Οι πρόσφατες μέρες και σκέψεις με οδήγησαν στο συμπέρασμα πως αυτό που χρειαζόμαστε δεν είναι τόσο το εμείς «να δούμε τον Θεό», όσο το να βλέπει εμάς ο Θεός. Οι πιο τρομακτικές λέξεις σε όλη τη Γραφή είναι: «Φύγε από μένα, δεν σε γνώρισα ποτέ». Το να μην με γνωρίζουν, μου φαίνεται πως είναι ισοδύναμο με το να μην έχω υπάρξει ποτέ.

Η χριστιανική αναζήτηση του «ειδέναι» τον Θεό θα ήταν παράδοξη, αν αφαιρείτο από την επιθυμία να τον βλέπει ο Θεός, να Του είναι γνωστός. Σε ένα κόσμο που οδηγείται από την απόκτηση πληροφοριών, εύκολα μπορούμε να μεταλλάξουμε το «γνωρίζω τον Θεό» σε τίποτα περισσότερο από μία ακόμη πληροφορία. Εμείς επιδιώκουμε να γνωρίζουμε πράγματα με ένα τρόπο που περιλαμβάνει ένα είδος μαεστρίας, ήτοι, τα γνωρίζουμε, προκειμένου να τα διαχειριζόμαστε, να τα χειραγωγούμε, να τα χρησιμοποιούμε.

Υπάρχει όμως ένα διαφορετικό είδος γνώσης. Υπάρχει μια γνώση που είναι καθαρά δώρο. Είναι κάτι που συχνά συναντάμε μέσα σε μια στενή σχέση (πράγμα πολύ σπάνιο στον κόσμο μας). Μόνο που τα πράγματα που μαθαίνονται μέσα σε μία στενή σχέση γίνονται καταχρηστικά όταν χρησιμοποιούνται για διαχείριση ή χειραγώγηση. Αυτά τα δώρα μπορούν μόνο να αγαπηθούν, ή, πιθανόν, να  βλέπονται με δέος.

Το ότι ο Θεός μας γνωρίζει, φανταζόμαστε (εσφαλμένα) πως αυτό είναι απλώς ένα κομμάτι του να είναι Θεός. «Ο Θεός είναι παντογνώστης», λέμε, και υποθέτουμε πως -ως εκ τούτου- θα πρέπει να είναι σε θέση να διαχειρίζεται τα πάντα και να διευθύνει το σύμπαν με ένα τρόπο που ευχαριστεί τον Ίδιο. Υποπτεύομαι πως έτσι θα κάναμε εμείς, αν γινόμασταν ξαφνικά ένας θεός.

Ο Θεός, όμως, αγαπά το σύμπαν. Ό,τι Εκείνος γνωρίζει, το αγαπά. Δεν είμαστε τα αντικείμενα της διαχείρισής Του, αντικείμενα για χειραγώγηση. Αντιθέτως, ο Θεός έχει μια μορφή δέους και θαυμασμού για μας. Μέσα στην ιστορία της Δημιουργίας στην Γένεση, ακούμε τεκμήρια αυτής της γνώσης:

«Ο Θεός είδε όλα όσα είχε δημιουργήσει και, ιδού, ήταν καλά λίαν».

Και όμως, το παρερμηνεύουμε και αυτό, σαν να είναι ένας τρόπος που σημαίνει «του Θεού άρεσε αυτό που είχε κάνει». Ο κόσμος είναι δημιουργημένος με τέτοιο τρόπο που ο ίδιος ο Θεός τον θωρεί με θαυμασμό και δέος. Δεν βλέπει μόνο το καλό του, αλλά και το καθ’ εαυτό καλό του. Αυτό είναι σαφώς περισσότερο από μια απλή γνώση, και υπερβαίνει εντελώς την γνώση ως πληροφορία. Πρόκειται για γνώση με το νόημα μιάς όσο γίνεται πιο στενής δυνατόν σχέσης.

Ο σύγχρονος κόσμος υποφέρει από μια κρίση μοναξιάς, μας λένε. Πιστεύω ότι μεγάλο μέρος αυτής της κρίσης είναι απλώς υποπροϊόν μιας κοινωνίας της πληροφορίας. Η οικονομία (ό,τι κι αν είναι αυτό) γνωρίζει σχεδόν κάθε τι για μας, που το εξορύσσει προσεκτικά από κάθε κίνηση που κάνουμε μέσα στον ηλεκτρονικό κόσμο. Τα δεδομένα αυτά εξορύσσονται, αποθηκεύονται και πωλούνται. Αυτό όχι μόνο αληθεύει, αλλά  αληθεύει όλο  και περισσότερο κάθε μέρα.  Μόνο που όλη αυτή η πληροφορία είναι το αντίθετο της στενής σχέσης – δηλαδή, δεν σημαίνει πως σας γνωρίζει όποιος κατέχει αυτές τις πληροφορίες– αν και θα μπορούσε εύκολα να τις χρησιμοποιήσει για να σας καταστρέψει. Οι πληροφορίες είναι επικίνδυνες, ακριβώς επειδή αυτοί που τις κατέχουν δεν σε αγαπούν.

Ο Θεός ουδόλως επιθυμεί να συγκεντρώνει πληροφορίες σχετικά με εμάς. Δεν είμαι καθόλου βέβαιος κατά πόσο ο Θεός γνωρίζει οτιδήποτε, με τρόπο που θα μπορούσε να περιγραφεί ως «πληροφόρηση». Ο Θεός μας γνωρίζει, όπως γνώριζε τον Σίμωνα Πέτρο. Μπορούσε να προβλέψει τις αρνήσεις του Πέτρου, καθησυχάζοντάς τον πως είναι αποδέκτης προσευχών (και συντήρησης).  Πιθανότατα αυτά τα καθησυχαστικά λόγια να ήταν αυτά ακριβώς που τον έσωσαν τελικά.

Ο Θεός μάς γνωρίζει, όπως γνώριζε την Γυναίκα στο Πηγάδι (Ιωάν. 4). Ο Ίδιος διψούσε μεν, αλλά γνώριζε την δική της δίψα (για το ζωντανό ύδωρ).

Η κρίση της μοναξιάς μας είναι, νομίζω, διττή. Είναι η έλλειψη μιας στενής σχέσης από τη μια πλευρά (= ως περιτριγυρισμένοι από συλλέκτες πληροφοριών). Είναι επίσης μια κρίση ευαλωτότητας (ταπεινοφροσύνη) μέσα στην οποία φοβόμαστε να μας γνωρίζουν, για πάρα πολλούς λόγους. Η στενή σχέση είναι κάτι σαν χορός. Απαιτεί ένα δόσιμο, αφού η γνώση που προέρχεται από την αγάπη μπορεί να γίνει διαθέσιμη μόνο ελεύθερα, και ως δώρο. Το δώρο προϋποθέτει αγάπη για να γίνει δεκτό. Διότι, αυτό που μπορεί να γίνει γνωστό μέσα σε στενή σχέση μπορεί να γίνει γνωστό μόνο μέσω της αγάπης. Στα χέρια οποιουδήποτε άλλου πράγματος διαλύεται.

Ο Άγιος Απόστολος Παύλος, συνοψίζοντας το καταπληκτικό 13ο κεφάλαιό του από την πρώτη του Προς Κορινθίους επιστολή (το κεφάλαιο περί αγάπης), λέει τα εξής:

«βλέπομεν γαρ άρτι δι’ εσόπτρου εν αινίγματι, τότε δε πρόσωπον προς πρόσωπον· άρτι γιγνώσκω εκ μέρους, τότε δε επιγνώσομαι καθώς και επεγνώσθην». Α’ Κορ. 13:12

Βρήκα το ακόλουθο ποίημα σήμερα, του Gerard Manley Hopkins. Όπως το μεγαλύτερο μέρος του έργου του, μπήκε εκρηκτικά μέσα στο μυαλό μου και έδωσε φως.  Αξίζει να μοιραστεί.

Όπως οι αλκυόνες αρπάζουν την φωτιά

Όπως οι αλκυόνες αρπάζουν τη φωτιά, και οι λιβελλούλες ελκύουν τη φλόγα -

Όπως στο γκρέμισμα του χείλους στρογγυλών πηγαδιών αντηχούν οι πέτρες -

Όπως το μαρτυρεί κάθε δεμένο σχοινί, το ταλάντεμα κάθε κρεμασμένης καμπάνας βρίσκει μια γλώσσα που εκτοξεύει μακριά  το όνομά της -

Έτσι κάθε θνητό πράγμα κάνει το ένα και το αυτό πράγμα:

Προβάλλει αυτό που όντας μέσα σε χώρο ο καθένας ζει:

Εαυτοί… που μόνοι προχωρούν… «μόνος» λέει και συλλαβίζει, 

φωνάζοντας: «αυτό που κάνω είναι αυτό που είμαι – για τούτο ήρθα.»

Εγώ λέω κάτι περισσότερο: ο δίκαιος άνθρωπος πράττει δικαιοσύνη - διατηρεί την Χάρη που χαριτώνει όλα όσα κάνει. Στα μάτια του Θεού συμπεριφέρεται σαν αυτό που είναι — Χριστός — διότι ο Χριστός «παίζει» σε δέκα χιλιάδες μέρη:

Όμορφος στο σώμα, και όμορφος στα μάτια - όχι τα δικά του, αλλά στου Πατέρα, δια των χαρακτηριστικών των ανθρώπινων προσώπων…