μέσα στο πισσόχαρτο κολλημένοι.

Θυμήθηκα ότι ένας λαϊκός, γνωστός στο χώρο της Τέχνης τον 20ο αιώνα, o Κωστής Μπαστιάς, λογοτέχνης που τον έθαψαν οι (παρα)εκκλησιαστικές οργανώσεις, έχει γράψει ένα (Νέο) Κυριακοδρόμιο (1956). Μου έδωσε την αφορμή και να καταθέσω τις εισαγωγικές μου σκέψεις και το κείμενο - ερμηνεία του.

Οι κοσμικοί, λοιπόν, κύριοι και «καθώς πρέπει» λοιδορούμε τη φτωχολογιά. Ειδικά τη σημερινή εποχής της εξατομίκευσης με την έκφραση «ας πρόσεχε»… Οι άλλοι του περιθωρίου αγκομαχάμε ανάμεσα στις συμπληγάδες, παλεύοντας άλλοτε για το μεροκάματο κι άλλοτε ζηλεύουμε τους στιλάτους. Χωρίς κριτήρια άλλοι ηρωοποιούμε ή αγιοποιούμε ανθρώπους άκριτα και άλλοι ελπίζουμε στους ήσυχους κληρικούς, ώστε να μην ενοχλούμαστε στη κακομοιριά μας.

Αλλά το θέμα δεν είναι αυτό. Το ερώτημα είναι σε όλα τα ζητήματα ποια είναι τα βαθύτερα κίνητρά μας. Μ αυτά κρινόμαστε μπροστά στο καθρέπτη, στις σχέσεις μας, στη δουλειά μας, στις συντεχνίες μας, στα συνδικάτα, στη πολιτική. Όπως λέει ένας γέροντας Πατρινός, άνω των ογδόντα τώρα - που πολλοί δεν τον ξεχνάμε - πάντα το ζήτημα είναι «πως θα αποφύγουμε την κρίση στη …κρίση». Και νομίζουμε οι δύσμοιροι θρησκευόμενοι, ως υποκριτές, ότι θα μας «σώσουν» οι «καλές μας πράξεις»….

Εμείς οι άλλοι, οι εκκοσμικευμένοι πολίτες, αρκούμαστε στην όποια κοινωνική μας «προσφορά», συχνά για να αυτοϊκανοποιηθούμε ηρωοποιώντας μια απατηλή εικόνα του εαυτού μας. Έτσι δεν έχουμε δήθεν ανάγκη να γίνουμε ακέραιοι, να υποστασιάσουμε τη φύση, να υποστασιοποιηθούμε από τον Άκτιστο… Έτσι νοιώθουμε ότι δεν έχουμε δήθεν ανάγκη «σωτηρίας», μιας και είμαστε in…

Στη Σύρο, στα 1918 ο νεαρός τότε σοσιαλιστής – μα και βαθύς ορθόδοξος – Κωστής Μπαστιάς (Αιμίλιος – Κωνσταντίνος Μπαστουνόπουλος), εκδίδει το σοσιαλιστικό φιλολογικό περιοδικό «Αναγέννησις», όπου δημοσίευε και κείμενα των Μαρξ και Λασάλ.

Μερικές σκέψεις του αγαπημένου μου Κωστή Μπαστιά θα ήθελα να απλώσω σήμερα, με αφορμή αυτό το ευ-αγγέλιο, σε μέρες μασκαρεμάτων, όχι τόσο στους δρόμους, όσο στους χώρους των ανθρώπων με κολάρα και γραβάτες… Συχνά και με ράσα… Η «βασιλεία κληρονομείται» μέσω της αγάπης και δεν εξαγοράζεται – και πάλι κατά τον Πατρινό γέροντα -, αφού δεν εμπορευματοποιείται…

«Σ’ αυτή την περικοπή δεν αναγνωρίζουμε ούτε το παραβολικό ύφος, ούτε τον τόνο της οικειότητας, που μας έχει συνηθίσει ο Ιησούς όταν μιλά με παραβολές. Στη σημερινή περικοπή ο τόνος ταιριάζει με το δυσπρόσιτο περιεχόμενο. Γιατί στη περικοπή αυτή καθορίζεται η εσχατολογική φάση της Χριστιανικής αλήθειας. Καθορίζεται η τελευταία κρίση του Δημιουργού κι η μετατόπιση απ’ το κλίμα της προσωρινότητας στο κλίμα της αιωνιότητας. Στο νέο κλίμα δεν υπάρχουν πια σταθμοί του «γίγνεσθαι», αλλ’ η αποκατάσταση της ύπαρξης στην αιώνια και αμετατόπιστη οντολογία της.

Αλλά τι εννοεί ο Ιησούς, όταν λέει πρόβατα κι ερίφια, όταν μιλά για δίκαιους κι άδικους, όταν μας αποκαλύπτει τη διαχωριστική πράξη του θείου; Και σήμερα που δε βρισκόμαστε ακόμα μπροστά στο έσχατο κριτήριο, και σήμερα οι άνθρωποι είναι διαχωρισμένοι. Και σήμερα υπάρχουν άνθρωποι που δείχνουνε δίκαιοι κι άνθρωποι που λογαριάζονται άδικοι. Άνθρωποι που λογαριάζονται ισχυροί κι άνθρωποι που περνούν γι’ αδύνατοι. Υπάρχουν όμορφοι κι άσχημοι, άρρωστοι και γεροί. Σ’ αυτούς τους τόσους διαχωρισμούς, τι πρόκειται να προσθέσει ο νέος χωρισμός, και ποιο θάναι το περιεχόμενο της τελευταίας αυτής κατανομής του ανθρώπινου γένους;

Ένα από τα δραματικά στοιχεία της ανθρώπινης ζωής είναι πως τα φαινόμενα απατούν. Κι αυτό σημαίνει πως η εξωτερική όψη των ανθρώπων, όχι μονάχα δεν αντιπροσωπεύει το ουσιαστικό εσωτερικό τους περιεχόμενο, αλλά και συχνά βρίσκεται σε ριζική αντίθεση μ’ αυτό. Αν ύστατη πράξη του Δημιουργού είναι να ρίξη τις μάσκες, που έχει αποθέσει στα πρόσωπα των ανθρώπων η περίτεχνη υποκρισία, τότε μπορούμε να πούμε πως, μπροστά στο έσχατο κριτήριο, η αφαίρεση από τα πρόσωπα των ανθρώπων, της μάσκας που φορούν, θα μας αποκαλύψη το ανθρώπινο γένος μ’ όψη ολότελα διαφορετική από κείνην που είχαμε συνηθίσει να βλέπουμε.

Θ’ αποκαταστήση μιαν απόλυτη εναρμόνιση μεταξύ αυτού που υπάρχει κι αυτού που φαίνεται, κι η όψη τ’ ανθρώπου, αντί να κρύβη τις ουσιαστικές του προθέσεις, θα τις φανερώνει πανηγυρικά. Αν το μπεριεχόμενο της ψυχής μας είναι μίσος και φτόνος και χολή για τον διπλανό μας, η φυσιογνωμία μας δεν μπορή πια ναναι χαμόγελο κι ευγένεια κι εγκαρδιότητα. Καμμιά παγίδα δεν θα μπορή να υπάρξη μέσα στο χώρο, όπου ο Δημιουργός θα στήση το τελευταίο κριτήριο. Κι είναι πολύ φυσικό, όταν πέσουν οι μάσκες, ν’ αποκαλυφτή μια φυσιογνωμική πραγματικότητα ριζικώτατα διάφορη από κείνην που συνηθίσαμε να βλέπουμε και τότε η κατανομή θα γίνη δραματικώτατα ορατή.

Έν’ άλλο πρόβλημα που θέτει αυτή η περικοπή είναι το μέτρο με το οποίο ο Δημιουργός θα κρίνη τα πλάσματά του. Και το μέτρο αυτό μας ξεκαθαρίζει ο ίδιος ο Ιησούς πως δεν θάναι, ούτε τα λόγια μας, ούτε οι πράξεις μας, αλλά τα κίνητρά μας. Θάναι, δηλαδή, η ψυχική μας διάθεση, θάναι τα μικρά ή μεγάλα αποθέματα αγάπης που είχαμε μέσα μας.

Ούτε πιστή τήρηση του νόμου, ούτε η πίστη στο Θεό, ούτε οι επιδειχτικές αγαθοεργίες, ούτε η αποχή απ’ τις υπερβολές των παθών πρόκειται να μας σώσουν. Όλα αυτά, χωρίς αγάπη, σημαίνουν μάσκα, προορισμένη να καλύψη μιαν αποκρουστική εσωτερική πραγματικότητα. Η αφαίρεση της μάσκας θάναι διαχωρισμός αποκαλυπτικός. Γιατί θ’ αποκαλύψη ως ποιο βαθμό είναι εναρμονισμένες οι ψυχικές παρορμήσεις και προθέσεις μας μ’ όσα είπαμε και πράξαμε στη ζωή μας.

Ο Ιησούς μας κάλεσε να γίνουμε τέλειοι και μας αποκάλυψε πως μέσο και σκοπός της ζωής είν’ η αγάπη. Μας αποκάλυψε τη στενή συγγένεια του ανθρώπου με τον Ενσαρκωμένο Λόγο. Γιατί όταν λέη πως ό,τι κάνατε σε μένα, κι ό,τι παραλείψατε να κάνετε στο καθένα απ’ αυτούς τους ταπεινούς είναι παράλειψη που προσβάλλει εμένα, αποκαλύπτει πως πίσω απ’ τον άνθρωπο υπάρχει Αυτός, που είναι η οδός, η αλήθεια και η ζωή.

Απόλυτα ξεκάθαρα συνδέει τον Εαυτό του με τον άνθρωπο, κι αδελφώνει τον άνθρωπο με το Θείο. Αν το Θείο δεν είχεν ενανθρωπιστή, αν ο Λόγος δεν είχεν γίνη σάρκα, κι η πράξη αυτή δεν αποτελούσε θυσία, που την υπαγόρεψε μια απροσμέτρητη αγάπη, τότε κανένας λόγος δεν μπορούσε να γίνη, ούτε για έσχατη κρίση, ούτε για τερματισμό των σταθμών του «γίγνεσθαι», ούτε για μετατόπιση από τον κύκλο του γίγνεσθαι στην αιώνια σφαίρα της ασάλευτης ύπαρξης, ούτε για κανόνα, που θα χρησιμοποιήση ο Δημιουργός κατά τη φοβερή ώρα της τελευταίας του κρίσης.»

 

ΠΗΓΗ: «Νέον Κυριακοδρόμιον», εκδ. «Αστήρ», Αθήνα 1979, σελ. 58-59.

Σημείωση: Η γραφή στο μονοτονικό, κρατώντας την ορθογραφία του συγγραφέα, έγινε από το Μανιτάρι του Βουνού.

Τελευταία ενημέρωση: 6-3-2008.

Τελευταία ενημέρωση: 6-3-2008.

ΕΠΑΝΩ