Öz Ortodoksluk doktrinleri ve emanetleri

KİLİSE

 

KİLİSE YAZARI TATİAN (MS 120-185)

Kaynak: Kutsal Kitap ve arkeoloji  fb

 

 

 

Günümüzün Mardin yakınlarında pagan bir ailede doğan Tatian, gençlik döneminde eğitimi için Roma’ya yolculuk eder. Putperest adetleri zaten sorgulayan Tatian, Roma’dayken Tevrat’ı okumaya başlar ve ilk okumasında paganizmin mantıksız olduğu kanısına varıp bir müddet sonra iman eder ve Hristiyan olur.

Sonrasında Roma’da bulunan dönemin en meşhur Hristiyan hatipi Şehit Jüstin’in öğrencisi olur. O dönemde Roma’da özellikle Sofist filozoflar ve Jüstin ve Tatian gibi Hristiyan düşünürler arasında birçok retorik veya hitabet karşılaşmaları olur. Zamnla Tatian kendi hitabet okulunu açar. Fakat 165 senesinde Jüstin’in ölümyle beraber Roma’yı terk etmeyi karar verir.

Kilise Babası Ireneyus’un iddiasına göre bu senelerden sonra Tatian ruhsal bir bocalama dönemine girer ve belki de çileci huylarından dolayı bir müddet Velentinus ve Gnostikçi tarikatından etkilenmeye başlar ve sonunda çileciliği ön planda tutan “Enkratitler” adını alan kendi çileci tarikatını kurar.

Daha sonra, Epifanyus’a göre Jüstin memlketine döner ve orada kendi okulunu açar. Geleneğe göre bu okul Orta Doğunun diğer bölgelerine gönderilmek üzere tebliğciler yetiştirmiştir. Haytının son döneminde ruhsal bir bocalama yaşamasına rağmen Roma’da ki yaşadığı zaman diliminde bir çok önemli eserin yazarlığını yapmıştır.

Bunların arasında en önemlileri “Greklere Hitaben" ve “Diatessaron” isimli eserleridir. “Greklere Hitaben” eserinde putperestliğin mantıksızlığını ortaya koyar ve çok tanrılı düzenin cinler ve Şeytan tarafından kurulmuş olan bir yalan olduğunu savunur. Aynı eserde Yunanlı filozofların bilgeliklerini İbranilerden almış olduklarını öne sürer ve Hıristiyanlığın tüm diğer öğretişlere kıyasla daha üstün olduğunu dile getirir.

“Diatessaron” adlı eseri ise mevcut 4 Müjdenin (Matta, Markos, Luka, Yuhanna’nın) ahengi veya uyumu. Bu eser fevkalade önemlidir çünkü 2.yüzyılın ortasında sadece bu 4 müjdenin Hristiyanlar ve Kilise Babaları tarfından meşru olarak kabul edildiğini görmekteyiz.

Yani Türkiye’de popüler ama asılsız ve tek kaydı olmayan sözde İznik konseyinin 4 müjdeyi kararlaştırması iddiasından 200 sene önce. Bu eserin olası bir versiyonu bu güne kadar keşfedilen en eski ev kilisesi kalıntısında bulunumuştur  “Diatessaron” Güneydoğu Anadolu’da 5. yüzyıla kadar Kilise ayinlerinde kullanılan tek metin olmuştur.

Daha sonra Kutsal Kitab’ın Süryanice çevirisi olan “Peşitta” bu eserin yerini almıştır.

   

3-2-2014 tarihinde yazéldé.

3-2-2014 tarihinde güncellenmiştir.

SAYFA BAŞINA DÖN