• 1. Ο άγιος Συμεών και οι διαχρονικοί αιρετικοί

• 2. Ο λόγος της ενανθρώπισης κατά τον άγιο Συμεών

• 3. Η ενσωμάτωση των αγίων στον Χριστό

• 4. Η σταδιακή αφθαρτοποίηση της κτίσεως

• 5. Παραλληλισμός σάρκωσης και ένωσης με τον Χριστό

1. Ο άγιος Συμεών και οι διαχρονικοί αιρετικοί

Αγαπητοί ακροατές, χαίρετε.

Σε προηγούμενες εκπομπές αναφερθήκαμε επί μακρόν και με αρκετές λεπτομέρειες στο ζήτημα της νέκρωσης εξαιτίας της πτώσεως και της αναγεννήσεως της ψυχής του ανθρώπου μέσω των μυστηρίων της χάριτος του Θεού.

Αφορμή γι’ αυτές τις αναλύσεις υπήρξε ή κακοδοξία πολλών, που όχι απλώς αγνοούν, αλλά δυστυχώς αρνούνται την ύπαρξη ανθρώπινης νοεράς και αΰλου ψυχής. Μάλιστα, με πάθος επιτίθενται εναντίον αυτής της βασικής και θεμελιώδους διδασκαλίας της Εκκλησίας, που εκτίθεται με σαφήνεια και στα κείμενα της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης, και προσπαθούν με κάθε τρόπο να πείσουν και όσους δεν είναι επαρκώς κατατοπισμένοι και στερεωμένοι στην πίστη ότι αυτοί έχουν μόνο δίκιο και όλοι οι άλλοι έχουν άδικο και βρίσκονται σε πλάνη. Με άλλα λόγια, λένε το μαύρο άσπρο και το άσπρο μαύρο.

Με αφορμή λοιπόν αυτή τη σοβαρή κακοδοξία, αναφερθήκαμε και στη νέκρωση και σκοτασμό της ψυχής που επήλθε εξαιτίας της παραβάσεως του Αδάμ, αλλά και στην αναγέννησή της και στον φωτισμό της, που συντελείται στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού, του νέου Αδάμ.

Στη σημερινή εκπομπή σκεφτήκαμε να συνοψίσουμε με λίγα λόγια τα όσα αναφέραμε πιο εκτεταμένα και με πολλές αγιογραφικές παραπομπές σε προηγούμενες εκπομπές, αλλά ταυτόχρονα να παρουσιάσουμε την αντίστοιχη θεολογία της Εκκλησίας μέσα από τα κείμενα ενός ανθρώπου που ήταν φωτισμένος από το Άγιο Πνεύμα.

Χρησιμοποιούμε αυτή την ευκαιρία για να παρουσιάσουμε ένα δείγμα της θεολογίας των Πατέρων της Εκκλησίας, που δεν προέρχεται από την ακαδημαϊκή γνώση και τη φιλοσοφική σκέψη, όπως ή θεολογία της Χριστιανικής Δύσης, αλλά από τον φωτισμό του Αγίου Πνεύματος.

Το κείμενο που θα διαβάσουμε προέρχεται από τον πρώτο λόγο της Βίβλου των Ηθικών του Αγίου Συμεών του Νέου Θεολόγου, και έχει αποδοθεί στη Νεοελληνική από τους μοναχούς της Ιεράς Μονής που φέρει το όνομα του Αγίου.

Υπενθυμίζουμε ότι ο Άγιος Συμεών, ο Νέος Θεολόγος, έζησε περίπου πριν από μία χιλιετία στο Βυζάντιο. Έζησε σε μια εποχή όπου ή πλειοψηφία των πιστών δεν εβίωνε τη χριστιανική πίστη, αλλά μάλλον για αυτούς είχε καταντήσει μια νεκρή παράδοση, ένα σύνολο τύπων που είχαν περισσότερο τη μορφή εθίμων. Οι περισσότεροι άνθρωποι ήταν μόνον κατ’ όνομα χριστιανοί και περιορίζονταν στην τυπική άσκηση της λατρείας και στις κοινωνικές της προεκτάσεις, όπως εορτές, τελετές κλπ.

Μάλιστα, ή πνευματική νέκρωση και ξηρασία της χριστεπώνυμης Δύσης είχε βαθμηδόν διεισδύσει και στον χώρο αυτό, δυστυχώς όπως και τώρα, μέσω των λογίων και των διανοουμένων. Αυτοί από κενοδοξία, προσωπική προβολή, αλλά και το αίσθημα κατωτερότητας και τάσεις μιμητισμού, προωθούσαν και κήρυτταν όσα άκουγαν από τους αιρετικούς της Δύσης και επηρέαζαν τον απλό λαό. Έτσι κυριαρχούσε ή θεωρία ότι τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος έπαψαν να εκδηλώνονται από την εποχή των Αποστόλων, και πως ή προσέγγιση του Θεού γίνεται μέσω της τυπικής λατρείας και μέσω της διανοίας του ανθρώπου, δια της φιλοσοφίας.

Βεβαίως, οι δυτικοί, όντας απομεμακρυσμένοι από τη γνήσια και υγιή χριστιανική διδασκαλία και λατρεία, είχαν ξεκοπεί από την οδό της χάριτος και των δωρεών του Αγίου Πνεύματος. Γι’ αυτό άλλωστε και είχαν βρει αυτόν τον τρόπο για να δικαιολογούν στους εαυτούς τους αυτήν την πνευματική νέκρωση. Συνέβη δηλαδή αυτό που απλοϊκά λέει ή λαϊκή παροιμία, ότι: «όσα δεν φτάνει ή αλεπού…»

Και δεν είναι καθόλου παράδοξο ότι ακριβώς το ίδιο συμβαίνει και στις μέρες μας, με τις πάμπολλες δυτικόφερτες αιρέσεις που μαστίζουν τον τόπο αυτό, που θεολογούν φιλοσοφώντας και αρνούνται ουσιαστικά τη ζωντανή και υπαρκτή πραγματικότητα των δωρεών του Αγίου Πνεύματος, που ασταμάτητα χαρίζει ο Θεός στους πιστούς μέχρι και σήμερα.

Δυστυχώς όμως, όπως και τότε, ή πλειοψηφία των Ορθοδόξων χριστιανών, επηρεασμένη και από αυτές τις δυτικές αντιλήψεις, από ζωντανά κύτταρα του σώματος του Χριστού, έχουμε καταντήσει χριστεπώνυμο πλήρωμα, δηλαδή χριστιανοί μόνον κατ’ όνομα.

Σ’ αυτή λοιπόν τη δύσκολη εποχή, κατευθυνόμενος από το Άγιο Πνεύμα και με παρρησία, μίλησε ο Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος για τις δωρεές του Θεού και για τη ζωντάνια της πίστεως. Οι λόγοι του είναι συγκλονιστικοί και στήριξαν τους πιστούς, ανοίγοντάς τους και πάλι την πόρτα προς τον Θεό, που είχαν κλείσει νωρίτερα οι δήθεν λόγιοι και διανοούμενοι. Όπως όμως ήταν φυσικό, ο ίδιος συνάντησε το μένος και την έχθρα αυτής της τάξεως, ή οποία και τον εδίωξε όσο περισσότερο μπορούσε.

2. Ο λόγος της ενανθρώπισης κατά τον άγιο Συμεών

Ας μείνουμε όμως σε αυτά τα πραγματικά πολύ λίγα για τη ζωή και το έργο του Αγίου Συμεών του Νέου Θεολόγου, κι ας ελπίσουμε πως θα επιτρέψει ο Κύριος να αναφερθούμε στο θέμα αυτό εκτενέστερα στο μέλλον, μια και έχουμε ιδιαίτερη ανάγκη τους λόγους του Αγίου στις μέρες μας, που ή χριστιανοσύνη, αφενός στα μάτια των πολλών, είναι μια ξεπερασμένη υπόθεση εθίμων και παραδόσεων με κοινωνικές προεκτάσεις, και αφετέρου είναι στο στόχαστρο εκατοντάδων δυτικόφερτων αιρετικών παραφυάδων, που αρνούνται ότι ή χάρις και οι δωρεές του Αγίου Πνεύματος δεν έχουν πάψει να μοιράζονται απλόχερα από τον Θεό και στις μέρες μας. Μιλώντας λοιπόν για τη σάρκωση του Λόγου, ο Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος λέγει και τα εξής:

«Για να προσεγγίσουμε τη σάρκωση του Λόγου και την απόρρητη γέννησή του από την Αειπάρθενο Μαρία και να κατανοήσουμε καλά το μυστήριο της οικονομίας για τη σωτηρία του γένους μας, το κρυμμένο προ των αιώνων — ("το μυστήριον το αποκεκρυμμένο από των αιώνων εν τω Θεώ τω τα πάντα κτίσαντι" πρβλ. Εφεσ. 3,9) — θα μας βοηθήσει ή εξής γνωστή εικόνα:

Κατά τη δημιουργία της προμήτορος Εύας, ο Θεός πήρε την έμψυχη πλευρά του Αδάμ και την ολοκλήρωσε σε γυναίκα. Γι’ αυτό δεν εμφύσησε σ’ αυτήν πνοή ζωής, καθώς στον Αδάμ, αλλά το μέρος που έλαβε από τη σάρκα του, το τελειοποίησε σε ολόκληρο σώμα γυναικός.

Την δε απαρχή του πνεύματος που έλαβε μαζί με την έμψυχη σάρκα, την τελειοποίησε σε ψυχή ζωντανή, δημιουργώντας με τα δύο μαζί έναν άλλον άνθρωπο.

Κατά τον ίδιον ακριβώς τρόπο, ο Πλαστουργός της κτίσεως Θεός πήρε από την Αγία Θεοτόκο και Αειπάρθενο Μαρία έμψυχη σάρκα σαν ζύμη και μικρή απαρχή από το φύραμα της φύσεώς μας — δηλαδή από την ψυχή και το σώμα μαζί — και την ένωσε με τη δική του ακατάληπτη θεότητα.

Ή μάλλον, ένωσε πραγματικά όλη την υπόσταση της θεότητός του με τη δική μας φύση, την έσμιξε άμεικτα με αυτή και την έκανε Άγιο Ναό του. Έτσι, ο Ποιητής του Αδάμ έγινε ατρέπτως και αναλλοιώτως τέλειος άνθρωπος».

Και συνεχίζει ο Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος τον λόγο του περί της του Λόγου Σαρκώσεως, ως εξής:

«Όπως ακριβώς, λοιπόν, από την πλευρά του Αδάμ έπλασε τη γυναίκα, έτσι, αφού δανείσθηκε τη σάρκα από τη θυγατέρα του Αδάμ, την Αειπάρθενο και Θεοτόκο Μαρία, και την έλαβε χωρίς σπορά, γεννήθηκε κατά τον ίδιο τρόπο με τον πρωτόπλαστο».

Ώστε, όπως ακριβώς ο Αδάμ με την παράβαση έγινε ή αρχή της γεννήσεώς μας στη φθορά και στον θάνατο, έτσι και ο Χριστός και Θεός μας, με την εκπλήρωση κάθε δικαιοσύνης, έγινε ή απαρχή της αναγεννήσεώς μας στην αφθαρσία και την αθανασία.

Αυτό εννοεί και ο θείος Παύλος, όταν λέγει: «Ο πρώτος άνθρωπος πλάστηκε από τη γη, χοϊκός. Ο δεύτερος άνθρωπος, δηλαδή ο Κύριος, είναι επουράνιος. Ό,τι λογής ήταν ο χοϊκός, τέτοιοι είναι και όλοι οι χοϊκοί. Και ό,τι λογής είναι ο επουράνιος, τέτοιοι είναι και όλοι όσοι γίνονται επουράνιοι δι' αυτού» (Α΄ Κορ. 15, 47-48).

Και πάλι: «Ή απαρχή είναι ο Χριστός, έπειτα όσοι είναι του Χριστού» (Α΄ Κορ. 15, 23).

Επειδή, λοιπόν, ο Χριστός έγινε τέλειος άνθρωπος κατά την ψυχή και το σώμα, όμοιος με εμάς σε όλα εκτός από την αμαρτία, μας μεταδίδει τη θεότητά Του, λόγω της πίστεώς μας σε Αυτόν, και μας καθιστά συγγενείς Του κατά τη φύση και την ουσία της θεότητός Του.

Πρόσεξε το νέο και παράδοξο μυστήριο. Ο Θεός Λόγος έλαβε από εμάς τη σάρκα που δεν είχε εκ φύσεως και έγινε άνθρωπος, που δεν ήταν. Από τότε μεταδίδει στους πιστούς τη θεότητά Του, την οποία κανείς ποτέ από τους αγγέλους ή τους ανθρώπους δεν είχε αποκτήσει, και με αυτόν τον τρόπο γίνονται θεοί κατά χάρη και θέση, που δεν ήταν. Έτσι χαρίζει σε αυτούς την εξουσία να γίνονται τέκνα του Θεού (Ιω. 1, 12), γι’ αυτό και έγιναν, και πάντοτε γίνονται, και ποτέ δεν θα πάψουν να γίνονται.

Άκουσε τον θείο Παύλο που παραινεί σ’ αυτό: «Όπως φορέσαμε την εικόνα του γήινου, ας φορέσουμε και την εικόνα του επουράνιου» (Α΄ Κορ. 15, 49).

Ο Θεός, λοιπόν, του παντός, με τη σωματική Του παρουσία στη γη, ήλθε για να αναπλάσει και να ανακαινίσει τον άνθρωπο, και να ευλογήσει όλη την κτίση, που επέσυρε επάνω της την κατάρα εξαιτίας του ανθρώπου. Και πρώτα ζωοποίησε την ψυχή που έλαβε, και αφθαρτίζοντάς την, την θέωσε. Ενώ το άχραντο και θείο σώμα Του, αν και το θέωσε, όμως το κρατούσε ακόμη φθαρτό και υλικό.

Γιατί το σώμα που τρώει και πίνει, κοπιάζει και ιδρώνει, δένεται και δέρνεται, υψώνεται στον σταυρό και καρφώνεται, και είναι βέβαια φθαρτό και υλικό. Αφού μάλιστα πέθανε και τοποθετήθηκε νεκρό στο μνημείο. Μετά δε την Ανάστασή Του, συνανέστησε και το σώμα Του άφθαρτο, πνευματικό, όλο θείο και άυλο. Γι’ αυτό και δεν συνέτριψε τις φραγίδες του μνήματος, εισερχόταν δε και εξερχόταν ελεύθερα μέσα από τις κλειστές πόρτες.

3. Η ενσωμάτωση των αγίων στον Χριστό

Αλλά γιατί μαζί με την ψυχή δεν έκανε αμέσως και το σώμα πνευματικό και άφθαρτο;

Επειδή και ο Αδάμ, τρώγοντας τον απαγορευμένο καρπό, ευθύς μεν με την παράβαση πέθανε κατά την ψυχή, ενώ κατά το σώμα, ύστερα από πολλά χρόνια. Γι’ αυτό και ο Χριστός πρώτα ανέστησε και ζωοποίησε και θέωσε την ψυχή, που τιμωρήθηκε με το επιτίμιο του θανάτου. Έπειτα δε οικονόμησε να απολαύσει και το σώμα την αφθαρσία δια της Αναστάσεως – αυτό που δια του θανάτου επέστρεψε στη γη, κατά την αρχαία απόφαση.

Και όχι μόνον αυτό, αλλά κατέβηκε στον Άδη, ελευθερώνοντας από τα δεσμά τις ψυχές των εκεί φυλακισμένων Αγίων, και τις κατέταξε σε τόπο αναπαύσεως και ανεσπέρου φωτός. Τα σώματά τους όμως δεν τα ανέστησε, αλλά τα άφησε στους τάφους μέχρι την κοινή Ανάσταση.

Ας σταθούμε εδώ για λίγο, αγαπητοί ακροατές, και ας μην αφήσουμε ασχολίαστο τον τρόπο με τον οποίο περιγράφει ο φωτισμένος από το Άγιο Πνεύμα Συμεών το μυστήριο της ενσάρκου οικονομίας του Λόγου του Θεού και της σωτηρίας του ανθρώπου. Ένα μυστήριο, όπως λέγει ο Απόστολος Παύλος, «αποκεκριμένο από των αιώνων».

Εν τούτοις, ο Άγιος Συμεών το συνοψίζει με ελάχιστα λόγια, με εκπληκτική απλότητα αλλά και σαφήνεια, έτσι ώστε να ξεκαθαρίζει στις διάνοιες των πιστών – όσο βέβαια κάτι τέτοιο είναι δυνατόν για ένα μυστήριο του Θεού – και ανάλογα με την καθαρότητα του νοός του καθενός.

Αντιδιαμετρικά αντίθετες με αυτή την απλότητα και καθαρότητα, που είναι χαρακτηριστικά της αληθείας, οι χριστιανικές ομολογίες της Δύσης προσπαθούν με σύνθετες και μπερδεμένες φιλοσοφικές θεωρίες και με πολύπλοκα δικανικά σχήματα να ερμηνεύσουν το μυστήριο της Θείας Ενανθρωπίσεως και της Σωτηρίας, που περισσότερο δημιουργούν σύγχυση στον πιστό παρά τον διαφωτίζουν.

Και βέβαια, είναι περιττό ίσως να πούμε ότι αυτές οι πολύπλοκες φιλοσοφικές και νομικές θεωρίες της Δύσης δεν απευθύνονται στον κάθε πιστό, αλλά μόνο σε μια μικρή μερίδα ανθρώπων που έχουν λάβει επαρκή μόρφωση για να μπορούν να αντιληφθούν, έστω και στοιχειωδώς, τα γραφόμενα των θεολόγων τους.

Αυτά όμως δεν είναι στοιχεία του χριστιανικού Ευαγγελίου, που απευθύνεται στον κάθε άνθρωπο, αλλά μάλλον δείγματα ανθρωπίνων φιλοσοφικών και νομικών προσεγγίσεων στα μυστήρια του Θεού, που όμως δεν εγνωρίζονται αλλιώς, παρά μόνον δια της Θείας Αποκαλύψεως.

Συνεχίζει ο Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος περί του μυστηρίου της σαρκώσεως του Λόγου και λέγει:

«Το μυστήριο, λοιπόν, αυτό που συντελέστηκε για όλο τον κόσμο με την ένσαρκη οικονομία του Χριστού, τούτο το ίδιο γινόταν και σε κάθε Άγιο, και γίνεται αδιαλείπτως μέχρι σήμερα σε κάθε πιστό. Γιατί, λαμβάνοντας το Πνεύμα του Δεσπότη και Θεού μας, συμμετέχουμε στη θεότητά Του. Τρώγοντας δε την πανάμωμη σάρκα Του, δηλαδή τα άχραντα μυστήρια, γινόμαστε αληθινά και εξ ολοκλήρου σύσσωμοι του Χριστού και συγγενείς Του, καθώς και αυτός ο θείος Παύλος βεβαιώνει.»

Είμαστε οστούν από τα οστά του και σάρκα από τη σάρκα του, και αλλού, από τον πλούτο της θεότητός του, όλοι εμείς λάβαμε αλεπάλληλες δωρεές. Έτσι, γινόμαστε κατά χάριν όμοιοι με τον φιλάνθρωπο Θεό και Δεσπότη μας, ανακαινισμένοι στην ψυχή, άφθαρτοι και αναστημένοι από νεκροί που είμαστε.

Τον βλέπουμε, αυτόν που καταδέχτηκε να γίνει όμοιός μας, και βλεπόμαστε από Αυτόν που μας αξίωσε να γίνουμε όμοιοί του, όπως κάποιος βλέπει από μακριά το πρόσωπο του φίλου του και διαλέγεται με Αυτόν και συνομιλεί και ακούει τη φωνή του.

4. Η σταδιακή αφθαρτοποίηση της κτίσεως

Ας δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή, αγαπητοί ακροατές, στα τελευταία λόγια του Αγίου, όχι μόνο για να αντιληφθούμε το πως οι Άγιοι ζουν και αισθάνονται τη σχέση του Θεού μαζί τους, αλλά για να επιδιώξουμε κι εμείς αυτήν τη σχέση, που χαρίζεται στον άνθρωπο δια των μυστηρίων της Χάριτος, και ιδιαίτερα δια του βαπτίσματος και της Θείας Ευχαριστίας, και που διατηρείται με την τήρηση των εντολών.

Οι Άγιοι, λοιπόν, και παλιά αλλά και σήμερα, βλέπουν τον Χριστό και διαλέγονται μαζί του, όπως με φίλο και αδελφό. Είναι μια σχέση ζωντανή. Ο Χριστός είναι ζωντανός και είναι κοντά μας. Δεν είναι απόμακρος και απλησίαστος για μας μέχρι το τέλος, όπως κηρύττουν οι περισσότερες χριστιανικές ομολογίες της Δύσης, ακριβώς επειδή ποτέ δεν τον εγνώρισαν.

Και ο άγιος Συμεών συνεχίζει: "Κατά τον ίδιο τρόπο και οι απ’ αιώνος άγιοι, και οι Παλαιοί και οι Τωρινοί, πνευματικά βλέποντας, δεν βλέπουν σχήμα ή είδος ή ομοίωμα, αλλά φως ασχημάτιστο, επειδή και αυτοί είναι φως εκ του φωτός, δηλαδή του Αγίου Πνεύματος.

Όμως, αν και φτάνουν σε αυτή την κατάσταση, τα σώματά τους δεν γίνονται αμέσως άφθαρτα και πνευματικά, αλλά, όπως ακριβώς το σίδερο που πυρακτώνεται στη φωτιά παίρνει τη λαμπρότητά της, όταν όμως απομακρυνθεί από αυτήν γίνεται πάλι ψυχρό και μαύρο, έτσι ακριβώς και τα σώματα των Αγίων. Μετέχοντας και αυτά στο θείο πυρ, δηλαδή στη Χάρη του Θεού, αγιάζονται, φλεγόμενα καθαρίζονται, γίνονται διαυγή και πολυτιμότερα από τα άλλα σώματα. Αλλά όταν ή ψυχή βγει και χωριστεί από το σώμα, αμέσως και αυτά παραδίδονται στη φθορά και διαλύονται σιγά-σιγά.

Άλλα όμως διατηρούνται για πολλά χρόνια, χωρίς να είναι ούτε εντελώς άφθαρτα ούτε πάλι τελείως φθαρτά. Αλλά διασώζουν μέσα τους τα γνωρίσματα και της αφθαρσίας και της φθοράς, ώσπου να φτάσουν στην τέλεια αφθαρσία και να ανακαινιστούν στην τελευταία και κοινή ανάσταση των νεκρών.

Για ποιο λόγο; Διότι δεν έπρεπε να αναστηθούν και να αφθαρτωθούν τα ανθρώπινα σώματα πριν από την ανακαίνιση των κτισμάτων.

Αλλά όπως ακριβώς πρώτα πλάστηκε ή φύση άφθαρτη και έπειτα ο άνθρωπος, έτσι πάλι πρώτα ή κτίση πρέπει να μεταποιηθεί από τη φθορά στην αφθαρσία και μετά, μαζί με αυτήν, να αλλάξουν και να ανακαινιστούν τα φθαρτά σώματα των ανθρώπων. Ώστε ο άνθρωπος, πνευματικός πια και αθάνατος, να κατοικήσει σε τόπο άφθαρτο, αιώνιο και πνευματικό.

Και ότι αυτό είναι αλήθεια, άκουσε τον Απόστολο Πέτρο που το βεβαιώνει: «Θα έλθει ή μέρα του Κυρίου σαν κλέφτης στη νύχτα, και τότε οι ουρανοί θα διαλυθούν από τη φωτιά και τα στοιχεία της φύσεως θα καούν και θα λιώσουν» (Β΄ Πέτρου, γ΄ 10 και 12). Όχι για να εξαφανιστούν, αλλά για να αναχωνευθούν και να αναστοιχειωθούν σε καλύτερη και αιώνια κατάσταση.

Από που γίνεται φανερό αυτό; Από τα λόγια που προσθέτει στη συνέχεια ο Απόστολος: «Καινούργιους ουρανούς και καινούργια γη προσδοκούμε, κατά την επαγγελία του» (Β΄ Πέτρου, γ΄ 13).

Τίνος την επαγγελία; Ασφαλώς του Χριστού και Θεού μας, που είπε: «Ο ουρανός και ή γη θα παρέλθουν, οι λόγοι μου όμως δεν θα παρέλθουν» (Ματθαίου, κδ΄ 35).

Παρέλευση του ουρανού εννοεί την αλλαγή του. Γι' αυτό λέει ότι, αν και ο ουρανός θα αλλάξει, όμως οι δικοί του λόγοι θα μένουν αναλλοίωτοι και σταθεροί.

Αυτό προανήγγειλε και ο Προφήτης Δαβίδ: «Σαν μανδύα θα τους περιτυλίξεις και θα αλλάξουν, εσύ όμως παραμένεις ο ίδιος και τα έτη της ζωής σου δεν θα εκλείψουν» (Ψαλμός ρα΄ 27–28). Τι θα μπορούσε να γίνει σαφέστερο από αυτά τα λόγια;

5. Παραλληλισμός σάρκωσης και ένωσης με τον Χριστό

Ας δούμε στη συνέχεια πως ο Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος παραλληλίζει την σάρκωση του Θεού Λόγου από την Παρθένο Μαρία και την ένωσή του με τον κάθε πιστό χριστιανό. Λέγει λοιπόν:

«Ο Υιός του Θεού και Θεός, αφού εισήλθε στα σπλάχνα της Παναγίας Παρθένου και έλαβε σάρκα από αυτήν, γεννήθηκε, όπως είπαμε, τέλειος άνθρωπος και τέλειος Θεός, ασυγχύτως. Τι σημαντικότερο έγινε ποτέ για μας; Όλοι μας πιστεύουμε σε Αυτόν τον Υιό του Θεού και Υιό της Αειπαρθένου και Θεοτόκου Μαρίας, και γι’ αυτό δεχόμαστε τον περί Αυτού Λόγο με εμπιστοσύνη. Αν τον ομολογούμε, λοιπόν, και μετανοούμε από τα βάθη της ψυχής μας για τις προηγούμενες αμαρτίες μας, τότε ο Λόγος της Ευσεβείας, τον οποίον δεχόμαστε, γεννιέται μέσα μας σαν σπόρος, όπως ακριβώς ο Λόγος του Πατρός εισήλθε στην γαστέρα της Παρθένου. Θαύμασε το μέγα τούτο και εκπληκτικό μυστήριο, και δέξου το με κάθε πληροφορία και πίστη.

Συλλαμβάνουμε, λοιπόν, αυτόν τον Λόγο — όχι σωματικά, όπως τον συνέλαβε ή Παρθένος και Θεοτόκος, αλλά πνευματικά μεν, πραγματικά όμως. Και έχουμε μέσα στις καρδιές μας αυτόν τον ίδιο, που συνέλαβε και ή Αγνή Παρθένος, όπως λέει και ο Θείος Παύλος: «Ο Θεός, που είπε να λάμψει φως από το σκοτάδι, Αυτός έλαμψε μέσα στις καρδιές μας, προς φωτισμόν της γνώσεως του Υιού Αυτού» (Β΄ Κορινθίους, δ΄ 6). Σαν να λέει: Αυτός όλος γεννήθηκε αληθινά μέσα μας — και ότι είναι έτσι, το φανερώνει με όσα παραθέτει στη συνέχεια: «Έχουμε δε τον θησαυρό αυτό σε πήλινα σκεύη» (Β΄ Κορινθίους, δ΄ 7), ονομάζοντας «θησαυρό» το Άγιο Πνεύμα.

Σε άλλο σημείο, ονομάζει το Πνεύμα Κύριο, γιατί το Πνεύμα, λέει, είναι ο Κύριος· Β΄ Κορινθίους, γ΄ 17.

Ώστε, όπου ακούς «Υιόν Θεού», να εννοείς μαζί και το Πνεύμα, και αν πάλι ακούσεις για το Άγιο Πνεύμα, να εννοείς μαζί με αυτό και τον Πατέρα, επειδή και γι’ Αυτόν λέει «Πνεύμα ο Θεός»· Ιωάννου δ΄ 24.

Διδάσκοντά σε, παντού, το αχώριστο και ομοούσιο της Αγίας Τριάδος, ότι δηλαδή, όπου είναι ο Υιός, εκεί είναι και ο Πατήρ, και όπου ο Πατήρ, εκεί και το Πνεύμα, και όπου το Άγιο Πνεύμα, εκεί όλη ή τρισυπόστατη θεότητα, ο ένας Θεός και Πατήρ, μαζί με τον Υιό και το Πνεύμα, τους ομοουσίους, αυτός που είναι ευλογητός στους αιώνες. Αμήν. Ρωμαίους α΄ 25.

Έτσι, όταν πιστέψουμε ολόψυχα και μετανοήσουμε θερμά, θα συλλάβουμε, όπως ειπώθηκε, τον Λόγο του Θεού στις καρδιές μας, καθώς τον συνέλαβε ή Παρθένος, προσφέροντάς του και εμείς τις ψυχές μας, παρθενικές και αγνές.

Και όπως εκείνη δεν την κατέφλεξε το πυρ της θεότητος, επειδή ήταν υπεράμμωμη, έτσι ούτε εμάς κατακαίει, όταν του προσφέρουμε τις καρδιές μας αγνές και καθαρές, αλλά γίνεται εντός μας δροσιά από τον ουρανό, και πηγή ύδατος, και ερήθρον αθάνατης ζωής.

Ότι δεχόμαστε και εμείς παρόμοια το άστεκτο πυρ της θεότητος, άκουσα τον Κύριο που το λέει: «Πυρ ήλθον βαλείν επί την γην»· Λουκάς ιβ΄ 49.

Τι άλλο εννοεί, παρά το ομοούσιο προς τη θεότητά του Πνεύμα, με το οποίο συνεισέρχεται και συνθεωρείται μέσα μας και ο ίδιος ο Υιός μαζί με τον Πατέρα;

Επειδή ο Λόγος του Θεού μία φορά σαρκώθηκε από την Παρθένο και γεννήθηκε από αυτήν σωματικά, ανέκφραστα και υπέρ λόγον, και δεν είναι δυνατό να σαρκωθεί πάλι ή να γεννηθεί σωματικά από τον καθένα μας, τι προνοεί; Μας μεταδίδει για τροφή εκείνη την άχραντη σάρκα που προσέλαβε από την Πανάχραντη Θεοτόκο κατά τη σωματική Του γέννηση.

Αν την μεταλαμβάνουμε άξια, έχουμε μέσα μας όλον τον σαρκωθέντα Θεό και Κύριό μας Ιησού Χριστό, αυτόν τον Υιό του Θεού και Υιό της Παρθένου, τον καθήμενο στα δεξιά του Πατρός, ο οποίος λέει: «Εκείνος που τρώγει την σάρκα μου και πίνει το αίμα μου, μένει μέσα μου και εγώ μέσα του»· Ιωάννου στ΄ 56. Χωρίς όμως να προέρχεται ή να γεννιέται σωματικά από εμάς, αλλά ούτε και να μας αποχωρίζεται ποτέ.

Διότι εμείς δεν τον αισθανόμαστε σαν σάρκα, αν και βρίσκεται μέσα μας, όπως ένα βρέφος, αλλά υπάρχει ασωμάτως σε σώμα, αναμιγνυώμενος ανέκφραστα με τη φύση και την ουσία μας και θεοποιώντας μας, επειδή γίναμε σύσσωμοι με Αυτόν, δηλαδή σάρκα από τη σάρκα Του και οστούν από τα οστά Του.

Αυτό είναι το μεγαλύτερο και φρικτότερο μυστήριο της ανέκφραστης οικονομίας και συγκαταβάσεώς του, που δίσταζα να το γράψω και έτρεμα να το επιχειρήσω», λέγει ο Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος, και συνεχίζει.

Ο Θεός, όμως, πάντοτε θέλει να αποκαλύπτεται και να φανερώνει την αγάπη Του σε μας, ώστε και εμείς, κάποτε, κατανοώντας τη μεγάλη Του αγαθότητα και αισθανόμενοι ντροπή, να προθυμοποιηθούμε να Τον αγαπήσουμε.

Γι’ αυτό και εγώ παρακινήθηκα από το Άγιο Πνεύμα, που φωτίζει τις καρδιές μας, και σας φανέρωσα αυτά τα μυστήρια γραπτώς, όχι για να σας αποδείξω ότι ο άνθρωπος είναι όμοιος με Αυτήν που γέννησε τον Κύριο, κατά τον απόρρητο τρόπο που Τον γέννησε — μη γένοιτο, (αυτό είναι αδύνατο), διότι άλλη είναι ή ένσαρκη και άφραστη γέννηση του Θεού Λόγου από την Παναγία, και άλλη αυτή που συντελείται σε μας πνευματικώς.

Εκείνη, γεννώντας ένσαρκο τον Υιό και Λόγο του Θεού, απεργάστηκε στη γη το μυστήριο της αναπλάσεως του ανθρωπίνου γένους μας και τη σωτηρία όλου του κόσμου, που είναι ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός και Θεός, Αυτός που ένωσε στον εαυτό Του τα διεστώτα και εξάλειψε την αμαρτία του κόσμου.

Λοιπόν, δεν σας φανερώνω αυτά τα μυστήρια για να αποδείξω ότι ο άνθρωπος μπορεί να γεννήσει τον Χριστό κατά τον ίδιο τρόπο που Τον γέννησε ή Παναγία, αλλά για να φανερωθεί ή υπεράπειρη και γνήσια αγάπη τους σε μας, και ότι, αν το θέλουμε, όλοι μπορούμε να γίνουμε μητέρα και αδελφοί Του, κατά τον προαναφερόμενο τρόπο, καθώς ο ίδιος το διακηρύττει: «Μητέρα μου και αδελφοί μου είναι αυτοί που ακούνε τον Λόγο του Θεού και τον εκτελούν»· Λουκάς ή΄ 21.

Έτσι, θα γίνουμε ίσοι με τους μαθητές και αποστόλους Του, όχι κατά την αξία, ούτε κατά τις περιοδείες και τους κόπους που υπέφεραν, αλλά κατά τη Χάρη του Θεού και τη δωρεά, την οποία εξέχεε σε όλους που Τον πίστευαν και Τον ακολουθούσαν, χωρίς να στραφούν ποτέ πίσω.

Είδες πως όλους εκείνους που ακούνε και πράττουν τον Λόγο Του, τους ανύψωσε στην αξία της μητέρας Του και τους αποκαλεί αδελφούς και συγγενείς Του; Όμως εκείνη μόνο υπήρξε ή κυρίως μητέρα Του, επειδή, όπως ανέφερα, Τον γέννησε κατά σάρκα ανερμήνευτα και χωρίς άνδρα, ενώ όλοι οι Άγιοι Τον συλλαμβάνουν και Τον κατέχουν κατά Χάριν και δωρεάν.

Και από μεν την Πανάμωμη μητέρα Του, δανείστηκε την Πανάμωμη σάρκα Του και σε αντάλλαγμα της δώρησε τη θεότητα — Ω! Τι παράξενη και ασυνήθιστη συναλλαγή! — Ενώ από τους Αγίους παίρνει σάρκα, αλλά αντίθετα, Αυτός τους μεταδίδει τη θεωμένη σάρκα Του».

Δυστυχώς, στο σημείο αυτό πρέπει να σταματήσουμε την ανάγνωση του ωραιοτάτου λόγου του Αγίου Συμεών του Νέου Θεολόγου, που με κρυστάλλινη διαύγεια, αλλά και συντομία, αναλύει το μυστήριο της ανανθρωπήσεως του Υιού και Λόγου του Θεού και της δικής μας σωτηρίας.

Ελπίζουμε πως σε μελλοντική εκπομπή θα επανέλθουμε για να εξετάσουμε σε μεγαλύτερο βάθος τα θεολογικά προβλήματα, αλλά και τη θρησκευτική βάση της εποχής του Αγίου Συμεών, που τόσο πολύ μοιάζουν με τα σημερινά, και να δούμε τις απαντήσεις που εκείνος έδωσε· απαντήσεις που είναι ελπιδοφόρες και ενθαρρυντικές για τους πιστούς, μια και αναβλύζουν τη δροσιά του Αγίου Πνεύματος και καλούν τους χριστιανούς να επιτύχουν τον κεντρικό στόχο της κλήσης τους, δηλαδή την ένωσή τους με τον Κύριο Ιησού Χριστό και την απόκτηση του Παναγίου Πνεύματος, που ανακαινίζει και χαριτώνει τον άνθρωπο ήδη από αυτή τη ζωή.

Σας ευχαριστούμε που μας παρακολουθήσατε. Ευχαριστούμε και τον Συμεών Σβανά, που είχε την επιμέλεια του ήχου. Χαίρετε, και ο Θεός μαζί μας.

Απομαγνητοφώνηση Ν. Μ. με χρήση Τ. Ν.