Ορθόδοξη Ομάδα Δογματικής Έρευνας

Κεντρική Σελίδα

Αγία Γραφή και Παπισμός

Πώς έγινε ο πάπας "αλάθητος"  * Ο πάπας ως πεσμένο αστέρι τής Αποκάλυψης και το κλειδί τής αβύσσου * Η ερμηνεία τής Αγίας Γραφής

Ο Πέτρος και τα κλειδιά της Βασιλείας

Ποια ήταν τα κλειδιά τής Βασιλείας που έλαβε ο Πέτρος;

Έχουν οποιαδήποτε σχέση με τον... Πάπα τής Ρώμης;

 

 

Μήπως ο Χριστός έδωσε στον Πέτρο την απόλυτη εξουσία στη Βασιλεία των Ουρανών; Μήπως τα "κλειδιά" που του έδωσε, τον κατέστησαν Πάπα (με την Παπική έννοια); Και γιατί του δόθηκαν (σ' αυτόν ειδικά) τα κλειδιά της Βασιλείας;

 

1. Το παρεξηγημένο χωρίο

Όταν η Παπική αίρεση αποσχίστηκε από την Εκκλησία του Κυρίου, αναζήτησε Αγιογραφικά εδάφια για να στηρίξει την εξουσία του Πάπα, και να τον καταστήσει μονοκράτορα μεταξύ των πιστών. Και πράγματι, η Αγία Γραφή, ένα τόσο ογκώδες βιβλίο, περιείχε κάποια εδάφια, σαν αυτά που κάθε αίρεση διαστρέφοντάς τα, υποστηρίζει τις απόψεις της.

Όμως η Αγία Γραφή, δεν είναι ένα απλό βιβλίο. Και τα εδάφια που διαστρέφονται για να εξυπηρετήσουν την Α΄ ή τη Β΄ κακοδοξία, όταν ειδωθούν υπό το φως και της υπόλοιπης Αγίας Γραφής, όχι μόνο παύουν να εξυπηρετούν τον παραχαράκτη, αλλά και γίνονται όπλα εναντίον του, εκθέτοντας το δόλο και το ψεύδος του. Έτσι κι εδώ θα δούμε προσεκτικότερα το χωρίο εκείνο, που δείχνει τη διαστρέβλωση που υφίσταται το εν λόγω χωρίο, για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα του Παπισμού, και πώς η σωστή ερμηνεία του, εκθέτει τους παραχαράκτες...

Το εξεταζόμενο χωρίο λοιπόν, είναι το Ματθαίος 16/ιστ: 19. Αλλά για να γίνει κατανοητό το θέμα της συζήτησης, θα το παρουσιάσουμε στη συνέχεια μαζί με το συμφραζόμενο, από το εδάφιο 13 ως το εδάφιο 20:

Ματθαίος 16/ιστ: 13 - 20

Αρχαίο Κείμενο Μετάφραση Σ. Φίλου
13 Ελθών δε ο Ιησούς εις τα μέρη Καισαρείας της Φιλίππου ηρώτα τους μαθητάς αυτού λέγων· τίνα με λέγουσιν οι άνθρωποι είναι τον υιόν του ανθρώπου;

14 οι δε είπον· οι μεν Ιωάννην τον βαπτιστήν, άλλοι δε Ηλίαν, έτεροι δε Ιερεμίαν ή ένα των προφητών.

15 λέγει αυτοίς· υμείς δε τίνα με λέγεται είναι;

16 αποκριθείς δε Σίμων Πέτρος είπε· συ ει ο Χριστός ο υιος του Θεού του ζώντος.

17 και αποκριθείς ο Ιησούς είπεν αυτώ: Μακάριος ει, Σίμων Βαριωνά, ότι σαρξ και αίμα ουκ απεκάλυψέ σοι, αλλ’ ο πατήρ μου ο εν τοις ουρανοίς. 18 καγώ δε σοι λέγω ότι συ ει Πέτρος, και επί ταύτη τη πέτρα οικοδομήσω μου την εκκλησίαν, και πύλαι άδου ου κατισχύσουσιν αυτής. 19 και δώσω σοι τας κλείς της βασιλείας των ουρανών, και ό εάν δήσης επί της γης, έσται δεδεμένον εν τοις ουρανοίς, και ό εάν λύσης επί της γης, έσται λελυμένον εν τοις ουρανοίς.

20 τότε διεστείλατο τοις μαθηταίς αυτού ίνα μηδενί είπωσιν ότι αυτός εστιν Ιησούς ο Χριστός.

13 Και όταν ο Ιησούς ήρθε στα μέρη τής Καισάρειας του Φιλίππου, ρωτούσε τους μαθητές του, λέγοντας: Για ποιον με λένε οι άνθρωποι ότι είμαι εγώ ο Υιός τού ανθρώπου;

14 Και εκείνοι είπαν: Άλλοι μεν για τον Βαπτιστή Ιωάννη· άλλοι δε για τον Ηλία, και άλλοι για τον Ιερεμία ή για έναν από τους Προφήτες.

15 Λέει σ' αυτούς: Εσείς, όμως, για ποιον με λέτε ότι είμαι;

16 Και αποκρινόμενος ο Σίμωνας Πέτρος, είπε: Εσύ είσαι ο Χριστός, ο Υιός τού ζωντανού Θεού.

17 Και αποκρινόμενος ο Ιησούς είπε σ' αυτόν: Μακάριος είσαι, Σίμωνα, γιε τού Ιωνά, επειδή αυτό δεν σου το αποκάλυψε σάρκα και αίμα, αλλά ο Πατέρας μου, που είναι στους ουρανούς. 18 Και εγώ, μάλιστα, σου λέω ότι: Εσύ είσαι ο Πέτρος, και επάνω σ' αυτή την πέτρα θα κτίσω την εκκλησία μου· και πύλες άδη δεν θα υπερισχύσουν εναντίον της. 19 Και θα σου δώσω τα κλειδιά τής βασιλείας των ουρανών· και ό,τι αν δέσεις επάνω στη γη, θα είναι δεμένο στους ουρανούς· και ό,τι αν λύσεις επάνω στη γη, θα είναι λυμένο στους ουρανούς.

20 Τότε, παρήγγειλε στους μαθητές του να μη πουν σε κανέναν, ότι αυτός είναι ο Ιησούς, ο Χριστός.

Τα λόγια αυτά χρησιμοποιούν οι Παπικοί, για να μας πείσουν, ότι η "πέτρα" που έλεγε ο Χριστός ήταν δήθεν ο Πέτρος, και ότι από τότε, είναι αυτός ο αποκλειστικός άρχοντας της Εκκλησίας, με πλήρη εξουσία (ως κλειδοκράτορας) επί της βασιλείας των ουρανών και της σωτηρίας των αδελφών του, και ότι αυτή την εξουσία την κληρονόμησαν  οι Πάπες της Ρώμης, κλπ, κλπ...

Φυσικά τίποτα απ' όλα αυτά δεν είναι σωστό! Ας δούμε στη συνέχεια μερικά πρώτα στοιχεία για το θέμα:

 

2. Το θέμα της συζήτησης

Παρατηρούμε κατ' αρχήν, ότι το θέμα της συζήτησης, ΔΕΝ ΗΤΑΝ Ο ΠΕΤΡΟΣ, αλλά Ο ΧΡΙΣΤΟΣ. Ο Χριστός τους ρώτησε: "Ποιος λένε οι άνθρωποι ότι είμαι εγώ ο Υιός του Ανθρώπου;" Και οι μαθητές απάντησαν για τη σύγχυση που επικρατούσε στους έξω. Κατόπιν, τους ρωτάει: "Εσείς ποιος νομίζετε ότι είμαι;" Και στην ερώτησή του αναλαμβάνει να απαντήσει ο Πέτρος, ο πιο διαχυτικός και πιο αυθόρμητος από τους μαθητές: "Εσύ είσαι ο Χριστός, ο Γιος του Ζωντανού Θεού!"

Προσέξτε, ότι ως αυτή τη στιγμή, το αποκλειστικό θέμα της συζήτησης, είναι η ταυτότητα του Χριστού! Δεν είναι ο Πέτρος. Ο Πέτρος μπαίνει στη συζήτηση αυθόρμητα, για να απαντήσει σε μια ερώτηση που τέθηκε σε όλους τους παρόντες μαθητές.

Η απάντηση του Πέτρου, ικανοποιεί τον Χριστό, ο Οποίος του λέει, ότι αυτό που είπε, δεν είναι δικό του, αλλά ο Θεός του απεκάλυψε την αληθινή ταυτότητα του Χριστού. Του ξεκαθάρισε ότι η ταυτότητά του ως Υιού του Θεού, την οποία μόλις είχε αποκαλύψει, ήταν μια Θεία Αποκάλυψη.

Προσέξτε, ότι πλησιάζουμε προς το τέλος της εν λόγω αφήγησης, και ακόμα το αποκλειστικό θέμα συζήτησης είναι η ταυτότητα του Χριστού! Το μόνο στοιχείο που προστίθεται, είναι ότι η κατανόηση του Χριστού ως Υιού του Θεού, Αποτελεί Θεία Αποκάλυψη.

Τότε ο Χριστός συνεχίζει τα λόγια του με ένα λογοπαίγνιο: "Και εγώ, μάλιστα, σου λέω ότι: Εσύ είσαι Πέτρος, και επάνω σ' αυτή την πέτρα θα κτίσω την εκκλησία μου· και πύλες του άδη δεν θα υπερισχύσουν εναντίον της".

Στην εποχή εκείνη, η Ελληνική γλώσσα ήταν η διεθνής γλώσσα. Και η λέξη "Πέτρος", ήταν Ελληνική. Εκμεταλλευόμενος λοιπόν ο Χριστός την Ελληνική έννοια του ονόματος του Πέτρου, κάνει το λογοπαίγνιο: "Πέτρος" και "πέτρα". Και του λέει ουσιαστικά το εξής: "Αφού ο Πατέρας μου σου αποκάλυψε ποιος είμαι, θα σου κάνω κι εγώ μια αποκάλυψη: Ότι όπως εσύ είσαι Πέτρος, (πέτρα σταθερή), έτσι και η ομολογία σου αυτή, ότι είμαι "Υιός του Θεού", είναι η σταθερή εκείνη πέτρα, η βάση πάνω στην οποία θα χτίσω την Εκκλησία μου. Και ενάντια σ' αυτή την ομολογία, δεν θα υπερισχύσουν πύλες του Άδη".

Έτσι αντιλήφθηκε η Εκκλησία διαχρονικά τα λόγια του Χριστού. Η πέτρα που έλεγε ο Χριστός, δεν ήταν ο Πέτρος, αλλά η βάση της Χριστιανικής πίστης, το δόγμα, ότι "ο Χριστός είναι ο Υιός του Θεού του Ζώντος". Αυτό ήταν το θέμα της συζήτησης, και όχι ο Πέτρος. Ο Πέτρος ήταν απλώς Η ΑΦΟΡΜΗ για την αποκάλυψη αυτή του Χριστού, ότι η βάση της Εκκλησίας Του, θα ήταν το ομοούσιό του με τον Πατέρα. Και ξεκαθάρισε ο Χριστός από την πρώτη στιγμή, ότι αυτή η βάση, θα ήταν τόσο ισχυρή, που οι πύλες του Άδη, (δηλαδή οι αιρέσεις, δια των οποίων οι άνθρωποι εισέρχονται στον Άδη), δεν θα υπερίσχυαν της Εκκλησίας! Και πράγματι, ολόκληρη η ιστορία, επιβεβαίωσε τα λόγια αυτά του Χριστού. Η Εκκλησία, εδράζεται στερεά πάνω σε αυτή τη βάση, πάνω στο δόγμα ότι ο Χριστός, είναι ο Υιός του Θεού του Ζώντος. Και αμέτρητες αιρέσεις που εμφανίσθηκαν, προσπάθησαν να ακυρώσουν αυτή τη βάση, να παρουσιάσουν τον Χριστό ως "κτίσμα", ως "μόνο άνθρωπο", ή ως οτιδήποτε άλλο, αλλά καμία από αυτές δεν μπόρεσε να "περάσει" τις θέσεις της στην Εκκλησία, και να την παρασύρει στον Άδη. Πολλοί άνθρωποι παρασύρθηκαν από τις αιρέσεις αυτές και οδηγήθηκαν στον Άδη. Αλλά η Εκκλησία όχι. Δεν έγινε αίρεση. Παρέμεινε θεμελιωμένη πάνω σε αυτή την πέτρα, πάνω σε αυτή τη βάση, ότι "Ο Χριστός είναι ο Υιός του Θεού του Ζώντος". Αυτό όμως είναι ένα άλλο τεράστιο θέμα, που δεν είναι του παρόντος να αναλυθεί.

Ως εδώ ο Χριστός δεν έχει ξεφύγει καθόλου από το θέμα του, από το θέμα "Ποιος είναι πραγματικά". Αυτό το θέμα είναι η βάση της συζήτησης.

Και εδώ πλέον εισερχόμαστε στο θέμα αυτού του άρθρου: Στα κλειδιά του Πέτρου:

Ο Χριστός συνεχίζει απευθυνόμενος στον Πέτρο, (παρουσία των άλλων μαθητών), και του λέει:  "Και θα σου δώσω τα κλειδιά τής βασιλείας των ουρανών· και ό,τι αν δέσεις επάνω στη γη, θα είναι δεμένο στους ουρανούς· και ό,τι αν λύσεις επάνω στη γη, θα είναι λυμένο στους ουρανούς".

Τα λόγια αυτά του Χριστού, απευθύνονται πλέον στον Πέτρο. Αλλά είναι ΣΥΝΕΧΕΙΑ των λόγων που μόλις είπε. Τα λόγια αυτά είναι συνέχεια της ΔΙΚΗΣ ΤΟΥ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗΣ προς τον Πέτρο. Γιατί του είπε του Πέτρου, ότι η ταυτότητά του ως "Υιού του Θεού", αποκαλύφθηκε στον Πέτρο από τον Θεό, και έσπευσε αμέσως να του δώσει και ο Ίδιος ο Χριστός κάποια Αποκάλυψη. Και η Αποκάλυψη αυτή είχε δύο σκέλη:

Το πρώτο σκέλος της, είχε σχέση με το θέμα που συζητούσαν, με το δόγμα ότι "ο Χριστός είναι ο Υιός του Θεού", και τι θα γινόταν στην ιστορία της Εκκλησίας, ως προς αυτό το δόγμα.

Το δεύτερο σκέλος της Αποκάλυψης του Χριστού προς τον Πέτρο, είχε σχέση με τον ίδιο τον Πέτρο. Ήταν μια ανταμοιβή κατά κάποιον τρόπο, για την εμπνευσμένη αυτή δήλωσή του. Και μια διαβεβαίωση, ότι και ο ίδιος ο Πέτρος, θα είχε έναν ενεργό και κεντρικό ρόλο στα ζητήματα της βασιλείας των ουρανών. Και μια και μιλούσαν για "πύλες του Άδη" που δεν θα υπερίσχυαν κατά της Εκκλησίας, ο Χριστός μίλησε και για τα κλειδιά της Βασιλείας των Ουρανών, διαβεβαιώνοντάς τον, ότι θα τα λάβαινε.

Εφ' όσον η συζήτηση περί της ταυτότητας του Χριστού έχει πλέον τελειώσει, απλώς ο Χριστός κλείνει το θέμα, παραγγέλλοντας στους μαθητές Του, να μην πουν (ακόμα) σε κανέναν ότι είναι ο Χριστός. Δεν ήταν ακόμα η ώρα γι' αυτή την εξαγγελία της Εκκλησίας.

 

3. Υπήρχε αποκλειστικότητα στον Πέτρο;

Καιρός λοιπόν, να δούμε πλέον τι ήταν αυτά τα περίφημα "κλειδιά" που δόθηκαν στον Πέτρο από τον Κύριο. Και κατ' αρχήν, να δούμε το εξής: Άραγε, υπήρχε κάποια αποκλειστικότητα στον Πέτρο σε σχέση με τους άλλους μαθητές;

Σε αυτό θα μας βοηθήσει ένα παράδειγμα: Αν πω στον ένα από τους γιους μου: "Θα σου δώσω τα κλειδιά του σπιτιού", άραγε αυτό σημαίνει ότι θα τα δώσω μόνο σε αυτόν; Μήπως σημαίνει ότι δεν θα τα δώσω και στα άλλα μου παιδιά; Όχι βέβαια! Μπορεί να δώσω τα κλειδιά πρώτα στον ένα μου γιο, αλλά κάποια στιγμή θα τα δώσω και στον άλλον! Το να λένε λοιπόν οι Παπικοί, ότι δήθεν μόνο ο Πέτρος έχει την εξουσία αυτή, του "δεσμείν και λύειν τα της βασιλείας των ουρανών", είναι πέρα για πέρα αυθαίρετο και άστοχο.

Μάλιστα, η ίδια η Αγία Γραφή, διαψεύδει μια τέτοια αποκλειστικότητα!

Ματθαίος 18/ιη: 18-20: "Αληθώς σας λέγω, Όσα εάν δέσητε επί της γης, θέλουσιν είσθαι δεδεμένα εν τω ουρανώ, και όσα εάν λύσητε επί της γης, θέλουσιν είσθαι λελυμένα εν τω ουρανώ. 19 Πάλιν σας λέγω ότι εάν δύο από σας συμφωνήσωσιν επί της γης περί παντός πράγματος, περί του οποίου ήθελον κάμει αίτησιν, θέλει γείνει εις αυτούς παρά του Πατρός μου του εν ουρανοίς. 20 Διότι όπου είναι δύο ή τρεις συνηγμένοι εις το όνομά μου, εκεί είμαι εγώ εν τω μέσω αυτών".

Προσέξτε! Εδώ ο Χριστός μιλάει στον Πληθυντικό! Δεν μιλάει πλέον στον Πέτρο μόνο, αλλά σε όλους τους Αποστόλους! Και σύμφωνα με το πρώτο εδάφιο του κεφαλαίου αυτού, τα λόγια αυτά, (τα ίδια λόγια που είπε στον Πέτρο για δέσιμο και λύσιμο), τα λέει σε όλους τους Μαθητές Του! Είναι η Επισκοπική εξουσία που έδωσε σε ΟΛΟΥΣ τους Μαθητές Του, και στους συνεχιστές τους, τους Επισκόπους της Εκκλησίας. Η δήθεν "μοναδική" εξουσία του Πάπα, ως διαδόχου του Πέτρου, είναι εντελώς ανυπόστατη! ΟΛΟΙ οι επίσκοποι της Εκκλησίας, είναι διάδοχοι ΟΛΩΝ των Αποστόλων! Και η εξουσία του δεσμείν και λύειν, είναι για όλους αυτούς, και όχι μόνο για έναν απ' αυτούς.

Προσέξτε μάλιστα, ότι ο Χριστός ξεκαθαρίζει, πως η εξουσία αυτή, ισχύει όταν "δύο από σας συμφωνήσωσιν επί της γης". Όχι ένας (ο Πέτρος), αλλά δύο! Μάλιστα πιο κάτω μιλάει και για ΤΡΕΙΣ! ("όπου είναι δύο ή τρεις συνηγμένοι...") Ιερά Σύνοδος λοιπόν είναι που έχει την εξουσία του "δεσμείν και λύειν", και όχι μόνο ένας Ποντίφηκας!

Στο ίδιο πνεύμα εμφανίζεται και το χωρίο Ιωάννης 20/κ: 22,23: "Και μόλις το είπε αυτό, φύσηξε προς αυτούς, και τους λέει: Λάβετε Πνεύμα Άγιο. 23 Αν τις αμαρτίες κάποιων συγχωρέσετε, είναι σ' αυτούς συγχωρεμένες· αν κάποιων τις κρατάτε, είναι κρατημένες". Και πάλι, το να κρατούν και να λύνουν αμαρτίες, δόθηκε σε όλους τους, και όχι μόνο στον Πέτρο. Το "δεσμείν και λύειν", δεν είναι κτήμα μόνο ενός Αποστόλου, αλλά όλων, και όλων όσων Επισκόπων οι Απόστολοι άφησαν ως διαδόχους τους, με την εξουσία που είχαν!

Ακόμα και αν δεχθούμε, ότι εκτός από την ομολογία "Υιός Θεού", τα λόγια του Χριστού για την "πέτρα",  είχαν και μια δεύτερη παράλληλη εκπλήρωση στον Πέτρο, ως θεμελίου της Εκκλησίας, και πάλι ο Πέτρος δεν είναι μόνος του! Δείτε τι λέει η Αποκάλυψη:

"και το τείχος της πόλεως έχον θεμελίους δώδεκα, και επ’ αυτών δώδεκα ονόματα των δώδεκα αποστόλων του αρνίου" (Αποκάλυψις 21/κα: 14).

Ακόμα δηλαδή και αν δεχόμασταν μια παράλληλη "κρυμμένη" και μικρότερη εκπλήρωση των λόγων του Χριστού προς τον Πέτρο, ως "πέτρας", πάνω στην οποία θα χτιζόταν η Εκκλησία, όχι μόνο δεν αναφέρεται εκεί ότι θα ήταν η ΜΟΝΑΔΙΚΗ πέτρα, αλλά η Αποκάλυψη μας τον παρουσιάζει ως μία πέτρα ανάμεσα σε άλλες 11 πέτρες, με τα ονόματα των Αποστόλων!

Πράγματι η Εκκλησία οικοδομήθηκε πάνω στο θεμέλιο των Αποστόλων, με ακρογωνιαίο λίθο τον Χριστό ("εποικοδομηθήκατε επάνω στο θεμέλιο των αποστόλων και των προφητών, που ακρογωνιαία πέτρα είναι ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός" - Εφεσίους 2/β: 20). Για τον Χριστό μιλάμε. Όχι για τον Πέτρο! Και όταν μιλάμε για "Ακρογωνιαίο Λίθο", μιλάμε γι' αυτήν ακριβώς την παραδοχή: "Συ ει ο Χριστός ο Υιός του Θεού του ζώντος"!!!

Συνεπώς, δεν υπάρχει τέτοιου είδους αποκλειστικότητα στον Πέτρο, την οποία θέλουν να μας παρουσιάσουν οι Παπικοί, για να στηρίξουν τη μονοκρατορία του Πάπα. Αλλά υπάρχει η αποκλειστικότητα των Αποστόλων, και των διαδόχων τους Επισκόπων. Αυτή την εξουσία κατάλαβαν οι Χριστιανοί στους αιώνες, ότι εννοούσε ο Χριστός, και όχι του Πάπα!

Έχοντας ο Πέτρος (όπως και οι υπόλοιποι Απόστολοι, και οι διάδοχοί τους Επίσκοποι) εξουσία του "δεσμείν και λύειν", μπορούν (αν είναι όλοι τους σύμφωνοι), να συγχωρήσουν ή να κρατήσουν αμαρτίες κάποιου, να θέσουν νόμους και κανόνες για τη λειτουργία της Εκκλησίας, και να θέσουν τους εαυτούς τους, ή όποιον αυτοί θελήσουν, στη Βασιλεία των Ουρανών! Δεν πρόκειται για μια εξουσία αυθαιρεσίας και παρανομίας, αλλά για εξουσία που λειτουργεί σε συνεργασία και συνευδοκία με την Κεφαλή της Εκκλησίας, τον Χριστό.

 

4. Ποια ήταν η "αποκλειστικότητα" του Πέτρου

Για να πούμε όμως "και του στραβού το δίκιο", (και "στραβό" εδώ εννοούμε τον "πνευματικά τυφλό" Παπικό), φαίνεται ότι τελικά υπήρχε και κάποια "αποκλειστικότητα" στον Πέτρο! Όχι βέβαια αυτό που κατάλαβαν (ή εισήγαγαν ως κατανόηση) οι Παπικοί. Μιλάμε για κάτι πιο απλό!

Σκεφθείτε τα εξής σημεία:

1. Ο Χριστός, πρωτοείπε τα λόγια αυτά στον Πέτρο.

2. Του τα είπε, ειδικά σε αυτόν, ενώ είχε μαζί του και τους άλλους Μαθητές.

3. Αν και τα ίδια αυτά λόγια τα είπε αργότερα και στους άλλους, την πρώτη φορά που τα είπε ως προφητεία, τα είπε ΕΙΔΙΚΑ στον Πέτρο, ενώ θα μπορούσε στην προφητική Του αυτή Αποκάλυψη, για το "δεσμείν και λύειν", να συμπεριλάβει εξ αρχής και τους άλλους Μαθητές. Δεν το έκανε όμως. Γιατί άραγε;

4. Αν και τα ίδια αυτά λόγια τα είπε αργότερα και προς τους άλλους, ΕΙΔΙΚΑ τα περί των "κλειδιών της Βασιλείας", τα είπε μόνο στον Πέτρο. Γιατί άραγε;

Στην Αγία Γραφή, τίποτα δεν είναι τυχαίο. Και τα παραπάνω αυτά σημεία, θα πρέπει να μας προβληματίσουν. Μήπως τελικά, "κάτι παίχτηκε" με τον Πέτρο, στο οποίο δεν συμμετείχαν οι υπόλοιποι Μαθητές; Και αν ναι, τι ήταν αυτό;

 

Όπως δείξαμε πιο πάνω, η "αποκλειστικότητα" αυτή, δεν ήταν ούτε αποκλειστικότητα σωτηρίας, ούτε αποκλειστικότητα εξουσίας, ούτε αποκλειστικότητα συγχωρήσεως, ούτε αποκλειστικότητα να "λύνει και να δένει". Γιατί αυτά τα έδωσε ο Κύριος σε κάθε Απόστολο. Τι ήταν λοιπόν; Τι ξεχώρισε τον Πέτρο από τους άλλους Αποστόλους, ΕΙΔΙΚΑ ως προς τα "κλειδιά της Βασιλείας των Ουρανών" που του εμπιστεύθηκε ο Κύριος;

Σκεφθείτε τα εξής:

1. Πότε έχουν τον κύριο ρόλο τους τα κλειδιά; Όταν η πόρτα είναι ήδη ανοιχτή, ή όταν είναι ακόμα κλειστή;

2. Γιατί μιλάει για "κλειδιά" και όχι για "κλειδί";

3. Εφ' όσον σε όλους τους Αποστόλους δόθηκαν οι ίδιες εξουσίες, σε τι θα μπορούσε να ΞΕΧΩΡΙΣΕΙ κάποιος απ' αυτούς, ως κάτοχος των "κλειδιών", που τα είχαν όλοι;

 

Με τα ερωτήματα αυτά, κάτι αρχίζει να ξεκαθαρίζει! Και προχωράμε στα αμέσως επόμενα ερωτήματα:

4. Η Βασιλεία των Ουρανών, σε ποιους ήταν κλειστή;

5. Πότε άνοιξε η Βασιλεία των Ουρανών;

6. Άνοιξε κατ' ευθείαν για όλους, ή αυτό έγινε σταδιακά;

 

Τώρα όλα αρχίζουν να διακρίνονται! Και τίθενται και τα τελευταία ερωτήματα, που θα μας οδηγήσουν στη λύση του γρίφου:

7. Ποιος Μαθητής άνοιξε τη Βασιλεία των Ουρανών πρώτος;

8. Πότε και για ποιους την άνοιξε;

9. Όταν μια πόρτα ξεκλειδωθεί από κάποιον, και παραμείνει ανοιχτή, ποια ανάγκη υπάρχει να την ξαναξεκλειδώσει κάποιος άλλος; Τι αξία θα είχαν τα κλειδιά κάποιου, όταν δεν τεθεί ανάγκη να τα χρησιμοποιήσει ποτέ;

10. Υπάρχουν στην Αγία Γραφή χωρία που να μας πληροφορούν για τα ερωτήματα αυτά;

 

Και ξεκινώντας από το τελευταίο ερώτημα, λέμε: ΚΑΙ ΒΕΒΑΙΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ!!! Η Αγία Γραφή μας δίνει τη λύση σε όλα αυτά τα ερωτήματα, και μας αποκαλύπτει γλαφυρά, τον τρόπο με τον οποίο, ο Πέτρος χρησιμοποίησε πρώτος απ' όλους τα κλειδιά της Βασιλείας των Ουρανών!

Η Βασιλεία των Ουρανών, εν Χριστώ Ιησού, (ο οποίος είναι "η θύρα των προβάτων" κατά τον Ευαγγελιστή Ιωάννη στο 10ο κεφάλαιο), άνοιξε την ημέρα της Πεντηκοστής, με την έλευση του Αγίου Πνεύματος στους μαζεμένους Μαθητές του Κυρίου. Την ημέρα εκείνη, δημιουργήθηκε η Χριστιανική Εκκλησία. Τι συνέβη εκείνη την ημέρα; Ας δούμε την αφήγηση της Αγίας Γραφής, σε μετάφραση Σπύρου Φίλου:

 

Α. Η είσοδος των Ιουδαίων στη Βασιλεία

Πράξεις 2/β: 1-5, 14, 37-42: "Και όταν ήρθε η ημέρα τής Πεντηκοστής, όλοι ήσαν με ομοψυχία στον ίδιο τόπο. 2 Και ξαφνικά έγινε ήχος από τον ουρανό, σαν άνεμος που ερχόταν με βία, και γέμισε ολόκληρο το σπίτι όπου ήσαν καθισμένοι. 3 Και φάνηκαν σ' αυτούς γλώσσες σαν φωτιά να διαμοιράζονται, και κάθησε σε κάθε έναν απ' αυτούς ξεχωριστά. 4 Και έγιναν όλοι πλήρεις από το Άγιο Πνεύμα, και άρχισαν να μιλούν ξένες γλώσσες, όπως το Πνεύμα έδινε σ' αυτούς να μιλούν. 5 Και στην Ιερουσαλήμ κατοικούσαν Ιουδαίοι, ευλαβείς άνδρες από κάθε έθνος, που υπάρχει κάτω από τον ουρανό.
...

14 Και ο Πέτρος, αφού στάθηκε όρθιος μαζί με τους έντεκα, ύψωσε τη φωνή του, και μίλησε σ' αυτούς: Άνδρες Ιουδαίοι και όλοι όσοι κατοικείτε στην Ιερουσαλήμ, ας είναι σε σας γνωστό τούτο, κι ακούστε τα λόγια μου.
...

37 Και όταν τα άκουσαν αυτά, η καρδιά τους ήρθε σε κατάνυξη, και είπαν στον Πέτρο και στους υπόλοιπους αποστόλους: Τι πρέπει να κάνουμε, άνδρες αδελφοί;

38 Και ο Πέτρος είπε σ' αυτούς: Να μετανοήσετε, και κάθε ένας από σας να βαπτιστεί στο όνομα του Ιησού Χριστού, σε άφεση αμαρτιών· και θα λάβετε τη δωρεά τού Αγίου Πνεύματος· 39 επειδή, η υπόσχεση είναι προς εσάς και προς τα παιδιά σας, και προς όλους εκείνους που είναι μακριά, όσους θα προσκαλέσει ο Κύριος ο Θεός μας.

40 Και με άλλα πολλά λόγια διαμαρτυρόταν και πρότρεπε, λέγοντας: Να σωθείτε από τούτη τη διεστραμμένη γενεά.

41 Εκείνοι, λοιπόν, αφού με χαρά δέχθηκαν τον λόγο του, βαπτίστηκαν· και προστέθηκαν εκείνη την ημέρα περίπου 3.000 ψυχές. 42 Και έμεναν σταθερά στη διδασκαλία των αποστόλων, και στην κοινωνία, και στην κοπή τού άρτου και στις προσευχές".

Παρατηρούμε λοιπόν, ότι το πρώτο βήμα, ήταν η είσοδος των Ιουδαίων στο χώρο της Βασιλείας των Ουρανών, με το να βαπτισθούν στο νερό και στο Άγιο Πνεύμα, και να γίνουν μέλη της Εκκλησίας 3000 άνθρωποι. Ο Πέτρος ήταν αυτός που ηγήθηκε στο λόγο των Αποστόλων, και αυτός που πλήρης Πνεύματος Αγίου είπε στους παρισταμένους Ιουδαίους πώς θα εισέρχονταν στο χώρο της Βασιλείας. Ήταν αυτός που άνοιξε για τους Ιουδαίους ΠΡΩΤΟΣ τη Βασιλεία των Ουρανών!

 

Β. Η Είσοδος των Σαμαρειτών στη Βασιλεία

Λίγο καιρό αργότερα, έγινε διωγμός στην Ιερουσαλήμ, με αφορμή το μαρτύριο του Πρωτομάρτυρα Στεφάνου, και οι Χριστιανοί διασπάρηκαν στη γύρω περιοχή, από το φόβο των διωκτών Ιουδαίων, (μεταξύ των οποίων και του Σαούλ-Παύλου, που ακόμα δεν είχε μεταστραφεί στη Χριστιανική πίστη). Η αφήγηση λοιπόν μας λέει τα εξής:

Πράξεις 8/η: 1, 5,6, 12, 14 -16: "Και κατά την ημέρα εκείνη έγινε μεγάλος διωγμός ενάντια στην εκκλησία που ήταν στα Ιεροσόλυμα· και όλοι διασπάρθηκαν στους τόπους τής Ιουδαίας και της Σαμάρειας, εκτός από τους αποστόλους.
...

Ο δε Φίλιππος, αφού κατέβηκε στην πόλη τής Σαμάρειας, τους κήρυττε τον Χριστό. 6 Και τα πλήθη ως μια ψυχή πρόσεχαν στα λεγόμενα από τον Φίλιππο, ακούγοντας και βλέποντας τα θαύματα που έκανε.
...

Όταν, όμως, πίστεψαν στον Φίλιππο, που ευαγγελιζόταν τα αναφερόμενα στη βασιλεία τού Θεού, και το όνομα του Ιησού Χριστού, βαπτίζονταν και άνδρες και γυναίκες.
...

14 Και οι απόστολοι, που ήσαν στα Ιεροσόλυμα, όταν άκουσαν ότι η Σαμάρεια δέχθηκε τον λόγο τού Θεού, έστειλαν σ' αυτούς τον Πέτρο και τον Ιωάννη· 15 οι οποίοι, αφού κατέβηκαν, προσευχήθηκαν γι' αυτούς, για να λάβουν Πνεύμα Άγιο. 16 Επειδή, δεν είχε ακόμα επιπέσει σε κανέναν απ' αυτούς, αλλά ήσαν μονάχα βαπτισμένοι στο όνομα του Κυρίου Ιησού".

Σύμφωνα με την αφήγηση λοιπόν, αν και ο Ευαγγελιστής Φίλιππος κήρυξε τον λόγο και βάπτισε τους Σαμαρείτες, η πόρτα της Βασιλείας των Ουρανών παρέμενε γι' αυτούς κλειστή! Δεν είχε ακόμα δοθεί σ' αυτούς το Άγιο Πνεύμα! Γιατί άραγε;

Οι Σαμαρείτες, δεν ήταν ούτε Ιουδαίοι, ούτε Εθνικοί. Ήταν κάτι ενδιάμεσο. Οι πρόγονοί τους, ήταν άνθρωποι που είχαν μεταφερθεί στην περιοχή μετά την καταστροφή του κράτους του Ισραήλ από τους Ασσυρίους, και είχαν πιστέψει στον Θεό του Ισραήλ. Δεν ήταν δηλαδή ειδωλολάτρες. Όμως είχαν μια ιδιαιτερότητα. Δεν δέχονταν όλες τις Εβραϊκές Γραφές, αλλά μόνο την Πεντάτευχο, και δεν λάτρευαν τον Θεό στην Ιερουσαλήμ, κατά τον Νόμο του Μωυσή. Ήταν δηλαδή κατά κάποιον τρόπο μια αίρεση του Ιουδαϊσμού. Και ενώ η πόρτα της Βασιλείας των Ουρανών, είχε ανοιχθεί από την ημέρα της Πεντηκοστής για τους Ιουδαίους, για τους Σαμαρείτες ήταν ακόμα κλειστή! Ακόμα και αφού αυτοί πίστεψαν στο κήρυγμα του ευαγγελιστή Φιλίππου, ακόμα και αφού είχαν βαπτισθεί στο νερό, ο Θεός δεν τους είχε αποστείλει το Άγιο Πνεύμα Του!

Οι Απόστολοι λοιπόν, έστειλαν τον Πέτρο (πάλι) και τον Ιωάννη, να επιθέσουν τα χέρια τους πάνω σ' αυτούς, και να προσευχηθούν, ώστε να τους μεταδώσουν το Άγιο Πνεύμα. Με άλλα λόγια, ο Πέτρος και ο Ιωάννης, θα άνοιγαν την πόρτα της Βασιλείας των Ουρανών, και στους Σαμαρείτες, για πρώτη φορά!

Δεν είναι τυχαίο το ότι για δεύτερη φορά ο Πέτρος, (μαζί με τον Ιωάννη αυτή τη φορά), χρησιμοποιούν τα κλειδιά της Βασιλείας των Ουρανών. Ο Πέτρος, για δεύτερη συνεχόμενη φορά, είναι αυτός που ξεκλειδώνει τη σωτηρία άλλης μιας ομάδας ανθρώπων, με βάση την Αποστολική εξουσία που του είχε δοθεί από τον Κύριο.

Εδώ, με την ευκαιρία, είναι σημαντικό να δούμε δύο ακόμα πράγματα:

1. Ο Πέτρος ΑΠΟΣΤΕΛΛΕΤΑΙ από τους Αποστόλους, κάτι που δείχνει ότι δεν ήταν κάτι ιδιαίτερο ανάμεσά τους ως προς την εξουσία, αλλά αντιθέτως, υπάκουε στις αποστολές του Σώματος των Αποστόλων.

2. Μαζί με τον Πέτρο, αποστέλλεται και ο Ιωάννης, κάτι που σημαίνει, ότι ΜΑΖΙ ξεκλείδωσαν τη Βασιλεία των Ουρανών για τους Σαμαρείτες. Συνεπώς, ο Πέτρος, δεν ήταν ο αποκλειστικός "κλειδούχος" της Βασιλείας, αλλά μαζί του, μπορούσε να συμπράξει και οποιοσδήποτε άλλος Απόστολος! Απλώς ο Πέτρος, ήταν ο μοναδικός, που βρισκόταν παρών ΣΕ ΟΛΑ τα καινούργια ανοίγματα της Βασιλείας προς νέες πληθυσμιακές ομάδες, όπως θα δούμε και στη συνέχεια.

 

3. Η είσοδος των Εθνικών στη Βασιλεία

Μετά την είσοδο των Σαμαρειτών, παρέμενε μία ακόμα πληθυσμιακή ομάδα, (η μεγαλύτερη), για την οποία δεν είχε ακόμα ανοίξει η Βασιλεία των Ουρανών. Και αυτοί ήταν οι Εθνικοί. Ποιος είναι ο ρόλος του Πέτρου στην ιστορία της εισόδου των Εθνικών στη Βασιλεία; Η αφήγηση των Πράξεων, είναι πολύ διαφωτιστική:

Πράξεις 10/ι: 1-27, 33,34, 44-47: "υπήρχε δε κάποιος άνθρωπος στην Καισάρεια, με το όνομα Κορνήλιος, εκατόνταρχος, από το τάγμα που λεγόταν Ιταλικό, 2 ευσεβής και φοβούμενος τον Θεό μαζί με ολόκληρη την οικογένειά του, ο οποίος έκανε πολλές ελεημοσύνες στον λαό, και δεόταν διαρκώς στον Θεό. 3 Αυτός είδε φανερά διαμέσου οράματος, γύρω στην ένατη ώρα τής ημέρας, έναν άγγελο του Θεού, ότι μπήκε μέσα προς αυτόν και του είπε: Κορνήλιε.

4 Και εκείνος, ατενίζοντας σ' αυτόν, και ενώ έγινε έντρομος, είπε: Τι είναι, Κύριε; Και του είπε: Οι προσευχές σου και οι ελεημοσύνες σου ανέβηκαν σε υπόμνηση μπροστά στον Θεό. 5 Και τώρα, στείλε ανθρώπους στην Ιόππη, και προσκάλεσε τον Σίμωνα, που αποκαλείται Πέτρος· 6 αυτός φιλοξενείται σε κάποιον Σίμωνα βυρσοδέψη, που έχει το σπίτι του κοντά στη θάλασσα· αυτός θα σου μιλήσει τι πρέπει να κάνεις.

7 Και καθώς ο άγγελος, που μιλούσε στον Κορνήλιο, αναχώρησε, φώναξε δύο από τους υπηρέτες του, και έναν ευσεβή στρατιώτη, απ' αυτούς που διέμεναν κοντά του· 8 και αφού τους διηγήθηκε τα πάντα, τους έστειλε στην Ιόππη.

9 Και την επόμενη ημέρα, ενώ εκείνοι οδοιπορούσαν και πλησίαζαν στην πόλη, ο Πέτρος, γύρω στην έκτη ώρα, ανέβηκε στην ταράτσα για να προσευχηθεί. 10 Και καθώς πείνασε, ήθελε να φάει, και ενώ ετοίμαζαν, ήρθε επάνω του έκσταση· 11 και βλέπει ανοιγμένον τον ουρανό, και κάποιο σκεύος να κατεβαίνει σαν ένα μεγάλο σεντόνι, που ήταν δεμένο από τις τέσσερις άκρες, και το κατέβαζαν επάνω στη γη· 12 μέσα σ' αυτό υπήρχαν όλα τα τετράποδα της γης, και τα θηρία, και τα ερπετά, και τα πουλιά τού ουρανού.

13 Και έγινε μια φωνή προς αυτόν: Πέτρο, αφού σηκωθείς, σφάξε και φάε.

14 Και ο Πέτρος είπε: Μη γένοιτο, Κύριε· επειδή, ποτέ δεν έφαγα κανένα βέβηλο ή ακάθαρτο.

15 Και ξανά, για δεύτερη φορά, έγινε σ' αυτόν μια φωνή: Όσα ο Θεός καθάρισε, εσύ μη τα λες βέβηλα.

16 Και τούτο έγινε τρεις φορές· και το σκεύος αναλήφθηκε πάλι στον ουρανό.

17 Και ενώ ο Πέτρος ήταν μέσα του σε απορία, τι τάχα σήμαινε το όραμα που είδε, ξάφνου, οι άνθρωποι που είχαν σταλεί από τον Κορνήλιο, αφού ρώτησαν και έμαθαν το σπίτι τού Σίμωνα, έφτασαν στην πύλη· 18 και φωνάζοντας, ρωτούσαν, αν ο Σίμωνας, που επονομαζόταν Πέτρος, φιλοξενείται εδώ.

19 Και ενώ ο Πέτρος συλλογιζόταν για το όραμα, το Πνεύμα είπε σ' αυτόν: Δες, σε ζητούν τρεις άνθρωποι· 20 καθώς, λοιπόν, σηκωθείς, κατέβα, και πήγαινε μαζί τους, χωρίς να διστάζεις καθόλου, επειδή εγώ τους έστειλα.

21 Και ο Πέτρος, αφού κατέβηκε στους ανθρώπους, που είχαν σταλεί σ' αυτόν από τον Κορνήλιο, είπε: Δέστε, εγώ είμαι εκείνος που ζητάτε· ποια είναι η αιτία για την οποία ήρθατε;

22 Και εκείνοι είπαν: Ο εκατόνταρχος Κορνήλιος, άνδρας δίκαιος και φοβούμενος τον Θεό, και έχοντας μαρτυρία από ολόκληρο το έθνος των Ιουδαίων, διατάχθηκε από τον Θεό διαμέσου ενός αγίου αγγέλου να σε προσκαλέσει στο σπίτι του, και να ακούσει λόγια από σένα. 23 Και αφού, λοιπόν, τους προσκάλεσε μέσα, τους φιλοξένησε. Και την επόμενη ημέρα ο Πέτρος βγήκε μαζί τους, και μερικοί από τους αδελφούς, από εκείνους τής Ιόππης, πήγαν μαζί του. 24 και την επόμενη ημέρα μπήκαν μέσα στην Καισάρεια· ο δε Κορνήλιος τους περίμενε, αφού ταυτόχρονα κάλεσε τους συγγενείς του και τους σπιτικούς φίλους του.

25 Και καθώς ο Πέτρος μπήκε μέσα, ερχόμενος ο Κορνήλιος σε συνάντησή του, έπεσε στα πόδια του, και προσκύνησε. 26 Ο Πέτρος, όμως, τον σήκωσε, λέγοντας: Σήκω επάνω· και εγώ ο ίδιος άνθρωπος είμαι.

27 Και συνομιλώντας μαζί του μπήκε μέσα, και βρίσκει πολλούς συγκεντρωμένους. 28 Και τους είπε: Εσείς ξέρετε ότι είναι ασυγχώρητο σε έναν άνθρωπο Ιουδαίο να συναναστρέφεται ή να πλησιάζει σ' έναν αλλόφυλο· ο Θεός, όμως, έδειξε σε μένα να μη λέω κανέναν άνθρωπο βέβηλον ή ακάθαρτον· 29 γι' αυτό, και όταν προσκλήθηκα, ήρθα χωρίς καμιά αντιλογία

...

Τώρα, λοιπόν, εμείς όλοι παραστεκόμαστε μπροστά στον Θεό, για να ακούσουμε όλα όσα προστάχθηκαν σε σένα από τον Θεό.

34 Τότε, καθώς ο Πέτρος άνοιξε το στόμα, είπε: Γνωρίζω στ' αλήθεια ότι, ο Θεός δεν είναι προσωπολήπτης· 35 αλλά, σε κάθε έθνος όποιος τον φοβάται, και εργάζεται δικαιοσύνη, είναι σ' αυτόν δεκτός.

...

44 Ενώ ο Πέτρος ακόμα μιλούσε αυτά τα λόγια, το Πνεύμα το Άγιο ήρθε επάνω σε όλους αυτούς που άκουγαν τον λόγο. 45 Και οι πιστοί, που ήσαν από την περιτομή, εκπλάγηκαν, όσοι είχαν έρθει μαζί με τον Πέτρο, ότι η δωρεά τού Αγίου Πνεύματος ξεχύθηκε και επάνω στα έθνη. 46 Επειδή, τους άκουγαν να μιλούν γλώσσες, και να μεγαλύνουν τον Θεό.

Τότε, ο Πέτρος αποκρίθηκε:

47 Μήπως μπορεί κανείς να εμποδίσει το νερό, ώστε να μη βαπτιστούν αυτοί, οι οποίοι έλαβαν το Πνεύμα το Άγιο όπως κι εμείς; 48 Και τους πρόσταξε να βαπτιστούν στο όνομα του Κυρίου".
 

Έτσι άνοιξε η πόρτα της Βασιλείας των Ουρανών και για τους Εθνικούς. Όμως η πόρτα αυτή, δεν άνοιξα "αυτόματα". Χρειαζόταν ο "πορτιέρης", ο "κλειδούχος" αυτής της Βασιλείας, για να υποδεχθεί τη νέα αυτή πληθυσμιακή ομάδα. Και φυσικά δεν ήταν αυτός άλλος από τον Πέτρο!

Δεν μπορούσε άραγε ο Θεός να ανοίξει αυτή την πόρτα χωρίς τον Πέτρο; Δεν μπορούσε να τους κηρύξει ο άγγελος;

Κι όμως! Τα κλειδιά της Βασιλείας, δόθηκαν στους Αποστόλους. Και ο Κύριος Ιησούς Χριστός, έταξε το ξεκλείδωμα της Βασιλείας στον Πέτρο! Γι' αυτό και χωρίς αυτόν, δεν ολοκλήρωσε κανενός την είσοδο στη Βασιλεία. Πριν τους καλέσει ο Πέτρος, οι Ιουδαίοι ΔΕΝ βαπτίσθηκαν. Πριν μεταδώσει ο Πέτρος μαζί με τον Ιωάννη το Άγιο Πνεύμα στους βαπτισμένους Σαμαρείτες, αυτοί ΔΕΝ αναγεννήθηκαν με Πνεύμα Άγιο. Και πριν ο Πέτρος κηρύξει τον λόγο του Ευαγγελίου στον Κορνήλιο, ο Θεός δεν έδωσε σε Εθνικό το Άγιο Πνεύμα. Και ακόμα και χωρίς την προσταγή του Πέτρου να βαπτισθεί το σπιτικό του Κορνήλιου, χωρίς το βάπτισμα αυτό, η αναγέννησή του θα παρέμενε μισή, και η πόρτα της Βασιλείας κλειστή.

 

Ο Πέτρος, πρώτος ομολόγησε ότι ο Χριστός είναι "Ο Υιός του Θεού του Ζώντος". Και ο Χριστός, ως ανταμοιβή, του έταξε ότι εκείνος πρώτος, θα ανοίξει τη Βασιλεία σε κάθε πληθυσμιακή ομάδα της ανθρωπότητας. Και ο Κύριος, κράτησε την υπόσχεσή Του! Δεν του έταξε καμία υπέρτερη εξουσία, μεταξύ των Αποστόλων. Αλλά του έταξε "κλειδιά", και πράγματι, ο Πέτρος ήταν εκείνος που ΞΕΚΛΕΙΔΩΣΕ τη Βασιλεία των Ουρανών για πρώτη φορά. Και ο Θεός, κανέναν δεν έβαλε στη Βασιλεία αυτή, πριν δώσει γι' αυτό τη συγκατάθεσή του ο Πέτρος, με την Αποστολική εξουσία του "Δεσμείν και Λύειν".

(Και η πρωτιά στο ξεκλείδωμα, από τη φύση της, είναι κάτι που δεν μεταβιβάζεται σε κανέναν Πάπα...)

Ν. Μ.

Δημιουργία αρχείου: 30-6-2007.

Τελευταία μορφοποίηση: 1-4-2019.

ΕΠΑΝΩ