بخش 3  -  یک ایماندار اورتودکس خدا را پرستش می‌کند

                                      فصل 36 -  آچرخۀ اعیاد هفتگی

کلیسای ارتدوكس چگونه از هر روز هفته برای خیریت روحانی ایماندار استفاده می‌کند؟

از همان روز رستاخیزِ خداوندگار «در نخستین روز هفته» (مرقس ١٦ :­۲)، کلیسا این روز را به‌عنوان «روز خداوندگار» به رسمیت شناخته است (به یونانی: «کیوریاکه»). از آن پس، کلیسا رستاخیز مسیح را در طول جریان سالِ کامل جشن می‌گیرد (به جز دو یکشنبه که عبارتند از پنطیکاست و یکشنبۀ نخل). کلیسا روز استراحت (شبات) را نیز از شنبه به یکشنبه انتقال داده است. آیین نیایش هر یکشنبه بدون وقفه در تمامی کلیساها اتفاق می‌افتد و جماعت ایمانداران برای پرستش عمومی حاضر می‌شوند. کلیسا برای ضرورت شرکت تمام ایمانداران در آیین نیایش یکشنبه اهمیت بسزایی قائل است. به‌طور خاص، پدران کلیسا در کانُن شمارۀ ۸۰ از ششمین شورای جهانی اعلان کردند که اگر یک مسیحی تعمیدیافته بدون دلیل جدی و موجه، در سه یکشنبۀ متوالی شرکت نکند، از عضویت کلیسا محروم می‌گردد.

از آنجا که یکشنبه، روز رستاخیز و شادی است، در این روز روزه نمی‌گیرند. درطول این روز ایمانداران سعی می‌کنند برای بهره‌مند شدن از فوائد روحانی، اعمال محبت‌آمیز و خیرخواهانه انجام دهند. کلمۀ «کیوریاکه» دقیقاً بیانگر این است که ما این روز را به طور کامل به «کیوریوس» (یعنی «خداوندگار») اختصاص می‌دهیم.

* دوشنبه: کلیسا روز دوم هفته را به محترم شمردن فرشتگان مقدس اختصاص داده است که بدون وقفه خدای تثلیث را ستایش می‌کنند، او را جلال می‌دهند، ارادۀ او را انجام می‌دهند و با کمال میل از ایمانداران حفاظت کرده، ایشان را هدایت می‌کنند تا به مقصدشان برسند. ما هر دو شنبه در کلیسا با سرودها ایشان را مخاطب قرار می‌دهیم، به ایشان احترام می‌گذاریم و از ایشان به‌خاطر محبتشان سپاس می‌گوییم و از آنان می‌خواهیم که از محافظت از ما دست نکشند. در عین حال، به یاد داشتن فرشته‌ها ایمانداران را تشویق می‌کند که تا حد ممکن در زندگی خویش از ایشان سرمشق گیرند تا با «رفتاری فرشته‌خو» زندگی نمایند.

* سه شنبه: سه شنبه به یحیی تعمیددهنده، آن پیشروِ مکرّم اختصاص داده می‌شود، همان که عیسی دربارۀ وی فرمود: «آمین، به شما می‌گویم، که بزرگتر از یحیى تعمیددهنده از مادر زاده نشده است» (متی ۱۱:۱۱). به همین دلیل، کلیسا پس از مادر خدا، برای وی احترام خاصی قائل است، نه فقط در وقایع خاص زندگی‌اش، بلکه در هر سه شنبه.

*چهارشنبه. این روز به «تئوتوکوس»، یعنی مادر مقدس خدا اختصاص داده می‌شود؛ او پس از مسیح مقدس‌ترین فرد در میان تمام انسانهاست. به‌خاطر افتخار والایی که خدا نصیب او کرد تا پسر خدا را «از روح‌القدس» به این دنیا بیاورد، حتی فرشتگان مقدس نیز او را حرمت نهاده، جلال می‌دهند. ما نیز در این روز قدردانی خود را نسبت به مادر خدا ابراز می‌داریم، زیرا او مادر ما نیز هست، چرا که وسیلۀ نجات ما شد و هرگز از شفاعت کردن برای ما نزد پسر و خدایش باز نمی‌ایستد.

همانطور که قبلاً گفتیم، از آنجا که روز چهارشنبه بود که شورای یهودیان با یهودا به توافق رسیدند که وی به عیسی خیانت کند، در این روز روزه می‌گیریم.

* پنجشنبه. پنجشنبه روزی است که به رسولان مقدس اختصاص داده می‌شود، کسانی که انجیل را به دنیا و همچنین به جانشینان خویش، یعنی اسقف‌های مقدس کلیسا موعظه کردند، خصوصاً به اسقف‌ برجسته‌ای چون قدیسْ  نیکولاس، اسقف میرا و لیسیای آسیای صغیر.

* جمعه. نام یونانی این روز از ایام قدیم، «پاراس‌که‌وِه» (= روز تهیه یا تدارک) است، زیرا آن زمان که شنبه روز استراحت (شبّات) بود و انجام هیچ کاری مجاز نبود، همۀ چیزهای مورد نیاز برای شنبه بایستی در روز جمعه تهیه می‌شد.

مطابق با اناجیل مقدس (مرقس ١٥ :­۴۲)، جمعه روز مصلوب شدن خداوندگار است. به همین دلیل کلیسا جمعه را به‌عنوان روز روزه تعیین کرد، آن هم برای نشان دادن ماتم و توبۀ ما برای گناهانمان که باعث شد مسیح جان فدا کند. سرودهای روز بیانگر حقایقی فوق‌العاده دربارۀ نجات جهان از طریق رنجهای ناگوار و قربانی مسیح بر روی صلیب می‌باشند.

* شنبه: معادل عبری کلمۀ شنبه، شبّات است، به معنای استراحت. کلمۀ شبّات در دنیای یونانی‌زبان به همین شکل باقی مانده، حتی پس از آنکه روز استراحت به یکشنبه منتقل شد. وقتی خداوندگار بر صلیب میخکوب شد و«دمِ آخر برکشید» (مرقس ١٥ :­۳۷)، «به حسب جسم مرد، امّا با متحد شدن روحش با خدا، و به آن روح نيز رفت و موعظه نمود به ارواحى كه در زندان در هاويه به سر می‌بردند» (م.ک. ۱-پطرس ٣ :­۱۸-۱۹؛ منظور از «هاويه»، همان عالم مردگان است که به عبری «شِئول» گفته می‌شود و به یونانی «هادِس»/م.). از این رو، مسیح تمام روز شنبه را با ارواحی که در «هاويه» بودند، سپری کرد. به همین دلیل است که کلیسا این روز را به شهیدان ایمان اختصاص می‌دهد که در شهادت از مسیح الگو گرفتند، همچنین به ارواح تمام «مسیحیان پرهیزگار تمامی عصرها که خوابیده‌اند.» ما نزد خدای رحیم دعا و تقاضا می‌کنیم تا در پادشاهی آسمان ارواح ایشان در میان افراد عادل و مقدس آرامی یابد. به‌شکلی خاص‌تر، در دو تا شنبه از سال (شنبۀ قبل از یکشنبۀ   Meat Fareو شنبۀ قبل از پنطيكاست) که «شنبه‌های روح‌ها» نام‌گذاری شده، مراسم یادبود عمومی برگزار می‌شود و تمام مسیحیان ارتدوكس به کلیسا می‌آیند و از آرامگاه عزیزانشان دیدار کرده، برایشان دعا می‌کنند.

کلیسا شنبه را به روز «استراحت» خداوندگار اختصاص داده «که در آن پسر یگانۀ خدا از تمامی کارهای خویش بیاسود و با معافیت مرگ در جسم استراحت نمود.» [ Doxastikon ] سرودی که پس از سرود نیایش خدای تثلیث خوانده می‌شود)، از جمله دعاهای شامگاهی شنبۀ مقدس]. به همین دلیل، در روزهای شنبه- به‌جز شنبۀ نیکو- روزه نمی‌گیرند.