Νεοπαγανιστικές απάτες

Απάντηση στις συκοφαντίες τού Νεοπαγανισμού

Ορθόδοξη Ομάδα Δογματικής Έρευνας

Ρώμη

Απαντήσεις και διαψεύσεις σε (υποτιθέμενη;)«συνέντευξη», με θέμα τη «σεξουαλική κακοποίηση παιδιών στο Βυζάντιο»! Μέρος 2ο // Ήταν το Βυζαντινό (Ρωμαίικο) κράτος θεοκρατικό; // Οι «δυνατοί» και οι «πένητες»: Φιλάνθρωπη νομοθεσία στο Βυζάντιο

Μέρος Α΄

Απαντήσεις και διαψεύσεις σε (υποτιθέμενη;)«συνέντευξη», με θέμα τη «σεξουαλική κακοποίηση παιδιών στο Βυζάντιο»!

Συνέντευξη διδάκτορα παιδιάτρου ή απάτη ιστοσελίδας, άξια  για …«διδακτορικό»;!

Τού Papyrus 52

 

 

Στο άρθρο αυτό θα απαντηθούν και θα διαψευστούν πλήρως, όλες οι αστήρικτες κατηγορίες των γνωστών αντιχριστιανικών κύκλων, οι οποίες δημοσιεύτηκαν στο διαδίκτυο υπό μορφή υποτιθέμενης «συνέντευξης» μιας παιδιάτρου.

Τίτλος της ‘’συνέντευξης’’:

 «σεξουαλική κακοποίηση παιδιών στο Βυζάντιο» (με αντιγραφή και επικόλληση του τίτλου στην google θα βρείτε αμέσως την ιστοσελίδα που αναρτήθηκε, η διεύθυνση της οποίας ξεκινά με τη λέξη «free»).

Μην διστάσετε όμως, εκτός των συγκεκριμένων απαντήσεων, να διαβάσετε και τα άλλα τμήματα του άρθρου μας, καθώς περιέχουν απαντήσεις σε πολύ γνωστά τεχνάσματα των αθεο-νεο-ειδωλολατρών, τα οποία καλό είναι να τα γνωρίζουμε.

 

1. Το γνωστό τέχνασμα για δημιουργία εντυπώσεων κατά του Βυζαντίου

Εδώ και μερικά χρόνια, είναι γνωστό ότι στο διαδίκτυο δραστηριοποιούνται ομάδες φανατικών αντιχριστιανών, οι οποίες δείχνουν να πιστεύουν πως αν «επιτεθούν» στο Βυζάντιο, θα μπορέσουν να θίξουν την Εκκλησιαστική πίστη.

Αυτό το κάνουν ακολουθώντας τα εξής δύο βήματα:

α) Πιάνουν το Βυζάντιο (που ήταν ένα κράτος με νομοθεσία ρωμαϊκή, παιδεία ελληνική[1] και εξουσία κρατική[2]), και αυθαίρετα, το «βαφτίζουν» ως «ιδανική χριστιανική πολιτεία». Δηλαδή, επί της ουσίας, το ταυτίζουν με τον …Παράδεισο, αφού στον κόσμο τούτο, σύμφωνα με τη διδασκαλία του Ιησού, τέτοια «πολιτεία» ΟΥΔΕΠΟΤΕ θα υπάρξει!

Αυτό θα το γνώριζαν, αν είχαν μελετήσει την περίφημη «παραβολή των ζιζανίων»:

Ένας άνθρωπος «έσπειρε καλό σπόρο στο χωράφι του […] πήγε ο εχθρός του κι έσπειρε ζιζάνια […] Μόλις βλάστησαν τα σπαρτά κι έδεσαν καρπό, τότε φάνηκαν και τα ζιζάνια […] “κύριε, δεν έσπειρες καλό σπόρο στο χωράφι σου; Πώς λοιπόν έχει ζιζάνια;” Εκείνος τους είπε: “κάποιος εχθρός το έκανε αυτό”. Του λένε οι δούλοι: “θέλεις να πάμε να τα μαζέψουμε;” Κι αυτός τους είπε […] Αφήστε να μεγαλώνουν ΚΑΙ ΤΑ ΔΥΟ ΜΑΖΙ ΩΣ ΤΟ ΘΕΡΙΣΜΟ» (Ματθ. 13,30).

Σύμφωνα με τη διδασκαλία αυτή, ο Θεός σέβεται την ελευθερία των ανθρώπων, δεν επιβάλλει τη Σωτηρία τους ούτε μετατρέπει σε «καλούς» όσους ελεύθερα επιλέγουν να είναι «κακοί».

Αστοχούν λοιπόν οι κατήγοροι της Εκκλησιαστικής πίστης, -όπως σημειώνει ο καθηγητής Μάριος Μπέγζος- «επειδή τυχαίνει να αγνοούν την παραβολή του ‘αγρού’ και των ‘ζιζανίων’ που συμφύρονται μέσα στον ‘σίτον’ αποτελώντας την ‘ήρα’ με ίσα δικαιώματα ύπαρξης προς το ‘στάρι’»[3].

Αφού ως πρώτο βήμα, προβάλουν αυτό το παιδαριώδες και άσχετο με τη διδασκαλία της Εκκλησίας εφεύρημα, το οποίο παραβλέπει το θεμελιώδες, ΟΤΙ ΤΟ ΚΑΚΟ ΘΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΜΕΧΡΙ ΤΕΛΟΥΣ (και άρα το ιδεώδες της τελειότητας είναι στην ουσία ιδεώδες ΕΣΧΑΤΟΛΟΓΙΚΟ), οι αθεο-νεο-ειδωλολάτρες απτόητοι προχωρούν στο δεύτερο βήμα:

β) Ψάχνουν οπουδήποτε, με σκοπό να βρουν διάφορες περιπτώσεις κοινωνικής παθογένειας και λένε: «αχ, δεν το πιστεύω! Σε αυτή την ιδανική κοινωνία γίνονταν τέτοια πράγματα; Να λοιπόν ποιος είναι ο χριστιανισμός»!!!

Όπως καταλαβαίνουμε λοιπόν, το βραβείο ΦΑΙΔΡΟΤΗΤΑΣ πηγαίνει άνετα σε αυτό το αξιοθρήνητο τέχνασμα…

Αφού ταυτίζουν αυθαίρετα ένα ΚΡΑΤΟΣ με τον …Παράδεισο, μετά, οι ίδιοι, γεμίζουν δήθεν «απορία» επειδή δεν ισχύουν οι ανοησίες που έλεγαν! Και αυτά, υπάρχουν άνθρωποι στο διαδίκτυο που τα θεωρούν λογικά και τα αναπαράγουν…

Έτσι και η συκοφαντική «συνέντευξη» ξεκινά ακριβώς με το τέχνασμα που περιγράψαμε . Προσέξτε το [αριθμημένο] λεξιλόγιο:

«Στη μεσαιωνική [1] συντηρητική [2] θεοσεβή [3] βυζαντινή κοινωνία με τις νηστείες[4], τις θρησκευτικές τελετές[5] της κ.λπ. άνθισε [6] το φαινόμενο της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών […] ΔΕΝ ΦΑΝΤΑΖΟΜΟΥΝ ΠΟΤΕ [7], ότι στο θέμα της ψυχικής υγείας των παιδιών στο Βυζάντιο θα υπήρχαν προβλήματα, διότι […] παρουσιάζεται [8] ως μια κοινωνία θεοσεβούμενη [9] με αγάπη [10] προς τον πλησίον»!!!

Όπως προαναφέραμε λοιπόν, η γλυκανάλατη επιχειρηματολογία έχει ως εξής:

Βάζουν πρώτα μια ολόκληρη αυτοκρατορία και εκατομμύρια ανθρώπους, θέλουν δε θέλουν, στην κατηγορία των «θεοσεβούμενων» και των «με αγάπη»!

Μετά, λένε ότι σε αυτή την κατηγορία των «θεοσεβούμενων» και των «με αγάπη», «ΑΝΘΙΣΕ» (άκου ‘άνθισε’) η σεξουαλική κακοποίηση!

Άρα τους βγήκε η εξίσωση:

Οι «θεοσεβούμενοι» και οι «με αγάπη» είναι αυτοί που κάνουν …σεξουαλική κακοποίηση!

Έτσι, με επιχειρήματα νηπιαγωγείου είναι σα να λέμε το γνωστό: το μπουζούκι είναι όργανο, ο αστυνομικός είναι «όργανο», άρα ο αστυνομικός είναι μπουζούκι…

 

Αυτό δυστυχώς, για όποιον το ισχυρίζεται, αποτελεί απόδειξη είτε σοβαρής διανοητικής διαταραχής, είτε εμμονής και φανατισμού σε βαθμό ψυχασθένειας (βεβαίως, όποιος διαβάσει άρθρα της συγκεκριμένης ιστοσελίδας θα πειστεί ΣΙΓΟΥΡΑ για το δεύτερο…).

Διότι εμείς οι υπόλοιποι, τυχαίνει να ξέρουμε ότι για τέτοιες εγκληματικές πράξεις, ευθύνονται οι διαχρονικά παρόντες σε όλες τις κοινωνίες ανώμαλοι, που τις θρησκείες, τις ηθικές, τους νόμους, και τους κανόνες, τους έχουν γραμμένους στα παλαιά των υποδημάτων τους, όπως ακριβώς μας λέει και η παραβολή των «ζιζανίων»: πάντα υπήρξαν απαράδεκτοι γονείς ή ανώμαλοι παιδόφιλοι, όπως υπάρχουν, δυστυχώς, ακόμη και σήμερα, που όπως λένε οι αθεο-νέο-παγανιστές, είναι η εποχή της «προόδου»...

Δεν είναι δυνατόν λοιπόν, αυτή η σκηνοθετημένη «αφέλεια», να βασίζεται στα λόγια μιας παιδιάτρου που γνωρίζει την ιστορική επιστημονική έρευνα. Δεν μπορεί να μην ξέρει ότι σε όλες τις κοινωνίες, όταν μιλάμε για φιλανθρωπία, αναφερόμαστε είτε στους οργανωμένους ΘΕΣΜΟΥΣ πρόνοιας, είτε σε εκείνους τους ανθρώπους που ΕΧΟΥΝ τη βούληση και ΘΕΛΟΥΝ να την ασκούν.

Εμείς πάντως πιστεύουμε ότι αυτά δεν είναι δικά της λόγια, αλλά προσθήκες της ιστοσελίδας. Διότι, θα δούμε παρακάτω σωρεία αποσπασμάτων από τη διατριβή της, όπου η κ. Ρεμπελάκου μας παρουσιάζει ένα Βυζάντιο με έναν εκπληκτικά οργανωμένο προνοιακό ιστό, και μια ισχυρή νομοθεσία που προστατεύει το παιδί αλλά και κάθε αναξιοπαθούντα, ενώ τιμωρεί σκληρά τους παραβάτες.

            Και προχωρούμε παρακάτω.

 

2. Συνέντευξη ή απάτη;

Το άρθρο λοιπόν αυτό, διαφημίζεται ως «συνέντευξη» μιας παιδιάτρου, της κ. Πουλάκου-Ρεμπελάκου Έφης, η οποία έχει εκπονήσει διδακτορική διατριβή με τίτλο: «Η παιδιατρική στο Βυζάντιο» (Ε.Κ.Π.Α. 1992).

Εξαρχής, κάνουμε σαφές ότι διατηρούμε επιφυλάξεις:

α) για το αν πράγματι πρόκειται για συνέντευξη και

β) για το αν το κείμενο είναι αυθεντικό, ή έχει υποστεί αντι-βυζαντινή και αντι-χριστιανική επεξεργασία από τους συντάκτες της ιστοσελίδας

Και εξηγούμαστε:

            Έχοντας στα χέρια μας τη διδακτορική διατριβή της παιδιάτρου και έχοντας διαβάσει το βιογραφικό της στις πρώτες σελίδες, θεωρούμε ΑΔΙΑΝΟΗΤΟ, άνθρωπος που έχει σπουδάσει και γνωρίζει τι θα πει επιστημονική έρευνα, να έχει δώσει συνέντευξη στην ιστοσελίδα αυτή, δημιούργημα ενός πρώην τακτικού συντάκτη του περιοδικού …«Δαυλός»!

Η ιστοσελίδα εμφανίζεται ως δημιούργημα άθεων, που είναι δήθεν επικριτικοί απέναντι σε κάθε θρησκεία. Την ίδια στιγμή, επινοούν ανυπόστατες και συκοφαντικές κατηγορίες εναντίον του Βυζαντίου ενώ αποσιωπούν πολλά μελανά σημεία της παγανιστικής αρχαιότητας. Ταυτόχρονα, τις "ελεύθερες έρευνές" τους συνηθίζουν να αναδημοσιεύουν οι νεοπαγανιστές

            Η ιστοσελίδα που ονομάζεται -εδώ γελάνε - «Ελεύθερη Έρευνα», ως γνήσιο τέκνο του «Δαυλού», είναι ένα τέτοιο φανατικό, ρατσιστικό και αντιεπιστημονικό κατασκεύασμα, που ειλικρινά, αν εκδιδόταν σε έντυπο, θα μπορούσε να την αγγίξει μόνο όχημα αποκομιδής απορριμμάτων

            Να φανταστείτε ότι, ο πρώην συντάκτης του «Δαυλού» και νυν ιδρυτής της ιστοσελίδας, είναι αυτός που κατασκεύασε μέσω κακοποίησης των πηγών, το απίστευτο κείμενο που μιλούσε για …ομοφυλοφιλικούς γάμους του Βασιλείου Α΄ του Βυζαντινού αυτοκράτορα!

(το οποίο φυσικά διαψεύσαμε, γελοιοποιώντας την ιστοσελίδα: http://www.oodegr.com/neopaganismos/sykofanties/enapenizontes_1.htm ).

Είναι άραγε λογικό, μία επιστήμων με εισηγήσεις σε επιστημονικά συνέδρια και δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά, να γνωρίζει περί τίνος πρόκειται, και παρά ταύτα, να δεχτεί να γίνει πρωτοσέλιδο -και μάλιστα ΕΠΩΝΥΜΑ- σε αυτό το διαδικτυακό τερατούργημα;

Ως προς το σημείο αυτό λοιπόν, θεωρούμε είτε πως η παιδίατρος ρώτησε για το περιεχόμενο της ιστοσελίδας αλλά εξαπατήθηκε, ή έκανε το λάθος να μην ζητήσει λεπτομέρειες για το πού θα δημοσιευτεί η συνέντευξή της, ή τελικά, επρόκειτο για μια απλή συζήτηση, η οποία δημοσιεύτηκε εν αγνοία της, και επιπλέον, επεξεργασμένη και αλλοιωμένη.

Και συνεχίζουμε.

 

3. Στο επιστημονικό της σύγγραμμα υπέρ του Βυζαντίου, αλλά στην «συνέντευξη» ενάντια;

Το ιδιαίτερα παράδοξο όμως στην όλη υπόθεση, είναι η πολεμική και απαξιωτική χροιά της «συνέντευξης». Όποιος τη διαβάσει, θα διαπιστώσει ένα αντιεπιστημονικό μένος κατά του Βυζαντίου, ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΟΜΩΣ ΕΡΧΕΤΑΙ ΣΕ ΠΛΗΡΗ ΑΝΤΙΦΑΣΗ ΜΕ ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΙΒΗΣ της παιδιάτρου!

Παρακαλούμε, κάντε μια γρήγορη ανάγνωση της «συνέντευξης», και μετά συγκρίνετε αυτά που διαβάσατε, με τα παρακάτω ΕΠΑΙΝΕΤΙΚΑ για το Βυζάντιο αποσπάσματα, από τη διδακτορική διατριβή της κ. Ρεμπελάκου, και απορήστε ελεύθερα μαζί μας αν είναι δυνατόν να τα έχει πει αυτά ο ίδιος άνθρωπος:

 

Απόσπασμα διδ. διατριβής #1

«Η θετική στάση της Εκκλησίας που διαμορφώθηκε κάτω από την ισχυρή πίεση του Χριστιανισμού υπήρξε αντίβαρο στις υπόλοιπες αντιξοότητες. Η αναγωγή της προς τον πλησίον βοηθείας σε πρώτιστο ηθικό καθήκον και της φιλανθρωπίας σε ύψιστη αρετή σηματοδοτεί την ανέγερση ευαγών ιδρυμάτων σε κάθε γωνιά της Αυτοκρατορίας πολλά από τα οποία προορίζονται για παιδιά. Η ευαισθησία της Εκκλησίας προς το παιδί εκδηλώνεται επίσης με το γεγονός ότι αφιερώνει αρκετούς από τους αγίους της για την προστασία του και τη θεραπεία του από αρρώστειες, συχνά ανίατες για τις επιστημονικές δυνατότητες της εποχής αλλά θαυματουργά ιάσιμες με την πίστη και την πνευματική προσέγγιση» [4].

 

Απόσπασμα διδ. διατριβής #2

«Η βυζαντινή ιατρική σκέψη όπως διαμορφώθηκε από τη γόνιμη διασταύρωση του αρχαίου Ελληνικού πνεύματος με το Χριστιανισμό συνέβαλε στην εξέλιξη της επιστήμης αλλά παράλληλα άνοιξε νέους δρόμους στη θεραπευτική αντιμετώπιση πολλών νοσολογικών οντοτήτων και στη θεώρηση του αρρώστου ως ενιαίου ψυχοσωματικού συνόλου» [5].

 

Απόσπασμα διδ. διατριβής #3

«Προκαταλήψεις για τη Βυζαντινή Ιατρική: Διάχυτη ήταν η εντύπωση στους δυτικούς ιστορικούς της Ιατρικής ότι στη Βυζαντική ιατρική κυριαρχεί η στασιμότης, η λογοκλοπία […] η έλλειψη πρωτοτυπίας […] Υπάρχουν και εχθρικές απόψεις, όπου υποστηρίζεται ότι […]  μετά το Γαληνό η ιστορία της Ιατρικής φρενάρει για τουλάχιστον 1000 χρόνια η Ευρώπη βυθίζεται στους σκοτεινούς αιώνες. Άλλη άποψη διογκώνει το ρόλο της μαγείας και της θρησκείας παραβλέποντας εντελώς τα επιστημονικά επιτεύγματα […] Η προκατάληψη εναντίον της Βυζαντινής Ιατρικής είναι μια μόνο πτυχή της γενικότερης προκατάληψης για το Βυζαντινό πολιτισμό […] Ευτυχώς αυτή η άποψη του Gibbon για τη Βυζαντινή χιλιετία συνεχώς ανασκευάζεται από έναν σιγά-σιγά αυξανόμενο αριθμό λογίων και μαζί τοποθετείται στα σωστά της ιστορικά πλαίσια η Βυζαντινή Ιατρική και η παγκόσμια προσφορά της»[6].

(ειδικά το παραπάνω απόσπασμα είναι καταπέλτης ενάντια στην ίδια την αντι-βυζαντινή φλυαρία της εν λόγω ιστοσελίδας!)

 

Απόσπασμα διδ. διατριβής #4

«Στην μακραίωνη ιστορία της Βυζαντινής ιατρικής πολλές μεγάλες ιατρικές μορφές δεσπόζουν σε κάθε περίοδο και επηρεάζουν συγχρόνους και μεταγενέστερους επιστήμονες, θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι οι περίοδοι πολιτιστικής ακμής συνοδεύονται από άνθιση γραμμάτων, τεχνών και επιστημών και δίπλα σε κάθε αυτοκράτορα προστάτη και μαικήνα συγγραφέων και καλλιτεχνών εμφανίζεται ένας κύκλος επιστημόνων. Είναι ιατροί, συγγραφείς, λόγιοι και ευρυμαθείς με ποικίλα ενδιαφέροντα, κοινωνική δράση, δημόσια αξιώματα»[7].

 

Απόσπασμα διδ. διατριβής #5

«Οι ιατροί-κληρικοί συνέχιζαν το έργο των αναργύρων μαρτύρων, δηλ. των άνευ αμοιβής αντιπροσωπευτικών αγίων Κοσμά και Δαμιανού […] Δεν είναι τυχαίο ότι οι σπουδαιότεροι Πατέρες της εκκλησίας σπούδασαν Ιατρική και χρησιμοποίησαν τις ιατρικές τους γνώσεις ιδρύοντας ευαγή ιδρύματα δηλ. η εμφάνιση της κοινωνικής και νοσοκομειακής πρόνοιας είναι αποτέλεσμα της θετικής στάσεως που τήρησε η Εκκλησία για την Ιατρική»[8].

 

Απόσπασμα διδ. διατριβής #6

«Την κοινωνική πολιτική ασκούν η Εκκλησία, η Πολιτεία, η ιδιωτική πρωτοβουλία και τα μοναστήρια. Η φιλανθρωπία ανάγεται σε ύψιστη αρετή και η εφαρμογή της λύνει πολλά προβλήματα με την υποστήριξη των ομάδων που είχαν ανάγκη. Αποτελεί αρετή δεδομένη του αυτοκράτορα του Βυζαντίου και επικρίνεται η αδιαφορία για τους κοινωνικώς μειονεκτούντες. Στα μοναστήρια βρίσκουν καταφύγιο ξένοι, φτωχοί και άρρωστοι. Ιδρύονται ‘ξενώνες’ για τη νοσηλεία ασθενών και ευαγή ιδρύματα που συντηρούνται από επιχορηγήσεις, δωρεές αυτοκρατόρων και προσφορές ιδιωτών. Η περιουσία της Εκκλησίας ήταν σημαντική και το έργο της αποτελεσματικό γιατί κινητοποιούσε με το συναίσθημα δωρητές και ευεργέτες»[9].

 

[Σημείωση: Ειδικά για το ζήτημα της φιλανθρωπίας, τα επιτεύγματα των Βυζαντινών θεσμών έχουν καταγραφεί και σε εξειδικευμένα έργα όπως αυτό του Timothy Miller, «Η Γέννησις του Νοσοκομείου στην Βυζαντινή Αυτοκρατορία» (Βήτα Ιατρικές Εκδόσεις, Αθήνα 1998), ή αυτό του Δημητρίου Κωνσταντέλου, «Ελληνική ευποιία και ελληνοχριστιανική φιλανθρωπία» (εκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη 2008).

Διαβάζουμε εκεί:

«Η φιλοσοφία της χριστιανικής Εκκλησίας προκάλεσε μιαν επανάστασι στον χώρο της φιλανθρωπίας […] τα επιτεύγματα της βυζαντινής Εκκλησίας στη σφαίρα της φιλανθρωπίας ήταν μεγάλα και σπουδαία […] Η Εκκλησία είχε ιδρύσει μιαν ισχυρή παράδοσι φιλανθρωπικών έργων, καθώς μαρτυρούν αρκετοί Κανόνες […] Η εκκλησιαστική νομοθεσία εξασφάλιζε την ανέγερσι φιλανθρωπικών ιδρυμάτων, όπως νοσοκομείων, πτωχοκομείων, γηροκομείων και παρομοίων ιδρυμάτων» [10].

 

Και παρ’ όλο που δεν αποτελεί κανόνα για όλες τις εποχές και όλα τα ιδρύματα, εντούτοις, διαβάζουμε το εξής εντυπωσιακό για την επαγγελματική σταδιοδρομία των γυναικών στην ιατρική:

 

«Οι γυναίκες που εργάζονταν στον Ξενώνα του Παντοκράτορος λάμβαναν τους ίδιους μισθούς με τους άνδρες συναδέλφους σε όλες τις βαθμίδες του προσωπικού, με εξαίρεσι τον βαθμό της ιατραίνης. Μπορούσαν ακόμη να κάνουν εργασίες που απαιτούσαν επαγγελματική εκπαίδευσι. Ο Ξενών του Παντοκράτορος είχε έξι έμμισθες θέσεις για γυναίκες βοηθούς ιατρών και μία για γυναίκα ιατρό. Τόσο οι βοηθοί όσο και η γιατρός πρέπει να διέθεταν κάποια ιατρική εκπαίδευσι. Σε μια κοινωνία που υποτίθεται ότι περιόριζε την ελευθερία της γυναίκας και την πρόσβασί της στην δημόσια ζωή είναι πράγματι εκπληκτικό ότι οι ξενώνες της προσέφεραν εδραιωμένη επαγγελματική σταδιοδρομία εκτός οικίας»[11]!]

Και συνεχίζουμε τις καταγραφές της κ. Ρεμπελάκου για το Βυζάντιο:

 

Απόσπασμα διδ. διατριβής #7

«ΝΟΜΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΑΙΔΙΟΥ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ: Στις διατάξεις που αναφέρονται στις προσβολές κατά των ανηλίκων παρατηρείται η εμφανής διάθεση του νομοθέτη να προστατεύσει την παιδική ηλικία από οποιαδήποτε επιβουλή εναντίον της. Οι αξιόποινες πράξεις που στρέφονται κατά ανηλίκων τιμωρούνται με αυξημένη αυστηρότητα αφήνοντας να διαφανεί παρόμοιο πνεύμα φροντίδας για τα παιδιά. Η μέριμνα αυτή επεκτείνεται στα έμβρυα που έχουν τα ίδια δικαιώματα στη ζωή και θεωρούνται πρόσωπα»[12].

 

Απόσπασμα διδ. διατριβής #8

«ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ ΠΑΙΔΙΟΥ: Το θέμα απασχολεί επανειλημμένα τους νομοθέτες που προσπαθούν να αναχαιτίσουν τους ενηλίκους και να προστατέψουν τα παιδιά […] Η διατήρηση ερωτικών σχέσεων ανάμεσα σε στενούς συγγενείς εξ αίματος ή εξ αγχιστείας δημιουργεί ανάγκη να προστατευθούν οι ανήλικοι […] Η νομοθεσία απειλεί τους γονείς με απώλεια της πατρικής εξουσίας και τους μαστρωπούς με αυστηρές ποινές»[13].

 

Απόσπασμα διδ. διατριβής #9

«Τα διδάγματα του Χριστιανισμού βρήκαν πρακτική εφαρμογή στο Βυζαντινό κράτος όπου οι ομιλίες των Πατέρων της Εκκλησίας και η δράση τους, η Νομοθεσία, τα Τυπικά των μονών, τα αγιολογικά κείμενα, όλα συνετέλεσαν στη δημιουργία κράτους φιλανθρωπίας, όπου τα ορφανά χαίρουν ιδιαίτερης προστασίας. Οι κατά τόπους επίσκοποι εξέδιδαν εγκυκλίους για ίδρυση ή συντήρηση φιλανθρωπικών ιδρυμάτων και είχαν υπό την προστασία τους όλες τις κοινωνικά αδύναμες ομάδες. Οι επαρχιακές αυτές επισκοπές υπήρξαν καταφύγιο για αναρίθμητους απόρους»[14].

 

Απόσπασμα διδ. διατριβής #10

«Η επίδραση της Χριστιανικής διδασκαλίας και η Ελληνική έννοια της φιλανθρωπίας δημιούργησαν το έργο της Εκκλησίας με θεμέλιο λίθο την αγάπη […] ποτέ δεν έπαψαν οι προσπάθειες να οικοδομηθεί μια κοινωνία δικαιοσύνης […] Ο Ιουστινιανός και η Θεοδώρα κατήργησαν τους κακόφημους οίκους και τους μαστροπούς και έχτισαν ένα ειδικό ίδρυμα για τις ανάγκες των πρώην παραστρατημένων κοριτσιών και γυναικών. Με τη μεσολάβηση της Θεοδώρας ο Ιουστινιανός εξέδωσε τη Νεαρά αρ. 14 που απαγόρευε τη μαστροπεία και την εκμετάλλευση των φτωχών κοριτσιών»[15].

Παρόμοια αποσπάσματα της κ. Ρεμπελάκου για την πρόνοια στο Βυζάντιο και τη νομοθεσία υπέρ των παιδιών και όχι μόνο, υπάρχουν δεκάδες.

Διαβάζοντας λοιπόν τα παραπάνω, είναι άξιο απορίας από πού προέκυψε η αντι-βυζαντινή χροιά της «συνέντευξης»…

Και μια σκέψη μας έρχεται στο μυαλό: δεδομένης της ΑΠΟΛΥΤΗΣ ΑΝΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑΣ της ιστοσελίδας αυτής, ακόμη κι αν η συνέντευξη όντως έγινε, θεωρούμε πολύ πιθανό ότι οι συντάκτες έχουν κάνει μια δική τους, «ελεύθερη» απόδοση του κειμένου, στην οποία προστέθηκαν και δόσεις από το γνωστό τους αντι-βυζαντινό υβρεολόγιο, ώστε να δημιουργήσουν το αποτέλεσμα που επιθυμούν.

 

4. Περί Βυζαντινής «Θεοκρατίας»

Εκτός από τα παραπάνω, και πριν μπούμε σε μια ανάλυση όλων των ζητημάτων που αναφέρονται στη «συνέντευξη», θα επισημάνουμε μια αναφορά στο υποτιθέμενο «θεοκρατούμενο Βυζάντιο».

Εμείς, διαβάζοντας τη διατριβή της κ. Ρεμπελάκου, είμαστε σχεδόν σίγουροι ότι δεν είδαμε ΟΥΤΕ ΜΙΑ φορά να χρησιμοποιεί τον όρο αυτό! Πώς λοιπόν, ξαφνικά ονομάζει το Βυζάντιο «θεοκρατούμενο»;

Μήπως είναι και αυτό προσθήκη των συντακτών κατά το γνωστό τους σύστημα; Διότι τα αθεο-παγανιστικά blogs, χρησιμοποιούν τον όρο, επειδή θέλουν να προσβάλουν το Βυζάντιο, και με πονηριά καφενείου λένε διαρκώς τη λέξη «θεοκρατία», ώστε ένας αναγνώστης χωρίς πολλές γνώσεις, να σκεφτεί αμέσως ένα καταπιεστικό μουσουλμανικό καθεστώς ή κάτι παρόμοιο!

Αυτά φυσικά, κινούνται στη γνωστή σφαίρα της α-σοβαρότητας και δεν έχουν ουδεμία σχέση με την πραγματικότητα:

«Πέρα από την ιδεολογία που κατευθύνουν οι ίδιοι οι ηγεμόνες, η βυζαντινή μοναρχία δεν μπορεί να χαρακτηριστεί θεοκρατία…»[16].

 «Ξένο βέβαια τελείως το βυζαντινό επίτευγμα από την κυρίαρχη πεποίθηση ότι το Βυζάντιο αποτέλεσε ένα χιλιόχρονο θεοκρατικό σκοταδιστικό σχήμα»[17].

«…στο Βυζάντιο […] οπωσδήποτε δεν υφίσταται θεοκρατική πολιτεία (όπως αυτό που διοικούσε ο Πάπας)»[18].

«…η ταύτιση αυτής της ‘Θεού χάρητι’ απολυταρχίας με θεοκρατία είναι υπερβολική»[19].

«Δεν υπήρξε βυζαντινή θεοκρατία, εφ’ όσον θεοκρατία υφίσταται όπου ταυτίζεται ο θείος με τον ανθρώπινον νόμον και όπου ταυτίζεται ο θρησκευτικός με τον πολιτικόν άρχοντα»[20]. Στο Βυζάντιο «οι χριστιανοί αυτοκράτορες δεν ισχυρίζονταν πως νομοθετούν ευρισκόμενοι σε συμφωνία με τις χριστιανικές αρχές»[21].

 

Ο όρος «θεοκρατία» δεν έχει αντίκρισμα στο Βυζάντιο, ακόμη και όταν με υπερβολή λένε κάποιοι πως ο αυτοκράτορας ήταν ταυτόχρονα και «ιερέας». Αυτό αποτελεί ακραία υπέρβαση των δεδομένων, όπως λέει με σαφήνεια ο άγιος Μάξιμος Ομολογητής (7ος αι.):

«Και είπας· τι ουν; ουκ έστι πας βασιλεύς χριστιανός και ιερεύς; Και είπον ΟΥΚ ΕΣΤΙΝ ΟΥΔΕ ΓΑΡ ΠΑΡΙΣΤΑΤΑΙ ΘΥΣΙΑΣΤΗΡΙΩ» [22].

Κατά συνέπεια, πού είναι τελικά η «θεοκρατία»;

α) Ο νόμος της πολιτείας ΔΕΝ ταυτίζεται με την Αγία Γραφή.

β) Πολιτική διοίκηση ασκεί ο αυτοκράτορας και όχι τα εκκλησιαστικά πρόσωπα.

γ) Ο «αυτοκράτορας-ιερέας» είναι ένα εντελώς θεωρητικό σχήμα, αφού δεν μπορεί να τελέσει ούτε τη Θεία λειτουργία, ούτε και τη Θεία Ευχαριστία.

Ας δούμε επιπλέον και ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, που αφορά μια μορφή κοινωνικής παθογένειας, την πορνεία.

Αν κάποιος ερευνήσει προσεκτικά, θα βρεθεί ενώπιον των βυζαντινών νόμων οι οποίοι «δεν επήνουν μεν την πορνείαν, μη θεωρούντες όμως αυτήν πονηράν και κολάσεως άξιαν, δεν την απηγόρευον»[23]! Πράγματι, «η έννομη τάξη για λόγους κοινωνικούς δεν στρεφόταν ούτε εναντίον των γυναικών που αποζούσαν από το επάγγελμα αυτό, ούτε εναντίον των πελατών τους, αλλά μόνον κατά των προαγωγών και των μαστροπών»[24]. Και μπορεί ως παράβαση να στοίχιζε μικρότερη ποινή στον παραβάτη, εντούτοις, οι Βυζαντινοί νόμοι αναγνώριζαν «ότι υπόκειται τη περί ύβρεως αγωγή ο προσβάλλων γυναίκα ενδεδυμένην σχήμα πόρνης»[25].

Ποιος λοιπόν θα ονόμαζε «θεοκρατία», μια κρατική οντότητα που παρά τις αντιρρήσεις, αφήνει ελεύθερες όποιες ενήλικες γυναίκες το επιλέξουν, να ασκούν την πορνεία;!

Επιπλέον, μία σύγκριση των νόμων της πολιτείας και των ιερών κανόνων της Εκκλησίας, παρουσιάζει χαώδη διαφοροποίηση. Ακόμη και για πράξεις που εμπίπτουν και στο πολιτειακό και στο εκκλησιαστικό δίκαιο, ενώ οι νόμοι της πολιτείας επιβάλλουν από ραβδισμούς, μέχρι εξορία και καταναγκαστικά έργα ή θανατική ποινή, οι Ιεροί Κανόνες επιβάλλουν απλώς νηστείες, γονυκλισίες, αποχή από τη Θεία Κοινωνία, καθαίρεση σε κληρικούς και ως έσχατη τιμωρία τον αφορισμό[26].

Κάθε σύγκριση λοιπόν, αναδεικνύει ως άστοχη τη χρήση του όρου «θεοκρατία» για το Βυζάντιο.

 

5. Απαντήσεις #1: Προκόπιος-«Ανέκδοτα»-Θεοδώρα και «Κοπρώνυμος»

Αρκετά ύποπτο σημείο της «συνέντευξης», είναι και η χρήση ενός αμφιλεγόμενου έργου του ιστορικού Προκοπίου, γνωστό με τον τίτλο «Ανέκδοτα», το οποίο υβρίζει ασύστολα το ζεύγος Ιουστινιανού-Θεοδώρας, και θεωρείται λίαν αναξιόπιστο ως πηγή, διότι «ο Προκόπιος […] παρασύρθηκε σε έναν παροξυσμό μανίας, επισωρεύοντας ύβρεις εναντίον του Ιουστινιανού και της Θεοδώρας» στους οποίους «καταλόγιζε κάθε είδους ακολασία και διαφθορά», ενώ επιπλέον «τους κατηγορούσε ότι ήταν προσωπικά υπεύθυνοι για σεισμούς, πλημμύρες και άλλες θεομηνίες»[27]!

Το να αναφέρεται όμως στη ‘συνέντευξη’ ότι «ο Προκόπιος […] έκανε γνωστές όλες τις σκοτεινές πλευρές τους» και ότι «η αυτοκράτειρα Θεοδώρα» έκανε …«στριπτήζ» ή ότι «έπασχε από  ακόρεστη ερωτική πείνα», χωρίς έστω να επισημαίνεται ότι οι πληροφορίες αυτές, ή μάλλον συκοφαντίες, προέρχονται από το ΑΝΑΞΙΟΠΙΣΤΟ έργο «Ανέκδοτα», είναι πολύ παράξενο, αφού ξέρουμε πως:

«Η εμπαθής στηλίτευση της Θεοδώρας και του Ιουστινιανού στα ‘Ανέκδοτα’ πηγάζει από έντονη προσωπική αντιπάθεια. Δυστυχώς όμως, οι προκαταλήψεις του Προκοπίου δεν λήφθηκαν πάντοτε σοβαρά υπ' όψη και παραπλάνησαν πολλούς ιστορικούς»[28].

Όπως σημειώνει και ο Βασίλιεφ:

«Όλες αυτές οι σκοτεινές λεπτομέρειες για τα πρώτα χρόνια της Αυτοκράτειρας, πρέπει να αντιμετωπισθούν με κάποιο σκεπτικισμό, δεδομένου ότι όλες προέρχονται από τον Προκόπιο, του οποίου βασικός σκοπός υπήρξε να δυσφημίσει, με τα ‘Ανέκδοτα’ του τον Ιουστινιανό και την Θεοδώρα»[29].

            Το πράγμα όμως γίνεται χειρότερο με τη χρήση ‘δύο μέτρων και δύο σταθμών’, όπως στην περίπτωση του γνωστού εικονομάχου αυτοκράτορα, Κων/νου Ε΄ του «Κοπρωνύμου». Διαβάζουμε στη ‘συνέντευξη’:

«Σημειωτέον, ότι για τον Κοπρώνυμο έλεγαν, ότι αγαπούσε τα αγοράκια, αλλά αυτό μάλλον είναι απλά μία ανυπόστατη κατηγορία της Εκκλησίας, επειδή ήταν εικονομάχος».

           

Πράγματι, το επίπεδο φανατισμού της ιστοσελίδας ξεπερνάει κάθε όριο…

Ενώ χρησιμοποιεί σα να μην συμβαίνει τίποτε τα «Ανέκδοτα» του Προκοπίου, που είναι μια διεθνώς γνωστή για την αναξιοπιστία της πηγή πληροφοριών (ειδικά για το αυτοκρατορικό ζεύγος), την ίδια στιγμή, όταν άλλες πηγές αναφέρονται στον Κων/νο Ε΄ τον Κοπρώνυμο ως …παιδεραστή, αυτομάτως τις πετάνε στον κάλαθο των αχρήστων!

Και ξέρουμε όλοι για ποιον λόγο «χαίρει εκτίμησης» ο Κοπρώνυμος από τους ταλιμπάν της αθεο-νεο-ειδωλολατρίας και δεν θέλουν ούτε ν’ ακούνε ότι ήταν παιδεραστής… Μα επειδή ήταν ένας από τους χειρότερους σφαγείς και βασανιστές των ορθοδόξων, όπως άλλωστε και άλλοι εικονομάχοι στα 120 χρόνια της εικονομαχίας!

Και φυσικά, τσάμπα έφτιαξαν το υπερασπιστικό κειμενάκι τους για τον Κοπρώνυμο, με τίτλο «Ένας αυτοκράτορας ‘Κοπρώνυμος’, επειδή συγκρούστηκε με την Εκκλησία», το οποίο είναι στηριγμένο ΕΞΟΛΟΚΛΗΡΟΥ στον πολύ παλαιό Παπαρρηγόπουλο και στην καλπάζουσα φαντασία τους.

Να τους θυμίσουμε ότι ουδεμία σημασία έχει αν ο Κων/νος Ε΄ όντως «κόπρισε» στην κολυμπήθρα, και επίσης είναι άσχετο με το παρωνύμιο, το αν έδειξε εξαιρετικές διοικητικές και στρατιωτικές ικανότητες[30].

Αυτό που μας ενδιαφέρει εδώ είναι ένα: ο Κων/νος Ε΄ πήρε το παρατσούκλι «Κοπρώνυμος» από τους ορθοδόξους επειδή ήταν ο ΣΦΑΓΕΑΣ τους, και κακώς ο Παπαρρηγόπουλος αποσιωπά «τους άγριους διωγμούς εναντίον εκείνων που αντέδρασαν στην πολιτική του και ιδίως εναντίον των μοναχών»[31] .

 

Οι πηγές και η βιβλιογραφία είναι συντριπτικά κατά του «Κοπρωνύμου», και όπως σημειώνει ο έγκυρος Ostrogorsky:

«Το βίαιο καθεστώς του Κωνσταντίνου Ε’ διατηρήθηκε στη μνήμη των μεταγενέστερων σαν εποχή της πιο ΩΜΗΣ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑΣ»[32].

Σύμφωνα με τον Διονύσιο Ζακυθηνό, ο Κων/νος προσπάθησε να επιβάλλει τις πεποιθήσεις του και «διά της βίας», με διωγμούς που «εστρέφοντο κυρίως κατά του μοναχικού κόσμου»[33].

Δυστυχώς, μόνο φανατικοί, όπως οι δημιουργοί της ρυπογόνου αυτής ιστοσελίδας θα μπορούσαν να ισχυριστούν, ότι τα θύματα του ανελέητου αυτοκράτορα δεν δικαιούνταν να δώσουν, ένα παρωνύμιο έστω, στον διώκτη και βασανιστή τους!

 

6. Απαντήσεις #2: Ιστορικός με διδακτορικό που δεν ξέρει τι σημαίνει «κράλης»;!

Εκτός όμως από την ύποπτη, για διδάκτορα, αντιεπιστημονική συμπεριφορά, να αποσιωπάται η αναξιοπιστία των «Ανεκδότων» του Προκοπίου, ενώ την ίδια στιγμή να βαφτίζονται «αμφίβολες» οι καταγγελίες των πηγών κατά του «Κοπρωνύμου», υπάρχει και ένα ακόμη σημείο το οποίο επιβεβαιώνει τις υποψίες μας ότι η «συνέντευξη» (αν ποτέ δόθηκε) έχει τύχει «επεξεργασίας» από τους συντάκτες της ιστοσελίδας.

 

Στο σημείο της συνέντευξης όπου αναφέρεται η περίπτωση του Ανδρόνικου Β΄ ο οποίος πάντρεψε την 5χρονη κόρη του, Σιμωνίδα, με τον ηγεμόνα της Σερβίας, γράφεται επακριβώς το εξής:

«Το αυτοκρατορικό κοριτσάκι ήταν μόνον 5 ετών, όταν το πάντρεψε με τον βασιλιά Κράλλη της Σερβίας»!

Εν τω μεταξύ, στη διατριβή της, η κ. Ρεμπελάκου γράφει τη φράση ως εξής:

Το κοριτσάκι «δόθηκε στον Κράλη της Σερβίας»[34].

Αυτή όμως η διατύπωση είναι διαφορετική από την προηγούμενη, και υπάρχει στη βιβλιογραφία. Υπάρχει στη βιβλιογραφία διότι η λέξη «Κράλης» (με ένα «λ», από τη σλαβική λέξη «κραλ») σημαίνει «βασιλιάς», και «οι Βυζαντινοί χρησιμοποιούσαν τον τίτλο αυτό για την ονομασία ειδικώς των ηγεμόνων της Ρουμανίας και της Σερβίας»[35].

Όταν όμως γράφεται στην ιστοσελίδα η έκφραση «βασιλιάς Κράλλης» αυτό δείχνει άγνοια πρώτου βαθμού, αφού το «Κράλης», πάλι βασιλιάς σημαίνει!

Αποκλείεται λοιπόν η έκφραση «βασιλιάς Κράλλης» να είναι της κ. Ρεμπελάκου και εδώ, μάλλον «πιάσαμε» τους άσχετους συντάκτες να παρεμβαίνουν στην επεξεργασία της «συνέντευξης». Οι οποίοι νόμισαν ότι μιλάμε για κάποιον βασιλιά της Σερβίας που το όνομά του ήταν …Κράλλης, και δεν κατάλαβαν ότι ο Σέρβος βασιλιάς λέγεται αλλιώς και κράλης (του οποίου βασιλιά το όνομα ήταν τελικά Μιλούτιν ή κατ’ άλλους Μιλιούτιν)!

 

7. Τα περί ηλικίας γάμου, μέρος Α΄: Συστηματικές αποκρύψεις

Ως άλλη μια επιβεβαίωση ότι η «συνέντευξη» έχει υποστεί επεξεργασία, είναι όχι μόνο οι χοντροκομμένες ερωτήσεις, αλλά και οι εντελώς ισοπεδωτικές απαντήσεις:

Ερ.: «Αληθεύει, ότι  Βυζαντινοί γονείς πάντρευαν τα κορίτσια τους από πέντε ετών με πλούσιους άρχοντες, οι οποίοι τα βίαζαν από την πρώτη στιγμή που τα έπαιρναν;»

Απ.: «Ναι αληθεύει»...

Πράγματι, κάτι τέτοιες χυδαίες ιστοσελίδες δεν υποφέρονται…

Οι ιδεοληψίες έχουν οδηγήσει τους ανθρώπους αυτούς να μην αντιλαμβάνονται την ποσότητα ψέματος που χρησιμοποιούν για να χορτάσουν τον φανατισμό των οπαδών τους… Δεν έχουν όρια πλέον.

Εμείς όμως δεν θα αφήσουμε να κάνουν το παιχνίδι τους.

Διότι ενώ με την απάντηση που καταγράφει η «συνέντευξη», νομίζει κανείς ότι οι γάμοι των πεντάχρονων ήταν κάτι συνηθισμένο, στη διδακτορική της διατριβή η παιδίατρος αναφέρει ΕΝΑ ΜΟΝΟ τέτοιο περιστατικό, το οποίο μάλιστα ονομάζει επί λέξει: «ΑΚΡΑΙΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ»[36]!

Και αν μετρήσουμε μέχρι τώρα όλες τις αντιφάσεις ανάμεσα στη «συνέντευξη» και τη διατριβή της, θα πρέπει να συμπεράνουμε είτε ότι η παιδίατρος είναι διχασμένη προσωπικότητα, είτε ότι οι συντάκτες είναι απατεώνες! Δεν εξηγείται αλλιώς!

Και να την εξηγήσουμε ευθύς την ακραία αυτή περίπτωση, για να δούμε τι σημαίνει ψέμα, τι σημαίνει μισή αλήθεια, και τι σημαίνει πλήρης διαφάνεια σε μια μελέτη.

Τα πράγματα όπως θα δούμε ήταν εξαιρετικά πολύπλοκα, και σίγουρα, για τα παιδιά των αυτοκρατόρων, σε όλες τις εποχές, η ζωή ήταν μερικές φορές πολύ σκληρή. Για ποιον λόγο όμως ο Ανδρόνικος Β΄ Παλαιολόγος, πάντρεψε την 5χρονη κόρη του, Σιμωνίδα, με τον ηγεμόνα της Σερβίας, Μιλιούτιν; (ο …κράλης που λέγαμε). Ας το δούμε:

«Η επέκταση του Μιλιούτιν προχωρούσε προς τη γραμμή Στρούμιτσα-Σέρρες-Χριστούπολη και Θεσσαλονίκη, προέτρεψε τον αυτοκράτορα να συνθηκολογήσει με τους Σέρβους. Ο Ανδρόνικος Β΄ δέχθηκε τη λύση αυτή, που επέβαλαν και στρατιωτικοί και διπλωματικοί λόγοι [...] η συμφωνία με τους Σέρβους έπρεπε να επιτευχθεί το συντομότερο. Πραγματικά, μια βουλγαροσερβική συμμαχία ή συμμαχία των Σέρβων με τους Θεσσαλούς θα απέβαινε καταστρεπτική για το Βυζάντιο [...] Η σερβική συμμαχία θεωρήθηκε ως επιτυχία. Πραγματικά, ο Ανδρόνικος Β΄ κατόρθωσε να σταθεροποιήσει τα βορειοδυτικά σύνορα του κράτους»[37].

Εδώ λοιπόν είχαμε μια προέλαση εχθρικών στρατευμάτων. Όσο αυτή δεν σταματούσε, τα εδάφη χάνονταν, και οι πληθυσμοί βρίσκονταν στο έλεος των κατακτητών.

Δεν μπορεί λοιπόν να μιλάμε για έναν γάμο, σα να έχουμε απλά έναν παιδόφιλο από τη μία και έναν ηλίθιο πατέρα από την άλλη! Εδώ δυστυχώς μιλάμε για αναγκαστική θυσία του παιδιού σε έναν απαράδεκτο γάμο, προκειμένου ο Ανδρόνικος να προλάβει τις καταστροφικές για το Βυζάντιο συμμαχίες των Σέρβων, και να διασώσει όσα εδάφη και πληθυσμούς της αυτοκρατορίας δεν είχαν ήδη χαθεί.

Και ας ακούσουμε τον Ostrogorsky (και όχι την ρυπο-ιστοσελίδα) για ποιον λόγο αναγκάστηκε να δώσει το παιδί του ο Ανδρόνικος:

«Ο Ανδρόνικος Β΄ αποφάσισε να συνάψει μόνιμη ειρήνη με τον βασιλιά της Σερβίας και ΤΟΥ ΠΡΟΣΦΕΡΕ  ΤΟ ΧΕΡΙ ΤΗΣ ΑΔΕΛΦΗΣ ΤΟΥ ΕΥΔΟΚΙΑΣ, που ήταν χήρα του αυτοκράτορα της Τραπεζούντος Ιωάννη […] Ο γάμος με μια πορφυρογέννητη βυζαντινή πριγκίπισσα σήμαινε αύξηση τού γοήτρου του [του Σέρβου Μιλούτιν], που δεν ήταν καθόλου ασήμαντη […] Έτσι η δυσαρέσκεια του Milutin ήταν μεγάλη, όταν τελικά η Ευδοκία αρνήθηκε ανοιχτά αυτό το γάμο. Το Βυζάντιο όμως δεν είχε καμιά δυνατότητα υπαναχωρήσεως και ο Ανδρόνικος Β΄, μπροστά στην απειλητική στάση του σέρβου βασιλιά, αποφάσισε να του προσφέρει ως σύζυγο τη μικρή του κόρη Σιμωνίδα» [38].

Ο Ανδρόνικος λοιπόν έδωσε αρχικά στον Σέρβο ΤΗΝ ΑΔΕΛΦΗ ΤΟΥ, εκείνη όμως αρνήθηκε τον γάμο. Ο Μιλούτιν ούτε καν ενδιαφερόταν ποια θα πάρει γυναίκα του. Αυτός, σύμφωνα με το σύστημα αξιών της εποχής, ήθελε μια πορφυρογέννητη πριγκίπισσα ως συμβόλαιο για τα κεκτημένα του και ως εγγύηση ειρήνης:

«Ο Μιλιούτιν και οι Βυζαντινοί ήθελαν να στερεώσουν την ειρήνη με τον γάμο του Σέρβου κράλη με μια Βυζαντινή πριγκίπισσα [...] Η προίκα της Βυζαντινής πριγκίπισσας ήταν οι πόλεις και τα χωριά της βυζαντινής Μακεδονίας που είχε ΗΔΗ ΚΑΤΑΛΑΒΕΙ ο Μιλιούτιν. Οι κατακτήσεις του αποκτούσαν πλέον τη σφραγίδα της νομιμότητας»[39].

 

Δυστυχώς, η κακή αυτή τύχη περιμένει τα παιδιά των ηγεμόνων, αλλά σε συγκεκριμένες μόνο περιπτώσεις. Και μάλιστα, ο νόμος προβλέπει ότι οι τυχόν εξαιρέσεις στην αυτοκρατορική οικογένεια, δεν θα πρέπει να ακολουθούνται από τον λαό.

Αυτό βλέπουμε στην εξειδικευμένη επί του θέματος, διδακτορική διατριβή της κ. Αγγελικής Παναγοπούλου, με τίτλο «Τα διπλωματικά γαμικά συναλλάγια στο Βυζάντιο (6ος-12ος αιώνας)»:

«Ο αυτοκράτορας μπορεί να αρραβωνιάζει ή να παντρεύει το γιο του με την 8χρονη ή 10χρονη κόρη ενός δυνατού εχθρού ΠΟΥ ΕΤΟΙΜΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΕΙΣΒΑΛΕΙ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΕΔΑΦΟΣ ΑΠΟ ΑΝΑΓΚΗ, ΠΑΡΑΒΑΙΝΟΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ σχετικά με την κατάλληλη ηλικία για γάμο, ΠΡΑΓΜΑ ΠΟΥ ΣΕ ΚΑΜΙΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΔΕΝ ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΜΙΜΗΘΟΥΝ ΟΙ ΥΠΟΤΕΛΕΙΣ του αυτοκράτορα»[40].

Οπότε, η περίπτωση κινδύνου της αυτοκρατορίας, ήταν πάντα μια περίπτωση εξαίρεσης:

«…δε θα πρέπει να παραβλεφθεί και το πόσο επιτακτική ήταν η ανάγκη άμεσης εξασφάλισης της τέλεσης των γάμων λόγω της επικείμενης Ρωσικής επίθεσης»[41].

Άρα, όχι μόνο οι περιπτώσεις αυτές είναι ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ, επιπλέον όμως, είναι ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΕΣ ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ για τον λαό.

Πού είναι αυτές οι πληροφορίες στην «συνέντευξη»;

Αφήστε, ξέρουμε… Τις κατάπιε η μαύρη τρύπα της προπαγάνδας…

Και η προπαγάνδα είναι το να βαφτίζεις την εξαίρεση ως κανόνα. Και ειδικά στην περίπτωση της αυτοκρατορικής οικογένειας που κατανοούμε όλοι σε πόσο δεινή κατάσταση μπορούσε να βρεθεί.

Αν όμως έβαζε κάποιος σε ‘ζυγαριά’, από τη μία το γάμο ενός πράγματι δύσμοιρου παιδιού, και από την άλλη, χιλιάδες λαού πίσω από τα σύνορα να περιμένουν εχθρική εισβολή, καταστροφή, λεηλασίες, βιασμούς, εξανδραποδισμούς και σφαγές αμάχων, τι θα αποφάσιζε άραγε;

Για το λόγο αυτό, όχι μόνο χρειάζεται, αλλά ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ να δοθεί το «ΓΙΑΤΙ» για κάθε ιστορικό γεγονός, με κάθε λεπτομέρεια.

Γι’ αυτό λέμε ότι τέτοιες ιστοσελίδες ρυπαίνουν πραγματικά τον χώρο του διαδικτύου.

 

8. Τα περί ηλικίας γάμου, μέρος Β΄: Αρχαία Ελλάδα, Ρώμη και ειδωλολατρία

Σύμφωνα λοιπόν με την ιστορική επιστήμη, η απαράδεκτη ιστοσελίδα, στο θέμα των γάμων,  έχει διαπράξει δύο επιστημονικά εγκλήματα:

1) Το έγκλημα του «αναχρονισμού»:

«Αναχρονισμός [Anachronisme]: Για τον Lucien Febvre [...] ο αναχρονισμός αποτελεί «το θανάσιμο αμάρτημα του ιστορικού». Τίποτε δεν είναι πιο σοβαρό, κατ' αυτόν, από το να προβάλλουμε στις παρελθούσες κοινωνίες τις σύγχρονες αξίες μας και να μιλάμε για τον εαυτό μας πιστεύοντας ότι δίνουμε το λόγο στους ανθρώπους άλλων εποχών [...] ο ιστορικός οφείλει να συνειδητοποιήσει την πολιτισμική απόσταση που τον χωρίζει από τους ανθρώπους του παρελθόντος» ώστε «να αποφύγει έτσι να αποδώσει σε μια προηγούμενη εποχή ό,τι ανήκει σε μια άλλη»[42].

 

2) Την παραβίαση των κανόνων περί «ιστορικής αιτιότητας»:

«Η εδραίωση σχέσεων αιτίου και αιτιατού συνιστά μια ενστικτώδη ανάγκη στην ιστορική κατανόηση»[43].

«Η ανασύσταση των ιστορικών αιτιοτήτων ή η απόδοση αιτίων, η οποία θεωρείται ότι απαντά στην ερώτηση «ΓΙΑΤΙ» υπογραμμίζοντας τον καθορισμό ενός γεγονότος από τα φαινόμενα που προηγούνται, καταλαμβάνει προφανώς μεγάλο μέρος του χρόνου εργασίας του ιστορικού»[44].

 

Η ιστοσελίδα εγκληματεί δύο φορές κατά της επιστήμης, πρώτα, επειδή εκμεταλλεύεται το γεγονός ότι οι σημερινές ηλικίες γάμου είναι διαφορετικές, και προβάλλοντας ΜΟΝΟ τις ηλικίες, αποκρύπτει το υπόλοιπο ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο. Κατόπιν, ακόμα χειρότερα, δεν αφιερώνει ούτε μισή γραμμή για να εξηγήσει το «ΓΙΑΤΙ» του γεγονότος.

Η τακτική αυτή είναι συνεχής από την ιστοσελίδα:

Για ποιο λόγο άραγε, ο -ελκυστικός στα νιάτα του και χορτασμένος από ερωτικές περιπέτειες- 65χρονος Ανδρόνικος Α΄, νυμφεύθηκε την 13χρονη (και όχι 11χρονη όπως λέει η «συνέντευξη») κόρη του βασιλέα της Γαλλίας Λουδοβίκου Ζ΄, Αγνή-Άννα;

Η απάντηση είναι απλή:

«Για να νομιμοποιήσει την κατάληψη της εξουσίας» μετά την ανατροπή της λατινόφιλης κυβέρνησης της Κων/πολης[45].  Όπως σημειώνει ο Ostrogorsky, ο γάμος με την 13χρονη (είναι ο δεύτερος ιστορικός που σημειώνει ότι ήταν 13χρονη) έγινε για «χάρη της αρχής της νομιμότητας»[46].

Δεν βρήκαμε κάπου αν ο Ανδρόνικος ήταν «ασυγκράτητος» και επιδίωξε αμέσως να έχει σχέσεις με την Αγνή-Άννα, όπως αναφέρει η ιστοσελίδα. Επειδή όμως είναι επαγγελματίες ψεύτες, δεν παίρνουμε και όρκο ότι έγιναν έτσι τα πράγματα. Καθώς όμως η ιστοσελίδα έθιξε το θέμα αυτό με την υπόθεση ότι το κορίτσι ήταν μόνο έντεκα ετών (άρα εννοεί ότι ο γάμος ήταν παράνομος), εμείς όμως βρήκαμε στις δύο παραπάνω πηγές ότι το κορίτσι ήταν δεκατριών ετών, κατά συνέπεια κανείς δεν μπορούσε να εμποδίσει τον Ανδρόνικο να έχει σχέσεις με τη γυναίκα του σε αυτή την ηλικία (παρακάτω θα δούμε ότι στην Αρχαία Ελλάδα, επιτρεπόταν ένα νέο κορίτσι όχι μόνο να παντρευτεί ηλικιωμένο, αλλά μπορούσε αυτός να είναι ακόμα και αδελφός του πατέρα της, και να κάνει παιδιά μαζί της!)

Όπως καταλάβατε, είναι τόσο εκτεταμένες οι αποκρύψεις γεγονότων, που έχουμε αρχίσει έντονα να αμφιβάλουμε ότι πρόκειται για πραγματική συνέντευξη. Η δική μας ερμηνεία είναι ότι πήραν είτε τη διατριβή της παιδιάτρου, είτε κάποια άλλη δημοσίευσή της, και την μετέτρεψαν σε συνέντευξη με δικές τους προσθήκες και παραποιήσεις.

Οι παρεξηγήσεις λοιπόν που δημιουργεί η ιστοσελίδα είναι πολλές, δεν θα μείνουν όμως αναπάντητες.

 

Καταρχάς, οι Βυζαντινοί γονείς πάντρευαν τα παιδιά τους όχι από τα πέντε, αλλά από την ηλικία των δώδεκα ή δεκατριών ετών και εξής:

Σύμφωνα με τον «Πανδέκτη» του Ιουστινιανού «η μικρότερη ηλικία για ένα νομικά έγκυρο γάμο ήταν τα 12, ωστόσο τα περισσότερα κορίτσια παντρεύονταν στα 16»[47].

Το αστείο είναι ότι από την ύστερη αρχαιότητα, οι ηλικίες αυτές ήταν αποδεκτές και από τους ΕΙΔΩΛΟΛΑΤΡΕΣ, αφού το Βυζάντιο εξακολούθησε, όπως είπαμε, να τηρεί την Ρωμαϊκή νομοθεσία:

Σύμφωνα «προς του Ρωμαϊκού δικαίου τας σχετικάς διατάξεις […] ο της εφηβείας χρόνος συνεπληρούτο διά μεν τας γυναίκας κατά το δωδέκατον έτος, διά δε τους άνδρας κατά το δέκατον τέταρτον»[48].

Και φυσικά, οι ηλικίες αυτές γάμου των κοριτσιών, έρχονται από τα βάθη ΤΗΣ ΔΙΚΗΣ ΜΑΣ, ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ!

Στην ελληνική αρχαϊκή εποχή μια μέση ηλικία γάμου για τα κορίτσια ήταν τα 14 με 15 χρόνια, αν και «οι κοπέλλες μπορούσαν να παντρευτούν από την εποχή που έμπαιναν στην εφηβική ηλικία, δηλαδή γύρω στα δώδεκα ή στα δεκατρία τους»[49], και βέβαια, έπρεπε «να διαφυλαχθούν σεξουαλικά άθικτα», αφού η παρθενικότητα των κοριτσιών «είχε απαιτηθεί αυστηρά από τη σολώνεια νομοθεσία» και «κορίτσια που είχαν γενετήσια επικοινωνία προ του γάμου, μπορούσε ίσως ο πατέρας τους να τα πουλήσει στο σκλαβοπάζαρο»[50] όπως μαρτυρά ο Πλούταρχος[51]. Στην Κλασική Αθήνα, «είχαν για κατάλληλη ηλικία για να παντρευτεί μια κοπέλα τα δεκαπέντε της χρόνια»[52] ή και τα δεκατέσσερα[53], τα γενικά όρια όμως δεν είχαν διαφοροποιηθεί και παρέμεναν από τα 12 έως τα 15 έτη[54].

 

Όπως βλέπουμε λοιπόν, η εποχή που για τους αθεο-νεο-παγανιστές, αποτελεί μόνιμο παράδειγμα ΔΗΘΕΝ αντιδιαστολής με τον «σκοταδισμό» του Βυζαντίου, δίνει τα ίδια όρια εφηβείας και έναρξης γάμου.

Και παρακαλούμε, ΑΣ ΜΗΝ ΡΩΤΗΣΕΙ κάποιος αθεο-νεο-ειδωλολάτρης γιατί δεν είχαμε προ Βυζαντίου συχνά αρραβώνες σε παιδικές ηλικίες.

Η απάντηση πονάει πολύ αλλά είναι πραγματικότητα και πρέπει να τη γνωρίζουμε.

Θα πρέπει να τους θυμίσουμε ότι στις προγενέστερες του Βυζαντίου εποχές, ΔΕΝ ΥΠΗΡΧΑΝ τέτοια μικρά κορίτσια διαθέσιμα, διότι το «πρόβλημα» λυνόταν με τον περίφημο, εγκληματικό θεσμό της «έκθεσης», και οι ειδωλολάτρες όταν δεν τα ήθελαν, τα ΠΕΤΑΓΑΝ στα ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ όπου συχνά τα έτρωγαν τα αδέσποτα σκυλιά (τα γνωστά «έκθετα παιδιά»)[55]!

Έτσι λοιπόν, όσα κορίτσια επιβίωναν επί ειδωλολατρίας, επιβίωναν επειδή οι γονείς τους είχαν να τα αναθρέψουν, και έτσι δεν πιέζονταν από την οικονομική εξαθλίωση για να τα αρραβωνιάσουν από μικρά, εξασφαλίζοντας την επιβίωση των παιδιών.

Αυτό γινόταν όχι μόνο στην Αρχαία Ελλάδα, αλλά και στη ρωμαϊκή ειδωλολατρία, όπου σε μια δεδομένη περίοδο του 2ου αιώνα μ.Χ., καταγράφονται αγόρια σε ποσοστό 81% και κορίτσια μόλις σε ποσοστό 19% επειδή τα υπόλοιπα πήγαιναν για πέταμα:

«Οι κατάλογοι της βασιλείας του Τραϊανού [98-117 μ.Χ.], περιέχουν εγγραφές για επισιτιστική βοήθεια των νηπίων, για την ίδια πόλη και για τον ίδιο χρόνο, δύο νόθων, έναντι 179 νομίμων παιδιών και απ' αυτό το τελευταίο σύνολο, 34 κοριτσιών έναντι 145 αγοριών, αριθμοί που δεν επιτρέπουν άλλη εξήγηση γι' αυτή την ανισότητα, από την αντίστροφη σχέση των ‘εκθέσεων’, που τα θύματα τους, τις περισσότερες φορές, ήταν τα νόθα και τα κορίτσια» [56]!

 Αντίθετα, η χριστιανική διδασκαλία φαίνεται επέδρασε ιδιαίτερα στον λαό, τουλάχιστον στο θέμα της προστασίας της ανθρώπινης ζωής, με την απαγόρευση των «εκθέσεων». Σ’ ένα από τα πρώτα χριστιανικά κείμενα, του 1ου αιώνα, τη «Διδαχή των Αποστόλων» βρίσκουμε την εντολή «μη δολοφονήσεις ένα παιδί με άμβλωση, ούτε να το θανατώσεις όταν γεννηθεί», ενώ ο Ιουστίνος, στα μέσα του 2ου αιώνα, σημείωνε «έχουμε διδαχθεί ότι είναι κακό να εκθέτουμε ακόμη και τα νεογέννητα παιδιά [...] [γιατί] έτσι θα είμαστε δολοφόνοι»[57].

 

Συνοψίζοντας λοιπόν, βλέπουμε ότι οι αθεο-νεο-ειδωλολάτρες έχουν κάτι να πουν, μόνο όταν δεν βρίσκουν αντίλογο.

Παρατηρείστε ότι στη «συνέντευξη» γράφεται το εξής:

«Οι βυζαντινοί δεν ήταν γενικά εναντίον των κοριτσιών, διότι δεν τα σπούδαζαν, τους βοηθούσαν στις οικιακές εργασίες κ.λ.π., ούτε έφθαναν στο σημείο να τα σκοτώνουν, όπως στην Κίνα»!

Είναι τραγικά αστείο, η ρυπο-ιστοσελίδα να χρειάζεται να παραπέμψει στην …Κίνα για να μιλήσει για τη θανάτωση των κοριτσιών!!! Η προπαγάνδα τους είναι τόσο απροκάλυπτη, που κάνουν πως δεν ξέρουν, ότι οι δικοί μας, οι Έλληνες προγονοί μας, όσο βρίσκονταν κάτω από την επήρεια της ειδωλολατρίας, ήταν πρωτεργάτες στη θανάτωση παιδιών γενικά, και κοριτσιών ειδικότερα, με το θεσμό της «έκθεσης» που ήδη περιγράψαμε!

Ποια Κίνα λοιπόν κύριοι; Ποια Κίνα;…

Αρχαία Ελλάδα και Ρώμη λέγεται το μέρος που ψάχνετε…

Όταν λοιπόν μέμφονται τους φτωχούς γονείς που έδωσαν τις κόρες τους νωρίς για να τις εξασφαλίσουν, ας θυμούνται ότι αυτοί τουλάχιστον δεν πέταγαν τα παιδιά τους στα σκουπίδια. Διότι οι αντιχριστιανοί επικρίνουν τα αδιέξοδα των εξαθλιωμένων χωρικών που κατέφυγαν στην παράνομη και άκαιρη μνηστεία, κάνουν όμως ότι δεν βλέπουν, όταν οι ειδωλολάτρες προγονοί μας, γλύτωναν από το αδιέξοδο αυτό επειδή τα «άχρηστα» κορίτσια τους, είτε τα είχαν φάει τα άγρια ζώα πριν μεγαλώσουν, είτε τα είχαν πάρει από τον σκουπιδότοπο οι δουλέμποροι αλλά και οι μαστροποί, που τα εκπαίδευαν για επαγγελματίες πόρνες από την παιδική τους ηλικία.

Και βέβαια, οι πρόγονοί μας όταν ήταν ειδωλολάτρες, δεν είχαν ανάγκη για μικρές ηλικίες γάμου ούτε των αγοριών τους, όπως στο Βυζάντιο, διότι σε αντίθεση με την γυναικεία, την ανδρική παρθενία δεν την θεωρούσαν άξια λόγου:

«Αδιαφιλονείκητα ένας λόγος ήταν η όψιμη ηλικία γάμου των ανδρών [στην αρχαία Ελλάδα], των οποίων η γενετήσια ζωή μέχρι τη σύναψη του γάμου τους, σε ηλικία κάπου 30 ετών, ήταν περιορισμένη σε συναναστροφή τους με εταίρες και σε παιδεραστικές επιδιώξεις για αγόρια, εφόσον αυτοί δεν ικανοποιούνταν με τις δούλες και τους δούλους τους»[58]!

Και όταν αναφέρουν αυτοκρατορικές ερωτικές ατασθαλίες με συγγενείς, ας θυμούνται και τον θεσμό της «επικλήρου», όπου οι αρχαίοι μας πρόγονοι, σαν η γυναίκα να ήταν ζώο, επέβαλαν να την παίρνει ο πλησιέστερος συγγενής για να την κάνει να γεννήσει οπωσδήποτε αρσενικό παιδί!

«Ο κύριος σκοπός ήταν να μπορέσει η «επίκληρος» να γεννήσει άρρενα κληρονόμο […] απαιτούσε από τον σύζυγο της «επικλήρου» να έρχεται σε σεξουαλική επαφή μαζί της τρεις φορές το μήνα. Αν ήταν ανίκανος να το κάνει αυτό, έπρεπε να της επιτρέψει να διεκδικηθεί από τον επόμενο πλησιέστερο συγγενή […] Ο νόμος δεν έδινε στην ίδια τη γυναίκα καμία δυνατότητα εκλογής στο προκείμενο θέμα. Το ζήτημα ήταν η ευημερία της οικογένειας ως συνόλου και η μεταβίβαση της περιουσίας της στην επόμενη γενιά […] [Στο λογοτεχνικό έργο] του Μενάνδρου «Ασπίς» […] ο Κλεόστρατος πιστεύεται ότι έχει πεθάνει στη μάχη, αφήνοντας την αδελφή του «επίκληρο» […] ο μεγαλύτερος θείος της, ο Σμικρίνης, ένας σπαγκοραμμένος γέρος, σκοπεύει να ασκήσει το δικαίωμα του και να αξιώσει να την παντρευτεί, αφού αυτή είναι «επίκληρος» κι εκείνος ο πλησιέστερος συγγενής»[59].

Επισημαίνουμε επίσης, ότι τα παραπτώματα αιμομιξίας στο Βυζάντιο καταδικάζονται και από την πολιτεία αλλά και από το εκκλησιαστικό δίκαιο:

«Με αυστηρές ποινές - αρχικά με θάνατο, αλλ’ αργότερα με εξορία, που στα τέλη του 4ου αιώνα περιορίσθηκε σε περιουσιακές μόνον κυρώσεις, οι οποίες όμως επί Ιουστινιανού αντικαταστάθηκαν από σκληρότερες, εφάμιλλες των παλαιών - τιμωρούσε το πολιτειακό δίκαιο τη σύναψη ερωτικών σχέσεων (όχι μόνον εξώγαμων) ανάμεσα σε συγγενείς στενούς εξ αίματος ή αγχιστείας σε βαθμό που να κωλύεται ο γάμος»[60].

Και φυσικά, η «αιμομιξία, και όσες άλλες [παρόμοιες] πράξεις… ποινικά αξιόλογες σύμφωνα με το κοσμικό δίκαιο αποτελούν - κατά μείζονα λόγο - και εκκλησιαστικά αδικήματα» (βλ. Κανόνες Μ. Βασιλείου 67, 78, 79 κ.ά.)[61].

Ας συγκρίνουμε λοιπόν τις αυστηρές απαγορεύσεις του Βυζαντίου, με την ΝΟΜΟΘΕΤΗΜΕΝΗ και ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ αιμομιξία των προγόνων μας, όταν ήταν ακόμη ειδωλολάτρες, που για να μην χαθεί μια περιουσία, υποχρέωναν ένα νέο κορίτσι να πηγαίνει ακόμη και με ηλικιωμένο συγγενή της

Αν λοιπόν οι αθεο-νεο-ειδωλολάτρες θέλουν παιχνίδια ιστορικού αναχρονισμού, ας μάθουν μια για πάντα ότι μόνο κερδισμένοι δεν θα βγουν, εξαιτίας της ακραίας παθογένειας που παρουσιάζει ο ειδωλολατρικός κόσμος με τον οποίο, ατυχώς, «αντιδιαστέλουν» πάντα το Βυζάντιο.

 

9. Τα περί ηλικίας γάμου, μέρος Γ΄: Βυζαντινή νομοθεσία

Στο Βυζάντιο λοιπόν, παρέμενε σε ισχύ η ηλικία γάμου από τα 12 έτη για τις γυναίκες. Σε κάποιες περιπτώσεις η μικρότερη νόμιμη ηλικία ήταν τα 13 χρόνια, όπως προβλέπεται στην 74η διάταξη του Λέοντος του Σοφού:

«ως νόμιμος διά γάμον καιρός ορίζεται διά μεν τους άνδρας το 15ον έτος, διά δε τας γυναίκας το 13ον»[62].

 

Αν και σήμερα οι ηλικίες αυτές θεωρούνται μικρές, αξίζει να επισημάνουμε ότι οι βυζαντινοί θεωρούσαν κατάλληλη ηλικία ακόμα και για το αυτοκρατορικό αξίωμα, το οποίο είχε επιπτώσεις στην ίδια την ακεραιότητα της αυτοκρατορίας, τα ΔΕΚΑΕΞΙ χρόνια:

«Η διαδοχή λοιπόν στο Βυζάντιο συνετελείτο κατά τρόπο αβίαστο, όταν βέβαια ο νέος αυτοκράτωρ ήταν ΕΝΗΛΙΚΟΣ, ΕΙΧΕ ΓΙΝΕΙ ΔΗΛΑΔΗ 16 ΕΤΩΝ» [63].

Όταν λοιπόν θεωρούσαν ικανό για διαδοχή, αυτοκράτορα ηλικίας μόλις 16 ετών, μπορούμε να φανταστούμε πόσο λογικά τους φαίνονταν τα 12 και τα 14 χρόνια ως ηλικία γάμου.

Γενικά λοιπόν, «ο της εφηβείας χρόνος συνεπληρούτο διά μεν τας γυναίκας κατά το δωδέκατον έτος, διά δε τους άνδρας κατά το δέκατον τέταρτον» και βέβαια, «μόνον μετά το χρονικόν τούτο όριον, αν εγίνετο ο γάμος, εθεωρείτο νόμιμος, άλλως άκυρος»[64].

Περιπτώσεις εξαιρέσεων όπως είπαμε υπήρξαν. Για το παιδί ενός ηγεμόνα, είδαμε και πριν, αιτία εξαίρεσης μπορούσε να είναι μια δύσκολη για την αυτοκρατορία στιγμή:

«…δε θα πρέπει να παραβλεφθεί και το πόσο επιτακτική ήταν η ανάγκη άμεσης εξασφάλισης της τέλεσης των γάμων λόγω της επικείμενης Ρωσικής επίθεσης»[65].

Όμως, παρά τις εξαιρέσεις, ο κανόνας όριζε πως σε μικρότερες των 12 ετών ηλικίες, μπορούσε να τελεστεί μόνο μνηστεία, η οποία ισοδυναμούσε απλώς με υπόσχεση γάμου στο μέλλον, και φυσικά στη μνηστεία δεν επιτρέπονταν οι σεξουαλικές σχέσεις, ενώ εκτός εξαιρέσεων, οι μνηστευμένοι δεν έμεναν ούτε καν στα ίδια σπίτια.

Ας δούμε επ’ αυτού τα συμπεράσματα της κ. Παναγοπούλου, τα οποία προκύπτουν από μία κατά περίπτωση ανάλυση των συνοικεσίων, σε μια επιστημονική εργασία 600 περίπου σελίδων:

«Σε όλες τις προαναφερόμενες περιπτώσεις αρραβώνων, εκτός βέβαια από αυτή της Γαλλίδας Αγνής, που αφορούν σε σχέδια γάμου ανάμεσα στη βυζαντινή αυλή και το φραγκικό ηγεμονικό οίκο, η ανηλικιότητα των συζύγων επέβαλε μια μακρόχρονη περίοδο διαβίωσης των υποψήφιων συζύγων σε απόσταση, μέχρι τη στιγμή που θα έφταναν στην ηλικία την κατάλληλη, σύμφωνα με το βυζαντινό δίκαιο, για γάμο»[66].

Άρα, συνεχίζει η ίδια, «διαπιστώνουμε ότι του γάμου προηγούνταν ο αρραβώνας […]  Σε περίπτωση ανηλικιότητας των προβλεπόμενων συζύγων έπρεπε μέχρι την τέλεση του γάμου να παρεμβληθεί ένα χρονικό διάστημα, μέχρι αυτοί να ενηλικιωθούν, στη διάρκεια του οποίου δεν μπορούσαν να συζούν, αν και αυτή η αρχή σε κάποιες περιπτώσεις παραβλέφθηκε»[67].

Εξαιρέσεις ακόμη και στην τέλεση γάμου μπορούσαν να συμβούν, όχι όμως εξαιρέσεις στις σεξουαλικές σχέσεις του ζευγαριού:

«Να μηδέν μιγή ο άνθρωπος με την γυναίκα έως ουν απληρώση τα ιβ΄ έτη μετ’ αυτού»[68].

Όποιος για διαφόρους λόγους «υπανδρεύετω τις κόρην νεωτέραν των 12 ετών, τότε ήρχετο εις σχέσιν με αυτήν, όταν συνεπλήρου αύτη την δωδεκαετίαν»[69].

Αυτό γινόταν διότι η συζυγία με κορίτσι κάτω των δώδεκα ετών θεωρούνταν μνηστεία («μνήστρα») και όχι γάμος[70].

Βεβαίως, ο Φαίδων Κουκουλές αναφέρει και περιπτώσεις λαϊκών ανθρώπων που σύμφωνα με μαρτυρία του Ιωσήφ Βρυεννίου (15ος αιώνας), έδωσαν τα παιδιά τους για γάμο νωρίς, σε «παιδοφθόρους», προφανώς με ψεύτικες ηλικίες και δικαιολογίες για την παραβίαση του νόμιμου ορίου[71].

Αυτό όμως ήταν παράνομο, και στην περίπτωση αυτή το ζευγάρι έπρεπε να χωρίσει, και ο ιερέας που εν γνώσει του τέλεσε έναν τέτοιο γάμο έπρεπε να καθαιρεθεί:

«Η την παρθενικήν λυθείσα ζώνην εν αώρω τη ηλικία, του φθορέως διαζυγήσεται και ο ιερολογήσας αυτούς εν γνώσει καθαιρεθήσεται»[72].

            Είναι προφανές, ότι ένα κράτος δικαίου φαίνεται από τη νομοθεσία του και τη δράση των θεσμοθετημένων οργάνων και όχι από τις παθογένειες πολιτών που πάντα υπάρχουν.

Το ζήτημα των εξαιρέσεων είναι κάτι αυτονόητο. Ακόμη και αν κάποιος δεν γνωρίζει ιστορία, μπορεί εύκολα να φανταστεί ότι θα υπήρξαν περιπτώσεις όπου πλούσιοι, θα πίεζαν για να παντρευτούν την όμορφη κόρη του φτωχού!

(Και αυτό μάλιστα, μπορεί να μας ξενίζει, αλλά όχι να μας εντυπωσιάζει τόσο, αφού συνέβαινε ακόμα και στην Ελλάδα της δεκαετίας του 1960!)

Είναι λοιπόν φτηνή παράσταση, να παριστάνουμε ότι είμαστε «εντυπωσιασμένοι» και να υβρίζουμε έναν ολόκληρο πολιτισμό για τις περιπτώσεις πίεσης που ασκούσε ανέκαθεν ο πλούσιος στον φτωχό οικογενειάρχη, ο οποίος, προκειμένου να κρατά το παιδί του πεινασμένο και εξαθλιωμένο, αναγκάζεται να το παντρέψει λέγοντας ψεύτικη ηλικία.

            Ανακεφαλαιώνοντας λοιπόν, πιστεύουμε ότι στα περί γάμου και όχι μόνο, τα πυροτεχνήματα της ιστοσελίδας απαντήθηκαν με το παραπάνω. Αναγκαστήκαμε μεν να γράψουμε όλα αυτά τα στοιχεία, διότι, δυστυχώς, αυτοί απλώς πετάνε λάσπη, εμείς όμως πρέπει οριστικά και αμετάκλητα να τους την επιστρέφουμε, με αδιάσειστα στοιχεία:

            α) Στο Βυζάντιο υπήρξε νομοθεσία, και μάλιστα αυστηρότατη για όλους τους παραβάτες, η οποία προστάτευε τα παιδιά που δεν ήταν σε ηλικία γάμου.

Β) Τα χαμηλά όρια ηλικίας που συναντάμε στην αυτοκρατορική οικογένεια οφείλονται σε εξαιρετικές περιπτώσεις κρατικού κινδύνου, και όχι φυσικά στην …ηλιθιότητα των γονιών τους.

γ) Τα ΠΑΡΑΝΟΜΑ, χαμηλά όρια γάμου στις λαϊκές οικογένειες οφείλονται στην εξαθλίωση που πάντα έκανε ευάλωτες τις φτωχές οικογένειες. Η νομοθεσία όμως ήταν αυστηρή, και για την έναρξη των σεξουαλικών σχέσεων, αλλά και για τους παραβάτες που δήλωναν ψεύτικες ηλικίες, και για τους κληρικούς που τελούσαν εν γνώση τους τέτοιους γάμους.

            δ) Η πίεση επάνω στη φτωχή οικογένεια, οφειλόταν και στο γεγονός ότι το κορίτσι τους ήταν …ζωντανό! Σε αντίθεση με την ειδωλολατρική εποχή, όπου επιτρεπόταν να πετάς στα σκουπίδια το κορίτσι που δεν ήθελες, οπότε δεν αντιμετώπιζες και πρόβλημα με τον γάμο της

ε) Στα όσα αναφέρθηκαν για τις αιμομικτικές ατασθαλίες των αυτοκρατορικών οικογενειών, απάντηση είναι η νομοθεσία, η πολιτειακή και η εκκλησιαστική που τις απαγορεύουν αυστηρότατα. Βεβαίως, ο αυτοκράτορας ως νομοθέτης και έχοντας την απόλυτη εξουσία, είχε όλα τα μέσα να επιβάλλει τη θέλησή του. Δεν ίσχυε όμως αυτό για όλους τους υπόλοιπους, που απειλούνταν ακόμη και με θανατική ποινή για την αιμομιξία, ιδιαίτερα αν συνδυαζόταν με παιδεραστία.

ζ) Απάντηση σε όλα αυτά, είναι επίσης και η υπενθύμιση ότι στην ειδωλολατρική Ελλάδα, η νομοθεσία προέβλεπε περιπτώσεις ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΜΕΝΗΣ αιμομιξίας όπως στην περίπτωση της «επικλήρου». Επίσης, αναφορικά με γάμους νέων κοριτσιών με ηλικιωμένους, ας κοιτάξουμε την περίπτωση της Αρχαίας Ελλάδας, όπου στο Σπαρτιατικό δίκαιο, μια κοπέλα μπορούσε από συμφέρον να παντρευτεί έναν πλούσιο γέρο, όμως σύμφωνα με τους νόμους της πολιτείας, αν ο γέρος δεν έκανε παιδιά, μπορούσε να φέρει στο σπίτι έναν νεαρό που να άρεσε και στη γυναίκα του, για να της κάνει παιδιά:

 

«Αν ένας γέρος είχε νέα γυναίκα […] διευθέτησε [η νομοθεσία] για τον γέροντα να αποκτήσει παιδιά φέρνοντας στο σπίτι οποιονδήποτε νέο άντρα του οποίου θαύμαζε τη σωματική διάπλαση και τον χαρακτήρα», ο οποίος γεμίζοντας με ευγενικό σπέρμα τη γυναίκα του («πλήσαντα γενναίου σπέρματος»!), τους βοηθούσε να αποκτήσουν παιδιά[73]!

 

Αποδείξαμε τελικά, ότι το κείμενό της ιστοσελίδας, σε πολλές περιπτώσεις αποκρύπτει τα πραγματικά γεγονότα, ενώ προβάλλει την παρανομία και την εξαίρεση, σα να ήταν ο κανόνας και σα να μην υπήρχε νομοθεσία που να προβλέπει την απαγόρευσή τους, με σκοπό να δημιουργήσει ψευδείς εντυπώσεις.

Ιδιαίτερα, κάθε σύγκριση με τις ειδωλολατρικές κοινωνίες, με τις οποίες μονίμως αντιπαραβάλλουν το Βυζάντιο για να το υποτιμήσουν, βγαίνει προφανώς εις βάρος τους.

 

(Το άρθρο συνεχίζεται με το Β΄ Μέρος της απάντησής μας).

 

Σημειώσεις

[1] «[Το Βυζάντιο ήταν] ένα νομικό οικοδόμημα με θεμέλιο τη ρωμαϊκή νομοθεσία, καθώς και ένα μοναδικό σύστημα κοσμικής εγκυκλίου παιδείας που διέσωσε μεγάλο μέρος της κλασικής και της παγανιστικής γνώσης» (Herrin Judith, «Τι είναι το Βυζάντιο», Ωκεανίδα, Αθήνα 2008, σελ. 599).

[2] «…στο Βυζάντιο, παρά την παράλληλη παρουσία δύο έννομων τάξεων, υπήρξε μία μόνον εξουσία, η κρατική» (Σπ. Τρωιάνος, «Τύποι ερωτικής ‘επικοινωνίας’ στις βυζαντινές νομικές πηγές», στο: «Η επικοινωνία στο Βυζάντιο», Αθήνα, Κέντρο Βυζαντινών Έρευνών/Ε.Ι.Ε., Αθήνα 1993, σελ. 238).

[3] Μπέγζος Μάριος, «Νεοελληνική Φιλοσοφία της θρησκείας», 3η έκδ., Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 1998, σελ. 335.

[4] Πουλάκου-Ρεμπελάκου Ε., «Η παιδιατρική στο Βυζάντιο», (διδακτ. διατριβή), Ε.Κ.Π.Α. 1992, σελ. 23.

[5] Πουλάκου-Ρεμπελάκου Ε., «Η παιδιατρική στο Βυζάντιο», ό.π., σελ. 27.

[6] Πουλάκου-Ρεμπελάκου Ε., «Η παιδιατρική στο Βυζάντιο», ό.π., σελ. 29-30.

[7] Πουλάκου-Ρεμπελάκου Ε., «Η παιδιατρική στο Βυζάντιο», ό.π., σελ. 31.

[8] Πουλάκου-Ρεμπελάκου Ε., «Η παιδιατρική στο Βυζάντιο», ό.π., σελ. 47-48.

[9] Πουλάκου-Ρεμπελάκου Ε., «Η παιδιατρική στο Βυζάντιο», ό.π., σελ. 50.

[10] Κωνσταντέλος Δημήτριος, «Ελληνική ευποιία και ελληνοχριστιανική φιλανθρωπία. Από την Αρχαιότητα εως τον Βυζαντινόν Μεσαίωνα», Βάνιας, Θεσσαλονίκη 2008, σελ. 109.

[11] Miller Timothy, «Η Γέννησις του Νοσοκομείου στην Βυζαντινή Αυτοκρατορία» (μτφρ. Κελερμένος Ν.), Βήτα Ιατρικές Εκδόσεις, Αθήνα 1998, σελ. 280-281.

[12] Πουλάκου-Ρεμπελάκου Ε., «Η παιδιατρική στο Βυζάντιο», ό.π., σελ. 194.

[13] Πουλάκου-Ρεμπελάκου Ε., «Η παιδιατρική στο Βυζάντιο», ό.π., σελ. 200.208.209.

[14] Πουλάκου-Ρεμπελάκου Ε., «Η παιδιατρική στο Βυζάντιο», ό.π., σελ. 216.

[15] Πουλάκου-Ρεμπελάκου Ε., «Η παιδιατρική στο Βυζάντιο», ό.π., σελ. 222.

[16] Beck Hans-Georg, «Η βυζαντινή χιλιετία» (μτφρ. Κούρτοβικ Δημοσθένης), 2η έκδ., ΜΙΕΤ, Αθήνα 1992, σελ. 54.

[17] Γλύκατζη-Αρβελέρ Ελένη, «Γιατί το Βυζάντιο», Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2009, σελ. 249.

[18] Beck Hans-Georg, «Ιστορία της Ορθόδοξης Εκκλησίας στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία», τόμ. Α΄, Ιστορικές Εκδόσεις Στέφανος Δ. Βασιλόπουλος, Αθήνα 2004, σελ. 28.

[19] Πανεπιστήμιο του Καίμπριτζ, «Η Ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας», τόμ. Β΄, Μέλισσα, Αθήνα 1979 (c1967), σελ. 631α.

[20] Χρήστου Παναγιώτης, στο περιοδ. «Κληρονομία», τόμ. 5, τεύχ. 2 (ΙΟΥΛ 1973), Θεσσαλονίκη, Πατριαρχικό Ίδρυμα Πατερικών Μελετών, σελ. 436.

[21] Clark Gillian, «Οι γυναίκες στην όψιμη αρχαιότητα», Παπαδήμας, Αθήνα 1997, σελ. 58.

[22] Μαξίμου Ομολογητού, «Εξήγησις της κινήσεως», PG 90,117ΑΒ.

[23] Κουκουλές Φαίδων, «Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός», τόμ. Β2, εκδ. Παπαζήση, Αθήνα 1948-1955, σελ. 122.

[24] Σπ. Τρωιάνος, «Τύποι ερωτικής ‘επικοινωνίας’…», ό.π., σελ. 241.

[25] Κουκουλές Φαίδων, «Βυζαντινών Βίος…», ό.π., σελ. 121.

[26] Η σύγκριση προκύπτει αβίαστα από το προαναφερθέν άρθρο του Σπ. Τρωιάνου, «Τύποι ερωτικής ‘επικοινωνίας’ στις βυζαντινές νομικές πηγές» (στον συλλογικό τόμο: «Η επικοινωνία στο Βυζάντιο», Αθήνα, Κέντρο Βυζαντινών Έρευνών/Ε.Ι.Ε., Αθήνα 1993, σελ. 237-273).

[27] Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμ. Ζ΄, «Βυζαντινός ελληνισμός - πρωτοβυζαντινοί χρόνοι 324-642 μ.Χ.», Εκδοτική Αθηνών Α.Ε., Αθήνα 1978, σελ. 351α.

[28] Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, ό.π., σελ. 308β.

[29] Vasiliev Α.Α., «Ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας», τόμ. Α΄, Μπεργαδής, Αθήνα 1954, σελ. 169.

[30] Στο άρθρο μας για την εικονομαχία, απάντηση στην εφημ. «Καθημερινή» (http://www.oodegr.com/oode/orthod/praktikes/eikonoklastes_karkagiannis_1.htm), ασχοληθήκαμε με το ζήτημα, και ξέχωρα από το γεγονός ότι ο Κων/νος Ε΄ ήταν σφαγέας, αναφέρουμε: «Ομολογουμένως, ο Κων/νος ήταν ένας ικανός στρατιωτικός διοικητής αφού κατάφερε να εκμηδενίσει την αραβική απειλή στην Ανατολή και συμπλήρωσε το έργο του με επιτυχίες εναντίον των Βουλγάρων, οι οποίες εξουδετέρωσαν κάθε κίνδυνο στη Βαλκανική Χερσόνησο, κάτι που ουδέποτε ξέχασαν οι βυζαντινοί . Σίγουρα, η παρωνυμία αυτή του Κων/νου αποδίδει την φόρτιση της εποχής».

[31] Nicol M. Donald, «Βιογραφικό Λεξικό της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας», Ελληνική Ευρωεκδοτική, Αθήνα 1993, σελ. 195.

[32] Ostrogorsky Georg, «Ιστορία του Βυζαντινού Κράτους», τόμ. Β', 7η έκδ., Ιστορικές Εκδόσεις Στέφανος Δ. Βασιλόπουλος, Αθήνα 2002, σελ. 42.

[33] Ζακυθηνός Διονύσιος, «Βυζαντινή Ιστορία 324-1071», εκδ. Δωδώνη, Αθήνα-Γιάννινα 1989 (c1972), σελ. 189-190.

[34] Πουλάκου-Ρεμπελάκου Ε., «Η παιδιατρική στο Βυζάντιο», ό.π., σελ. 202.

[35] Λήμμα «Κραλ», εγκυκλοπαίδεια «Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάννικα», τόμ. 36, εκδ. Πάπυρος, Αθήνα 2004-2005 [CD-ROM].

[36] Πουλάκου-Ρεμπελάκου Ε., «Η παιδιατρική στο Βυζάντιο», ό.π., σελ. 202.

[37] Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμ. Θ', «Μεσοβυζαντινοί (1071-1204) & Υστεροβυζαντινοί χρόνοι (1204-1453)», Εκδοτική Αθηνών Α.Ε., Αθήνα 1980, σελ. 145.

[38] Ostrogorsky Georg, «Ιστορία του Βυζαντινού Κράτους», τόμ. Γ΄, 7η έκδ., Ιστορικές Εκδόσεις Στέφανος Δ. Βασιλόπουλος, Αθήνα 2002, σελ. 179.

[39] Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμ. Θ', ό.π.

[40] Παναγοπούλου Αγγελική, «Τα διπλωματικά γαμικά συναλλάγια στο Βυζάντιο (6ος-12ος αιώνας)» (διδακτ. διατριβή), Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων 2001, σελ. 504.

[41] Παναγοπούλου Αγγελική, «Τα διπλωματικά γαμικά συναλλάγια…», ό.π., σελ. 505.

[42] Offenstadt Nicolas, «Οι λέξεις του ιστορικού: έννοιες-κλειδιά στη μελέτη της ιστορίας», Κέδρος, Αθήνα 2007, σελ. 23-24.

[43] Bloch Marc, «Απολογία για την ιστορία», Εναλλακτικές Εκδόσεις, Αθήνα 1994, σελ. 197-198.

[44] Offenstadt Nicolas, «Οι λέξεις του ιστορικού…», ό.π., σελ. 15.

[45] Nicol M. Donald, «Βιογραφικό Λεξικό της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας», Ελληνική Ευρωεκδοτική, Αθήνα 1993, σελ. 53.

[46] Ostrogorsky Georg, «Ιστορία του Βυζαντινού Κράτους», τόμ. Γ΄, ό.π., σελ. 65.

[47] Clark Gillian, «Οι γυναίκες στην όψιμη αρχαιότητα», Παπαδήμας, Αθήνα 1997, σελ. 42.

[48] Κουκουλές Φαίδων, «Βυζαντινών Βίος…», τόμ. Δ΄, ό.π., σελ. 76.

[49] Flaceliere Robert, «Ο Δημόσιος και Ιδιωτικός Βίος των Αρχαίων Ελλήνων» (Μτφρ. Γεράσ. Δ. Βανδώρου), 12η Έκδ., Παπαδήμας, Αθήνα 2000, σελ. 80.

[50] Reinsberg Carola, «Γάμος, Εταίρες και Παιδεραστία στην Αρχαία Ελλάδα», 2η έκδ., Παπαδήμας, Αθήνα 1999, σελ. 59.

[51] «Πολύ παράξενοι φαίνονται οι νόμοι του Σόλωνα για τις γυναίκες […] Ο νόμος δεν επέτρεπε στους πολίτες ακόμη να πουλάνε τις θυγατέρες ή τις αδελφές τους, ΕΚΤΟΣ ΑΝ ήταν γυναίκες που είχαν χάσει την παρθενία τους» (Πλουτ., Σόλων, 23. Στο πρωτότυπο: «Όλως δε πλείστην έχειν ατοπίαν οι περί των γυναικών νόμοι τω Σόλωνι δοκούσι […] ούτε θυγατέρας πωλείν ουτ’ αδελφάς δίδωσι πλην αν μη λάβη παρθένον ανδρί συγγεγενημένην» (Πρωτότυπο και μετάφραση στο: Πλούταρχος, «Βίοι Παράλληλοι. Σόλων - Ποπλικόλας» (σειρά «Οι Έλληνες» #54), Κάκτος, Αθήνα 1992, σελ. 84-85).

[52] Flaceliere Robert, «Ο Δημόσιος και Ιδιωτικός Βίος…», ό.π., σελ. 82.

[53] «Η Αθηναία ήταν 14-15 ετών, όταν παντρευόταν» (Reinsberg Carola, «Γάμος, Εταίρες…», ό.π., σελ. 59).

[54]Στο βιβλίο: Δημάκης Δ. Παν., «Πρόσωπα και Θεσμοί της Αρχαίας Ελλάδας», Παπαδήμας, Αθήνα 1994, σελ. 66, βλέπουμε ότι «περιοριζόταν η έξοδος», «των κοριτσιών που ήταν σε ώρα γάμου (δηλαδή περίπου από 12 ως 15 ετών)».

[55] «Από που έρχονται αυτά τα κοριτσάκια; [...] Πολλά από αυτά τα κοριτσάκια μαζεύονται από τους δουλεμπόρους στους δρόμους όπου οι γονείς τους τα παρατούν μόλις γεννηθούν [...] Για τους φτωχότερους, μια κόρη είναι πράγματι ένα άχρηστο να τραφεί στόμα και καταδικάζεται στην έκθεση [...] Και τα κοριτσάκια που εγκαταλείπονται ήδη απ' τη γέννηση τους ρίχνονται σε σωρούς σκουπίδια στη γωνιά του δρόμου. Φροντίζουν να τα βάζουν σε ένα δοχείο ή σε μια χύτρα, γελοία προφύλαξη απ' τα αδέσποτα σκυλιά» (Salles Catherine, «Η Άλλη όψη της Αρχαιότητας. Ο Υπόκοσμος» (μτφρ. Κώστας Τσιταράκης), 2η έκδ., Παπαδήμας, Αθήνα 1998, σελ. 46-48).

[56] Carcopino Jerome, «Η Καθημερινή Ζωή στη Ρώμη στο Απόγειο της Αυτοκρατορίας», Παπαδήμας, Αθήνα 1981, σελ. 106.

[57] Βλ. Rodney Stark, «Η Εξάπλωση του Χριστιανισμού», Άρτος Ζωής, Αθήνα 2005, σελ. 193.

[58] Reinsberg Carola, «Γάμος, Εταίρες…», ό.π., σελ. 123.

[59] ΜακΝτάουελ Μ. Ντάγκλας, «Το Δίκαιο στην Αθήνα των Κλασικών Χρόνων», 4η έκδ., Παπαδήμας, Αθήνα 2003, σελ. 152-153.

[60] Σπ. Τρωιάνος, «Τύποι ερωτικής ‘επικοινωνίας’…», ό.π., σελ. 239.

[61] Σπ. Τρωιάνος, «Τύποι ερωτικής ‘επικοινωνίας’…», ό.π., σελ. 250.

[62] Κουκουλές Φαίδων, «Βυζαντινών Βίος…», τόμ. Δ΄, ό.π., σελ. 76, υποσημ. #7.

[63] Καραγιαννόπουλος Ιωάννης, «Η Πολιτική Θεωρία των Βυζαντινών», Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1992, σελ. 44.

[64] Κουκουλές Φαίδων, «Βυζαντινών Βίος…», τόμ. Δ΄, ό.π., σελ. 76.

[65] Παναγοπούλου Αγγελική, «Τα διπλωματικά γαμικά συναλλάγια…», ό.π., σελ. 505.

[66] Παναγοπούλου Αγγελική, «Τα διπλωματικά γαμικά συναλλάγια…», ό.π., σελ. 504.

[67] Παναγοπούλου Αγγελική, «Τα διπλωματικά γαμικά συναλλάγια…», ό.π., σελ. 507.

[68] Κουκουλές Φαίδων, «Βυζαντινών Βίος…», τόμ. Δ΄, ό.π., σελ. 76, υποσημ. #9.

[69] Κουκουλές Φαίδων, «Βυζαντινών Βίος…», τόμ. Δ΄, ό.π., σελ. 76.

[70] Κουκουλές Φαίδων, «Βυζαντινών Βίος…», τόμ. Δ΄, ό.π., σελ. 77.

[71] Κουκουλές Φαίδων, «Βυζαντινών Βίος…», τόμ. Δ΄, ό.π.

[72] Κουκουλές Φαίδων, «Βυζαντινών Βίος…», τόμ. Δ΄, ό.π.

[73] ΜακΝτάουελ Μ. Ντάγκλας, «Το Σπαρτιατικό Δίκαιο», 3η έκδ., Παπαδήμας, Αθήνα 1999, σελ. 128-129.

Δημιουργία αρχείου: 24-6-2010.

Τελευταία ενημέρωση: 17-7-2010.

ΕΠΑΝΩ