• Πρόλογος: Ιστορική ανασκόπηση
• 1. Η κατάχρηση του Φαλμεράιερ και του Χρονικού της Μονεμβασίας από τον εθνομηδενισμό
• 2. Ο Παναγιώτης Χαρανής και η κατάρρευση της θεωρίας του Φαλμεράιερ
• 3. Η νεώτερη βιβλιογραφία και η απόρριψη του μύθου της σλαβικής επικράτησης
• 4. Το Θέμα της Ελλάδος - Βυζαντινή ισχύς - ακμαίος πληθυσμός
• Επίλογος: Η γενετική μελέτη του Σταματογιαννόπουλου και το τέλος της εποχής Φαλμεράιερ

Πρόλογος-Ιστορική ανασκόπηση

Στο σημερινό άρθρο θ’ ασχοληθούμε με τη διάψευση μιας αγαπημένης ιστορικής πλαστογραφίας του εθνομηδενισμού: την δήθεν ολοκληρωτική ή κατά το μεγαλύτερο μέρος εξόντωση των βυζαντινών Ελλήνων από τους Σλάβους εισβολείς κατά τον 7^ο και 8^ο αιώνα.

Κεντρικό πρόσωπο στην ιστορία αυτή είναι ασφαλώς ο γνωστός μας Γερμανός Γιάκομπ Φίλιπ Φαλμεράιερ (Jakob Philipp Fallmerayer , 1790-1861) που είναι και ο εφευρέτης του μύθου περί επικράτησης του σλαβικού… DNA εις βάρος των «γηγενών ελληνικών εθνών».

Ασφαλώς, οι σλαβικές επιδρομές ήταν γνωστές πριν τον Φαλμεράιερ από διάφορα χωρία των βυζαντινών πηγών και κάποιοι ιστορικοί έκαναν λόγο περί αναμίξεως Ελλήνων και Σλάβων, όμως «ουδείς εγίνετο λόγος περί εξοντώσεως των Ελλήνων ή περί σλαβικής καταγωγής των σημερινών»[1].

Πρώτος λοιπόν ο Φαλμεράιερ «εξέθεσε συστηματικώς την άποψιν ταύτην, και μάλιστα κατά τρόπον εντυπωσιακόν και υπερβολικόν, υποστηρίζων την ολοσχερή εξολόθρευσιν της αρχαίας ελληνικής φυλής και την καταγωγήν των σημερινών Ελλήνων από Σλάβους εποίκους εξελληνισθέντας υπό των βυζαντινών» και για να στηρίξει τις απόψεις του βασίστηκε σε σλαβικά τοπωνύμια, ιδίως της Πελοποννήσου, επειδή θεωρούσε ότι υποδηλώνουν μακροχρόνια σλαβική κατοχή[2]. Μάλιστα, είναι εντυπωσιακό ότι ο Φαλμεράιερ όταν ξεκίνησε όλη αυτή την ιστορία δεν είχε λάβει καν υπόψη του το Χρονικό «Περί της κτίσεως της Μονεμβασίας»[3], για το οποίο πρέπει να πούμε δυο λόγια.

Αρχικά, το σύντομο αυτό Χρονικό βρέθηκε στη Βασιλική Βιβλιοθήκη του Τορίνο και πρωτοδημοσιεύτηκε το 1749. Τον επόμενο αιώνα, ο σπουδαίος ερευνητής Σπυρίδων Λάμπρος ανακάλυψε δύο παραλλαγές του Χρονικού σε αγιορείτικα χειρόγραφα της μονής Ιβήρων και της μονής Κουτλουμουσίου. Το 1884, στο έργο του «Ιστορικά μελετήματα» (σελ. 97-128) έκανε συνοπτική παρουσίαση όλων των παραλλαγών σε τρεις παράλληλες στήλες χρησιμοποιώντας τα αρχικά Τ(ορίνο), Κ(ουτλουμουσίου) και Ι(βήρων)[4].

Αργότερα, ο Σπ. Λάμπρος παρουσίασε μία ακόμα παραλλαγή που ανακάλυψε σε ρωμαϊκό χειρόγραφο, τη λεγόμενη Ρ(ωμαϊκή) και τη δημοσίευσε στο περιοδικό «Νέος Ελληνομνήμων» (τόμος 9 (1912), σελ. 245-251). Η παραλλαγή αυτή τελικά συνέπιπτε με τις παραλλαγές Τ και Κ αλλά περιελάμβανε μόνο το δεύτερο μισό του Χρονικού.

Επιπλέον, στον ίδιο τόμο του «Νέου Ελληνομνήμονα» (σελ. 473-480) δημοσιεύτηκε από τον Σωκράτη Κουγέα ένα σχόλιο του, πατρινής καταγωγής, επισκόπου Καισαρείας Αρέθα (850-932), το οποίο αποδείχθηκε συγγενές προς το Χρονικό ως προς το περιεχόμενο και τη διατύπωση. Με την έκδοση του «Σχολίου του Αρέθα» αποδείχτηκε η αυθεντικότητα του Χρονικού (όχι η αξιοπιστία του), δόθηκε προτεραιότητα στην παραλλαγή του χειρογράφου της μονής Ιβήρων[5], ενώ η συγγραφή του Χρονικού τοποθετήθηκε (υποχρεωτικά) το αργότερο ως το 932[6].

Στο πρώτο λοιπόν έργο του Φαλμεράιερ (1830-1836), το Χρονικό «Περί της κτίσεως της Μονεμβασίας» είχε διαφύγει της προσοχής του, αργότερα όμως το εντόπισε και το χρησιμοποίησε για να στηρίξει ακόμα περισσότερο τη θεωρία του περί «εξαφάνισης των Ελλήνων»[7].

Από τότε το Χρονικό συγκέντρωσε την προσοχή των ιστορικών και συχνά έγινε εργαλείο προπαγάνδας. Άλλωστε, ο πρώτος διδάξας στην προπαγανδιστική χρήση του Χρονικού ήταν ο Φαλμεράιερ που ασφαλώς το πρόβλημα του δεν ήταν κατά πόσο υπήρξαν επιμειξίες μεταξύ Ελλήνων και Σλάβων! Μάλιστα, όπως απέδειξε η λεπτομερής εξέταση όλης της αρθρογραφίας του σχετικά με το Ανατολικό ζήτημα,  το κίνητρο του ήταν εντελώς αντίστροφο από αυτό που είχαν αρχικά αντιληφθεί οι Έλληνες ιστορικοί του 19^ου αιώνα:

[Χριστοφιλοπούλου Αικατερίνη, «Βυζαντινή ιστορία (610-867)», τόμ. Β1΄, 2^η έκδ., Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1998, σελ. 351]

Στόχος λοιπόν του Φαλμεράιερ δεν ήταν ο «πανσλαβισμός» αλλά το αντίθετο: ήθελε να πείσει ότι στην Ελλάδα ζούσε πλέον ένα «φυλετικό μίγμα βαρβάρων» ώστε αποδυναμώνοντας τον φιλελληνισμό να μην κινδυνέψει η σταθερότητα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και να υπάρξει έτσι φράγμα στην κάθοδο των Σλάβων. Πάντως η προπαγάνδα του αποδείχτηκε… ανθεκτική και υπηρέτησε ποικίλες σκοπιμότητες όχι μόνο στο παρελθόν αλλά και πρόσφατα.

Σήμερα βέβαια, απαιτείται μεγάλο θράσος για να υποστηρίξει κάποιος τα παμπάλαια μυθεύματα του Φαλμεράιερ, αλλά με την κατάντια του διαδικτύου, τίποτα δεν πρέπει να μας εκπλήσσει. Δυστυχώς, ο μέσος αναγνώστης εύκολα μπορεί να πέσει θύμα μιας τέτοιας εξαπάτησης αν δεν γνωρίζει τη σχετική βιβλιογραφία.

Για να το κατανοήσουμε, επιλέξαμε επίτηδες ένα πρόσφατο παράθεμα από τον Αντώνη Καλδέλλη διότι ακόμα και αυτός που έχει εμμονές κατά του ελληνισμού στο Βυζάντιο, μας δείχνει πόσα έχουν αλλάξει ως προς το ζήτημα της σλαβικής εισβολής:

Όπως βλέπουμε, η μαρτυρία του Χρονικού της Μονεμβασίας καθίσταται ιδιαιτέρως προβληματική, καθώς η αρχαιολογική έρευνα αποκαλύπτει ότι δεν υπήρξε ούτε απουσία βυζαντινής κυριαρχίας, ούτε εγκατάλειψη σε εδάφη που περιγράφει το Χρονικό ως «σλαβικά» και εγκαταλελειμμένα από τους ντόπιους!

Πράγματι λοιπόν, πριν από 25-30 χρόνια άρχισε σταδιακά να γίνεται αντιληπτό ότι τα ευρήματα της αρχαιολογίας και το Χρονικό, σε πολλά σημεία δεν συμβαδίζουν. Ταυτόχρονα, από τη δεκαετία του ‘80 είχε φανεί ότι για να αντιμετωπιστούν τα ιστορικά αδιέξοδα έπρεπε να δοθεί προτεραιότητα στα αρχαιολογικά ευρήματα, κάτι που είχε εφαρμογή και στην περίπτωση του Χρονικού της Μονεμβασίας:

[Άννα Λαμπροπούλου - Ηλίας Αναγνωστάκης κ.ά., «Συμβολή στην ερμηνεία των αρχαιολογικών τεκμηρίων της Πελοποννήσου κατά τους Σκοτεινούς Αιώνες», στο: Οι Σκοτεινοί Αιώνες του Βυζαντίου (7ος-9ος αι.), ΙΒΕ, Αθήνα 2001, σελ. 190-191]

Τελικά, η κριτική που ασκήθηκε στο κείμενο με βάση τα αρχαιολογικά ευρήματα, έδειξε ότι πίσω από το Χρονικό της Μονεμβασίας κρύβονταν σκοπιμότητες και διεκδικήσεις και γι’ αυτό οι πληροφορίες του για την έκταση της σλαβικής εισβολής παρουσιάζονταν μεγεθυμένες.

Αυτή η νέα πορεία της έρευνας αποδέσμευσε τους ιστορικούς από κάθε παρόμοια πληροφορία των πηγών. Κλασικά παραδείγματα τα δύο χωρία του Κων/νου Πορφυρογέννητου που χρησιμοποιεί και η προπαγάνδα: το ειρωνικό σχόλιο για έναν ευγενή, «γαρασδοειδής όψις εσθλαβομένη» (που με μια ακραία ερμηνεία, υποτίθεται μας υποψιάζει για εκσλαβισμό των Πελοποννησίων) αλλά και την εξωφρενική δήλωση, «εσθλαβώθη δε πάσα η χώρα και γέγονεν βάρβαρος». Κάθε παρόμοιο χωρίο λοιπόν κρίθηκε ανάλογα με τα ευρήματα της αρχαιολογίας και τοποθετήθηκε στη σωστή του διάσταση:

[Μουτζάλη Αφέντρα, «Σλάβοι στη βυζαντινή Πελοπόννησο», Αρχαιολογία 74 (2000), σελ. 65,70]

Όπως είδαμε λοιπόν, και όπως θα μας βεβαιώσει το πλήθος των τεκμηρίων που θα δούμε στη συνέχεια, όποιος μιλάει σήμερα για εκσλαβισμό του ελλαδικού χώρου, σίγουρα υπηρετεί σκοπιμότητες όπως π.χ. κάποιοι Σλάβοι ιστορικοί που προσπαθούν να εδραιώσουν πλαστές ταυτότητες ή αλυτρωτισμούς[8].

1. H κατάχρηση του Φαλμεράιερ και του Χρονικού της Μονεμβασίας από τον εθνομηδενισμό

Ασφαλώς, διαδικτυακή ή και ακαδημαϊκή προπαγάνδα δεν έχουμε μόνο από Σλάβους, αλλά και από τους ντόπιους, τους λεγόμενους εθνομηδενιστές, που προβάλουν τα παλαιολιθικά παραμύθια του Φαλμεράιερ στον 21ο αιώνα, ως  έσχατη λύση ενάντια στην έννοια του ελληνικού έθνους…

Οι «δικοί μας» βεβαίως, ως γνήσια φερέφωνα, δεν θυμήθηκαν μόνοι τους τον Γερμανό ιστορικό. Ο καθηγητής Σπύρος Βρυώνης, πριν από 40 χρόνια, είχε εντοπίσει ότι η ρατσιστική θεωρία του Φαλμεράιερ έκανε την επανεμφάνιση της στη δεκαετία του ’60, μέσα από την αγγλική ιστορική σχολή του Romilly Jenkins (Ρόμιλυ Τζένκινς), για τα τεχνάσματα του οποίου σχολίαζε με κάποια ειρωνεία:

[Vryonis Speros, «Recent Scholarship On Continuity And Discontinuity Of Culture», The 'Past' in medieval and modern Greek culture, Malibu 1978, σελ. 242]

Αυτό που περιγράφει ο Βρυώνης, είναι ακριβώς το σύστημα που υιοθέτησαν οι εγχώριοι εθνομηδενιστές από τους Άγγλους δασκάλους τους και το εφαρμόζουν όχι μόνο στη μεσαιωνική Ελλάδα αλλά και στην Τουρκοκρατία: δηλώνουν μεν ανοιχτά ότι «εμείς δεν ασχολούμαστε με DNA» για να μην έρθουν αντιμέτωποι με το πολίτικαλ κορέκτ (αφού λόγω Ολοκαυτώματος δεν γίνονται ανεκτές φυλετικές θεωρίες), όμως στον ιδεολογικό πόλεμο κατά της έννοιας του Έθνους και της Εθνικής Ταυτότητας επικαλούνται επιχειρήματα βιολογικού φονταμενταλισμού όπως οι ρατσιστές!

Κλασικό παράδειγμα από την εποχή της ελληνικής επανάστασης είναι η προσπάθεια των εθνομηδενιστών να αποσχίσουν αναδρομικά από το ελληνικό έθνος τις εθνοτικές ομάδες που -όπως βλέπουμε και στο Σύνταγμα του Ρήγα (βλ. και ΕΔΩ)- αποδέχτηκαν την ελληνική εθνική ταυτότητα. Αν και απεχθάνονται δήθεν τον φυλετισμό, ειρωνεύονται όσους μιλάνε για ελληνικό έθνος λέγοντας ότι όσοι συμμετείχαν δεν ανήκαν στην ελληνική φυλή λες και το έθνος είναι ζήτημα… γονιδίων!

[Βλ. Στάθης Εμμανουήλ, «Το Σύνταγμα και ο Θούριος του Ρήγα», Αρμός, Αθήνα 1996]

Δεν πρέπει λοιπόν κανείς να έχει την εντύπωση ότι ο Αντώνης Λιάκος, ο Αλέξης Πολίτης, ο Κωστόπουλος, ο Λιθοξόου κ.λπ. ενδιαφέρονται για την ιστορία. Απλώς είναι ταγμένοι σε έναν ιδεολογικό πόλεμο όπου τα πάντα επιτρέπονται…

Ας δούμε όμως πώς εκμεταλλεύεται τις φλυαρίες του Φαλμεράιερ και η διαδικτυακή προπαγάνδα του σμερδιάκωφ, και ακολούθως θα κάνουμε μερικά σχόλια (όλα τα παρακάτω αποσπάσματα τα έχουμε συγκεντρώσει από το blog του και προέρχονται από δικά του κείμενα και σχόλια):

Σχόλιο πρώτο

Από το πρώτο μας άρθρο είχαμε πει ότι βασικός ισχυρισμός του σμερδιάκωφ προκειμένου να εδραιώσει φαντασιώσεις για «έθνος ρωμαίων άνευ ελληνισμού», είναι η δικαιολογία ότι οι βυζαντινοί Έλληνες μετά το 500 μ.Χ. πέταξαν στα σκουπίδια το όνομα «Έλληνας» και αδιαφόρησαν εντελώς για το παρελθόν τους επειδή ήθελαν να είναι μόνο… «ρωμαίοι».

Είχαμε δείξει βεβαίως ότι αυτή η θεωρία μπάζει από παντού. Βλ. σχόλια μας από ΕΔΩ και κάτω, όπως και ΕΔΩ. Ακόμα και ο… Καλδέλλης αμφισβητεί για τους «ρωμαίους» της Ελλάδας (έτσι λέει συνήθως τους… Έλληνες) την εξαφάνιση της μνήμης για την ελληνική τους καταγωγή ή για το ελληνικό τους παρελθόν.

Ο σμερδιάκωφ γνωρίζει επίσης πως οι μαρτυρίες για «ευγενή» και «εγγενή[=γηγενή] ελληνικά έθνη», όπως χαρακτηρίζουν τους Πελοποννησίους το Χρονικό της Μονεμβασίας και το Σχόλιο του Αρέθα, αποτελούν μεγάλο πρόβλημα για το τέχνασμα του.

Ξέρει πως δεν τεκμηριώνεται «αμνησία» των βυζαντινών Ελλήνων για το ελληνικό τους παρελθόν και γι’ αυτό προσπαθεί μέσω των Σλάβων να εξαφανίσει τους ελληνικούς πληθυσμούς ως φορείς της συλλογικής μνήμης!

Γι’ αυτό έχει τόσο μένος όταν μιλά για «ανεπάρκεια» του πληθυσμού, όταν ψεύδεται για θανάτωση «όλων» των Ελλήνων ή αναφέρεται σε… γενετική «σφαλιάρα» από τους Σλάβους.

Προσέξτε επίσης και το λεξιλόγιο στη σημ. (1) με το οποίο προσπαθεί να μειώσει την αξία των πληροφοριών. Αναφέρεται στην «ανατολική ακτή» που παρέμεινε σε «βυζαντινά χέρια», όμως, το Χρονικό δεν μιλάει για ακτή αλλά για την ανατολική Πελοπόννησο και δεν λέει απλά ότι έμεινε σε «βυζαντινά χέρια» αλλά ότι το κομμάτι αυτό ήταν «καθαρεύον» δηλ. δεν υπήρχαν εκεί Σλάβοι ή ήταν ασήμαντος ο αριθμός τους.

[Σωκράτης Κουγέας, «Επί του καλουμένου χρονικού ‘Περί της κτίσεως της Μονεμβασίας’», Νέος Ελληνομνήμων 9 (1912), σελ. 474]

Πρόκειται λοιπόν για… επώδυνη γι’ αυτούς μαρτυρία (είτε μόνη της, είτε σε συνδυασμό με του Πορφυρογέννητου), διότι ακόμα κι αν γινόταν δεκτό κατά γράμμα το Χρονικό, θα γνωρίζαμε ότι τα ελληνικά έθνη παρέμειναν ανέπαφα στην Ανατολική Πελοπόννησο, άρα, ποτέ δεν διεκόπη η συνέχεια του ελληνισμού!

Σχόλιο δεύτερο

Δείτε πώς ακολουθεί κατά γράμμα τη θεωρία του Ρόμιλυ Τζένκινς που επισήμανε λίγο παραπάνω ο Σπ. Βρυώνης. Στη σημείωση (3β) δήθεν «διαφωνεί» με τον φυλετισμό του Φαλμεράιερ, ταυτόχρονα όμως στη σημ. (2) οι εισβολείς σκότωσαν «όλους» τους Έλληνες  και στη σημ. (3α) οι Έλληνες δέχτηκαν γενετική σφαλιάρα, οπότε δεν κατάγονται από τον Περικλή αλλά από τους Σλάβους! Είναι ακριβώς ο κρυφορατσισμός της αγγλικής ιστορικής σχολής!

Σχόλιο τρίτο

Η συνολική περί των Σλάβων επιχειρηματολογία έχει δύο άξονες καταδολίευσης:

α) Αυξάνουν όσο περισσότερο γίνεται τους εισβολείς και ταυτόχρονα ελαχιστοποιούν ή εξαφανίζουν τον γηγενή ελληνικό πληθυσμό.

β) Προσπαθούν να πείσουν ότι υπήρξε απώλεια της βυζαντινής κυριαρχίας επί 150 χρόνια στα εδάφη που είχαν εισβάλει οι Σλάβοι.

Ως προς το (β) είναι κωμικό ότι προσπαθούν να διατηρήσουν μια επιφανειακή «επιστημονικότητα» ως φύλο συκής! Διότι το Χρονικό μιλάει για εδάφη κατακτημένα επί 218 χρόνια, «την Πελοπόννησον κατασχόντες και κατοικήσαντες εν αυτή διήρκεσαν επί χρόνοις διακοσίοις οκτωκαίδεκα»[9].

Θέλουν λοιπόν να παραστήσουν ότι μελετούν την… βιβλιογραφία και γι’ αυτό τάχα «απορρίπτουν» τις υπερβολές του Χρονικού αφαιρώντας 68 έτη! Όμως, αν τους ενδιέφερε η βιβλιογραφία, δεν θα έγραφαν ότι «τα συμπεράσματα του Φαλμεράιερ είναι ορθά» τη στιγμή που η σύγχρονη βιβλιογραφία τα έχει πετάξει στα σκουπίδια…

Σχόλιο τέταρτο

Η αναφορά στη σημείωση (4) αποτελεί προσβολή της μνήμης του Παναγιώτη Χαρανή, ο οποίος ήταν ο υπ’ αριθμόν ένα αντίπαλος του Φαλμεράιερ και της αγγλικής σχολής του ’60! Ήταν ο άνθρωπος που κατάφερε πριν από 50 σχεδόν χρόνια(!) να φτάσει στο ίδιο ακριβώς συμπέρασμα που φτάσαμε σήμερα με τη βοήθεια της αρχαιολογίας και της πρόσφατης γενετικής μελέτης από την επιστημονική ομάδα του Σταματογιαννόπουλου!

Είναι ντροπή να επικαλείται ένας οπαδός του Φαλμεράιερ το όνομα του Παναγιώτη Χαρανή, και πρέπει να πούμε ότι πρωτεργάτης σε αυτή την καπήλευση είναι ο αδίστακτος Δημήτρης Λιθοξόου! Θα δούμε λοιπόν αμέσως τώρα, πώς διέσυραν το όνομα του σημαντικού αυτού βυζαντινολόγου.

2. Ο Παναγιώτης Χαρανής και η κατάρρευση της θεωρίας του Φαλμεράιερ

Θυμίζουμε ότι το άρθρο αυτό είναι το έκτο κατά σειρά με το οποίο αποδομούμε τις εθνομηδενιστικές φαντασιώσεις, και όμως οι άνθρωποι αυτοί αποδεικνύονται αστείρευτοι… Δείτε τη συμμαχία σμερδιάκωφ-Λιθοξόου και τί έγραψαν[10] για τον άνθρωπο που αποδόμησε τη μυθολογία του Φαλμεράιερ (τα σχόλια με κόκκινο είναι δικά μας):

Συγκρίνετε  τώρα όσα απίστευτα διαβάσατε παραπάνω, με όσα έγραφε ο Παναγιώτης Χαρανής σε άρθρο του το 1970, καταρρίπτοντας τον πρώτο άξονα καταδολίευσης, ότι δήθεν οι Έλληνες «εξαφανίστηκαν» κάτω από τεράστιους αριθμούς Σλάβων που τους «έπνιξαν»:

[Charanis Peter, «Observations on the History of Greece During the Early Middle Ages», Balkan Studies 11 (1970), σελ. 34]

Που σημαίνει:

«Αλλά αυτό που ξεχωρίζει στην ιστορική εξέλιξη αυτών των Σλάβων είναι πως έχασαν την ταυτότητά τους και έγιναν Έλληνες. Στον ολοκληρωτικό εξελληνισμό των Σλάβων μπορεί να έπαιξαν ρόλο η διοίκηση, η εκκλησία, ακόμη και τα βιβλία.  Είναι μάλλον απίθανο όμως ότι από μόνες τους οι δυνάμεις αυτές θα μπορούσαν να πετύχουν την πλήρη αποεθνικοποίηση των Σλάβων. Αν οι Σλάβοι τελικά εγκατέλειψαν τη σλαβική και υιοθέτησαν την ελληνική ως γλώσσα της ομιλίας τους και έγιναν όντως Έλληνες, αυτό συνέβη κυρίως επειδή βρέθηκαν εν μέσω Ελλήνων»!

Όπως βλέπουμε, ο Χαρανής υιοθετούσε το μόνο λογικό σενάριο που μπορεί να ισχύσει δεδομένης της εξαφάνισης της σλαβικής ταυτότητας: οπωσδήποτε οι Σλάβοι έφτασαν εδώ σε μικρότερους αριθμούς από τους ντόπιους, βρέθηκαν ανάμεσα τους και τελικά αφομοιώθηκαν.

 Και δεν είναι μόνο αυτό. Ο Χαρανής με συστηματική μελέτη καταρρίπτει και τον δεύτερο άξονα καταδολίευσης, την δήθεν απώλεια της βυζαντινής κυριαρχίας επί των εδαφών αυτών:

[Charanis Peter, «The Slavs, Byzantium, and the historical significance of the first Bulgarian Kingdom», Balkan Studies 17 (1976), σελ. 17]

Πράγματι τα βυζαντινά Θέματα ήταν τα πανίσχυρα στρατιωτικά γρανάζια της αυτοκρατορικής μηχανής που δεν επιτρέπουν φαντασιώσεις περί σλαβικής κυριαρχίας. Μάλιστα, στο Θέμα της Ελλάδος το στράτευμα ήταν τόσο ισχυρό που το 727 μ.Χ. φιλόδοξοι διεκδικητές του Θρόνου στασίασαν με αφορμή την αλλαγή θρησκευτικής πολιτικής του εικονομάχου Λέοντα Γ΄[11] και οργάνωσαν εκστρατεία κατά της Κων/πολης! Αυτό σημαίνει ότι η σλαβική παρουσία ήταν διαρκώς υπό επαρκή στρατιωτικό έλεγχο. Γι’ αυτό, όπως γράφει ο Χαρανής, όποια προβλήματα κι αν είχαν καταφέρει αρχικά να δημιουργήσουν στην κρατική μηχανή οι Σλάβοι, εξαλείφθηκαν με την ίδρυση των Θεμάτων και η βυζαντινή εξουσία εδραιώνεται οριστικά στην περιοχή γύρω στο 690.

Είναι λοιπόν φανερό ότι στις ιστοσελίδες τέτοιων ανθρώπων δεν θα βρει κανείς τίποτα περισσότερο από ιστορικά hoaxes και παραμύθια της Χαλιμάς. Όσο για την περιγραφή του Χαρανή ως «μετεμψύχωση» του Φαλμεράιερ, το αφήνουμε στην κρίση των αναγνωστών…

3. Η νεώτερη βιβλιογραφία και η απόρριψη του μύθου της σλαβικής επικράτησης

Η θεώρηση του Χαρανή ως προς την εδραίωση της τάξης που επέβαλαν τα Θέματα ήταν η μόνη που επέτρεπε στην κοινή λογική ν’ αναπνεύσει. Στη δεκαετία του ‘80 ήταν κατανοητό ότι η προσέγγιση αυτή συμβαδίζει απόλυτα με τα ιστορικά δεδομένα:

[Χριστοφιλοπούλου Αικατερίνη, «Βυζαντινή ιστορία (610-867)», τόμ. Β1΄, σελ. 361]

Στις αρχές του ‘90 είχε αρχίσει να γίνεται κατανοητό πως η διχοτόμηση που επέβαλε το Χρονικό της Μονεμβασίας ανάμεσα σε Δυτική «σλαβοκρατούμενη» Πελοπόννησο και Ανατολική «καθαρεύουσα» από Σλάβους, δεν συμβάδιζε και τόσο με την πραγματικότητα:

[Νυσταζοπούλου-Πελεκίδου Μαρία, «Σλαβικές εγκαταστάσεις στη μεσαιωνική Ελλάδα», Ίδρυμα Γουλανδρή-Χορν, Αθήνα 2000 (c1992), σελ. 37]

Από το 2000 και μετά, τα δεδομένα του Χρονικού είχαν πλέον ανατραπεί:

[Άννα Λαμπροπούλου - Ηλίας Αναγνωστάκης κ.ά., «Συμβολή στην ερμηνεία των αρχαιολογικών τεκμηρίων της Πελοποννήσου κατά τους Σκοτεινούς Αιώνες», στο: Οι Σκοτεινοί Αιώνες του Βυζαντίου (7ος-9ος αι.), ΙΒΕ, Αθήνα 2001, σποραδικά]

Στη βιβλιογραφία είναι πλέον κοινός τόπος η αμφισβήτηση της ακρίβειας του Χρονικού της Μονεμβασίας και τα συμπεράσματα δικαιώνουν το αισθητήριο του Χαρανή:  

[Παπαδημητρίου Παναγιώτης, «Θεσμικές σχέσεις και στάδια ενσωμάτωσης των Σλαβικών πληθυσμών στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία κατά το δεύτερο μισό του 7ου αιώνα», Βυζαντινά 24 (2004), σελ. 169]

Η τελική εξαφάνιση της σλαβικής ταυτότητας απαιτεί σταθερή παρουσία ελληνικών και ελληνόφωνων πληθυσμών αλλά και τη συνέχεια της βυζαντινής κυριαρχίας. Η ακραία θεωρία της εξαφάνισης του ελληνικού στοιχείου και της διακοπής του ελέγχου από την αυτοκρατορική εξουσία έχει πλέον απορριφθεί:

[Λεβενιώτης Γεώργιος, «Η μεσαιωνική Μακεδονία και τα σλαβικά φύλα στην ιστοριογραφία της FYROM», Βυζαντιακά 30 (2012-13), σελ. 88-89]

Βεβαίως συζητήσεις και υποθέσεις για δευτερεύοντα ζητήματα υπάρχουν ακόμα:

[Μουστάκας Κ., «Ιστορία των μεσαιωνικών Βαλκανίων» [ηλεκτρ. βιβλ.], Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, Αθήνα 2015, σελ. 36]

Η ουσία όμως είναι, ότι οποιοσδήποτε θέλει να είναι βιβλιογραφικά ενημερωμένος και να μην ανατρέχει σε αρθρογραφία του… 19^ου αιώνα ή του 1950, οφείλει να δει τα πρόσφατα συμπεράσματα: οι Σλάβοι εισέβαλαν όντως στην Ελλάδα κάτι που είχε πρόσκαιρες συνέπειες, όμως οι θεωρίες περί «σλαβοποίησης», «εξαφάνισης» των γηγενών και μακροχρόνιας «απώλειας της βυζαντινής εξουσίας», θεωρούνται ανεδαφικές:

[Μουστάκας Κ., «Ιστορία των μεσαιωνικών Βαλκανίων» [ηλεκτρ. βιβλ.], Σύνδεσμος Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών, Αθήνα 2015, σελ. 38,40,44]

Μάλιστα, για να μην υπάρχει η ψευδαίσθηση ότι αυτά ισχύουν μόνο στα νότια ελλαδικά εδάφη, οφείλουμε να επιστήσουμε την προσοχή στους αναγνώστες ότι τα τελευταία συμπερασματικά παραθέματα αναφέρονται γενικά στα νότια Βαλκάνια και όχι μόνο στην Πελοπόννησο.

Για την κατάσταση στη Μακεδονία παραπέμπουμε τους αναγνώστες στην εκτενή μελέτη του Παντελεήμονα Τσορμπατζόγλου, «Η των Θεσσαλονικέων μεγαλόπολις και οι σλαβικές εγκαταστάσεις στα μεσοβυζαντινά αγιολογικά κείμενα» (ΕΕΘΣΘ 11 (2006), σελ. 275-316). Στη μελέτη αυτή εξετάζονται ενδελεχώς πλήθος πηγών από τον 8^ο έως τον 11^ο αιώνα. Οι πηγές αυτές μαρτυρούν ισχυρή παρουσία της βυζαντινής εξουσίας και έναν ήρεμο καθημερινό βίο που ανατρέπει ολοκληρωτικά και για την Βόρεια Ελλάδα, τις θεωρίες περί «σλαβοποίησης»:

[Τσορμπατζόγλου Π., «Η των Θεσσαλονικέων μεγαλόπολις και οι σλαβικές εγκαταστάσεις στα μεσοβυζαντινά αγιολογικά κείμενα», ΕΕΘΣΘ 11 (2006), σελ. 276-277,312,314]

4. Το Θέμα της Ελλάδος - Βυζαντινή ισχύς - ακμαίος πληθυσμός

Όπως είδαμε και πριν, βασικό ιστορικό δεδομένο για την εδραίωση της βυζαντινής εξουσίας στις νότιες ελλαδικές περιοχές αποτελεί η δημιουργία του Θέματος της Ελλάδος:

[Παπαδημητρίου Παναγιώτης, «Θεσμικές σχέσεις και στάδια ενσωμάτωσης των Σλαβικών πληθυσμών στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία κατά το δεύτερο μισό του 7ου αιώνα», Βυζαντινά 24 (2004), σελ. 213]

Το Θέμα αυτό δεν ήταν μόνο ένα λειτουργικό διοικητικό κομμάτι της αυτοκρατορίας, αλλά όπως προείπαμε συγκέντρωνε και πολύ ισχυρά στρατεύματα κάτι που σημειώνεται ιδιαιτέρως από τους ιστορικούς:

[1) Charanis Peter, «Observations on the History of Greece During the Early Middle Ages», Balkan Studies 11 (1970), σελ. 3. ~ 2) Χριστοφιλοπούλου Αικατερίνη, «Βυζαντινή ιστορία (610-867)», τόμ. Β1΄, 2^η έκδ., Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1998, σελ. 360. ~ 3) Λεβενιώτης Γεώργιος, «Η μεσαιωνική Μακεδονία και τα σλαβικά φύλα στην ιστοριογραφία της FYROM», Βυζαντιακά 30 (2012-13), σελ. 130]

Ισχυρή όμως δεν είναι μόνο η παρουσία του στρατού, αλλά και του πληθυσμού. Τα ελληνικά έθνη όχι μόνο δεν είχαν μειωθεί από την σλαβική εισβολή, αλλά το ακριβώς αντίθετο. Σύμφωνα με τον Θεοφάνη παρουσιάζονται τόσο ακμαία που μετά το «θανατικό» του έτους 747, οικογένειες από την Πελοπόννησο μετακινήθηκαν για να πυκνώσουν τον πληθυσμό της… Κων/πολης!

[Χριστοφιλοπούλου Αικατερίνη, «Βυζαντινή ιστορία (610-867)», τόμ. Β1΄, σελ. 360]

Θα ήταν μάλιστα περιττό να ισχυριστούν οι εθνομηδενιστές ότι αυτοί που μετακινήθηκαν προς την Κων/πολη ήταν Σλάβοι, διότι αυτό συγκρούεται με τη θεωρία τους ότι οι βυζαντινοί δεν είχαν καμιά εξουσία επάνω στους… Σλάβους, πόσο μάλλον να τους μεταφέρουν με τη βία!

Ο Θεοφάνης λοιπόν, για τους καλοπροαίρετους μελετητές, περιέγραφε αρκετά από αυτά που αποδείχτηκαν αργότερα με τα αρχαιολογικά ευρήματα: καμία «εξόντωση» του πληθυσμού δεν συνέβη και οι εντολές της αυτοκρατορικής εξουσίας μεταβιβάζονταν και εκτελούνταν ακώλυτα στο έδαφος της Πελοποννήσου, σαν να μην υπήρχαν Σλάβοι!

Συμπερασματικά, βλέπουμε πως τα δεδομένα ανατρέπουν το Χρονικό της Μονεμβασίας αλλά και τα παραμύθια του Φαλμεράιερ και του εθνομηδενισμού που μιλά για «σλαβική κυριαρχία» από το 650 έως το 805. Αντιθέτως, εμείς βλέπουμε:

α) Ίδρυση του Θέματος της Ελλάδος γύρω στο 690. Ακόμα και η δημιουργία ενός τέτοιου θεσμού απαιτεί την παρουσία της βυζαντινής εξουσίας πράγμα που σημαίνει πως όταν το κράτος ήθελε, μπορούσε να επιβληθεί.

β) Πανίσχυρο θεματικό στρατό στα 727.

γ) Ακώλυτη εκτέλεση εντολών της κεντρικής εξουσίας για μετακίνηση πληθυσμού (755) και συγκέντρωση τεχνιτών (766).

Όλα αυτά δείχνουν ότι οι Σλάβοι που επαναστάτησαν κατά των Πατρών το 805 με 810 περίπου, ήταν ήδη υποταγμένοι στη βυζαντινή εξουσία και εύστοχα σημειώνει ο Zivkovic Tibor: «we believe that the Slavs, who were paroikoi of the metropolis of Patras, revolted»[12].

Πράγματι, η χρήση ασύλου από τους Σλάβους στο επεισόδιο που αναλύεται παρακάτω δεν δείχνει κυρίαρχους εισβολείς αλλά μάλλον πληθυσμό ήδη υποταγμένο, ίσως πάροικους, ενδεχομένως εκχριστιανισμένους, σίγουρα πάντως «εκπαιδευμένους» στα ήθη των βυζαντινών και στη νομοθεσία τους.

Επιπλέον, οι Σλάβοι ηττώνται και δεν βλέπουμε πουθενά ν’ αναζητούν προστασία στους δήθεν «πολυπληθείς» ομοφύλους τους που είχαν «κατακλείσει» την Πελοπόννησο! Αντιθέτως, όταν χάνουν τη μάχη τρέχουν φοβισμένοι και ως έσχατη λύση για να γλυτώσουν τη ζωή τους βλέπουν το εκκλησιαστικό άσυλο μέσω του οποίου τίθενται στο έλεος της βυζαντινής εξουσίας:

[Αναγνωστάκης Ηλίας, «Μία περίπτωση εφαρμογής τού βυζαντινού θεσμού τού ασύλου στην Πελοπόννησο», Σύμμεικτα 14 (2001), σελ. 29-47]

Κλείνοντας την ενότητα αυτή, ας κάνουμε και ένα σχόλιο για την αναφορά του Θεοφάνη (PG 108,976C) και του Χρονικού της Μονεμβασίας (Βυζαντίς 1 (1909), σελ. 70) ότι μετακινήθηκαν μικτοί χριστιανικοί πληθυσμοί από διάφορα μέρη της αυτοκρατορίας:

Πρώτον, το χωρίο του Θεοφάνη μιλάει για μετακίνηση πληθυσμού «επί τας Σκλαυινίας», στον πληθυντικό, πράγμα που σημαίνει ότι ο πληθυσμός μοιράστηκε όπου υπήρχαν Σλάβοι σε ολόκληρη τη βαλκανική χερσόνησο χωρίς να γνωρίζουμε λεπτομέρειες για την κατανομή. Αν όπως είδαμε στα παραπάνω τεκμήρια, στα νότια Βαλκάνια οι Σλάβοι ήταν λιγότεροι, άρα, μικρότερος αριθμός θα έφτασε και στα ελλαδικά εδάφη. Σύμφωνα με τον Χαρανή, τέτοιος μικτός πληθυσμός θα μετακινήθηκε προς τη δυτική Πελοπόννησο.

Δεύτερον, αν συσχετίσουμε την πληροφορία του Θεοφάνη με το Χρονικό, η μετακίνηση μικτού πληθυσμού αφορούσε μόνο μία πόλη στην Πελοπόννησο, τη «Λακεδαίμονα». Όμως, ούτε και αυτό είναι βέβαιο αφού, «μολονότι δημιουργείται η εντύπωση από τη μαρτυρία του Χρονικού ότι η πόλη [Σπάρτη] εγκαταλείφθηκε από επίσκοπο και κατοίκους, και μόλις στις αρχές του 9^ου αι. επανιδρύθηκε, η αρχαιολογική έρευνα καταδεικνύει το αντίθετο»[13].

Τρίτον, όπως εξελληνίστηκαν και έχασαν την ταυτότητα τους ακόμα και οι πολυπληθέστεροι Σλάβοι, πόσο μάλλον αυτό συνέβη και με τους μικτούς πληθυσμούς που μετακινήθηκαν εσωτερικά οι οποίοι θα ήταν οπωσδήποτε πολύ λιγότεροι σε αριθμό.

Επίλογος: Η γενετική μελέτη του Σταματογιαννόπουλου και το τέλος της εποχής Φαλμεράιερ

Κλείνοντας, δεν θα μπορούσαμε να παραλείψουμε την παρουσίαση μιας πρόσφατης γενετικής μελέτης (στο διαδίκτυο ΕΔΩ, σε αρχείο pdf ΕΔΩ)που αφορά ειδικά το ζήτημα της σλαβικής παρουσίας στην Πελοπόννησο. Πρόκειται για ένα επιστημονικό γεγονός που έγινε αντιληπτό από τα ελληνικά ΜΜΕ και παρουσιάστηκε εκτενώς (π.χ. ΕΔΩ).

Τα βιβλιογραφικά στοιχεία και τα βασικότερα συμπεράσματα της μελέτης τα βλέπουμε στο παρακάτω εικονογραφημένο τεκμήριο:

Όπως βλέπουμε, το ζήτημα μοιάζει να τελειώνει οριστικά με τα ξεκάθαρα συμπεράσματα της μελέτης:

1) «Οι Πελοποννήσιοι διακρίνονται σαφώς από τους πληθυσμούς των σλαβικών εδαφών και μοιάζουν πολύ με τους Σικελούς και τους Ιταλούς […] η σλαβική γενεαλογία των Πελοποννησιακών υποπληθυσμών κυμαίνεται μεταξύ 0,2 και 14,4%»!

2) «Επίσης, φαίνεται πως οι αριθμοί των Σλάβων ήταν σχετικά μικροί συγκριτικά με το μέγεθος του ντόπιου πληθυσμού, όπως δείχνουν τα χαμηλά επίπεδα σλαβικής γενεαλογίας»!

Πάει λοιπόν στα… αζήτητα η θεωρία περί «σλαβικής πλημμυρίδας» και δήθεν «σλαβικής κυριαρχίας» και «καταγωγής» ενώ εντυπωσιάζει το ιστορικό αισθητήριο του Παναγιώτη Χαρανή, ο οποίος σχεδόν 50 χρόνια πριν (1970) είχε καταλήξει στα ίδια ακριβώς συμπεράσματα! Ο Φαλμεράιερ όπως και όλα τα φερέφωνα του δεν έκαναν απλά λάθος, αλλά συντήρησαν μια τεράστια πλάνη χωρίς προηγούμενο, καθώς βλέπουμε ότι τα ποσοστά επιμειξίας είναι από μηδενικά έως… 14%!

Φυσικά, ο… καημός που έπεσε στο εθνομηδενιστικό στρατόπεδο ήταν μεγάλος και θα πάρει καιρό σε καλομαθημένους προπαγανδιστές όπως ο Λιθοξόου να συνέλθουν έχοντας πλέον να αντιμετωπίσουν μετρήσιμα δεδομένα. Τον ίδιο καημό εκδήλωσε φυσικά και ο σμερδιάκωφ, γεγονός που διαπιστώνουμε εύκολα, διαβάζοντας τα παρακάτω:

Σίγουρα λοιπόν δεν θα θέλαμε να είμαστε στη θέση του, πόσο μάλλον όταν κάποιος οπαδός του blog τον ρώτησε για τη μελέτη αυτή (άραγε, ποιος εχέφρων άνθρωπος πηγαίνει σε blog γνώμης για να μάθει έγκυρες πληροφορίες για μια γενετική μελέτη;).

Τότε λοιπόν ο σμερδιάκωφ εξέφρασε αμφιβολίες(!) για τη γενετική μελέτη (αφού πρώτα βάφτισε τον εαυτό του «σοβαρό» και... «γνώστη» του θέματος) και ακολούθησε τη γνωστή τεχνική που συντηρεί UFOλόγους και ψεκασμένους, σερβίροντας στον οπαδό του απίθανες αερολογίες που μοιάζουν με τα γνωστά μαθητικά ανέκδοτα που ξεκινούν με τη φράση: «ΑΝ η γιαγιά μου...» κ.λπ.

Φυσικά, πέρα από το… «ΑΝ» του Κίπλινγκ, όλα τα λεφτά είναι η τοποθέτηση του οπαδού ο οποίος δεν καταλαβαίνει καν ότι τον κοροϊδεύουν...

( Εδώ οφείλουμε να πούμε ότι από καμία επιστημονική μελέτη δεν μπορεί να αποκλειστεί το σφάλμα. Όμως εναπόκειται στους ομοτίμους να ανακαλύψουν τυχόν σφάλματα και αν υπάρχουν να τα παρουσιάσουν μέσα από το δρόμο της αυστηρά επιστημονικής αξιολόγησης. Έλεος όμως με τον κάθε Λιακόπουλο και τον κάθε πονηρό που θέλει να έχει λόγο για τα πάντα, ιδίως βέβαια όταν τον ξεβολεύουν… )

Πάντως, η γενετική μελέτη φαίνεται τελικά να ταρακούνησε τον σμερδιάκωφ, ο οποίος όπως θα δούμε παρακάτω προέβη σε μια περιστροφή του σώματος στον αέρα, κοινώς τούμπα, και έφτασε στο σημείο λίγο μετά τη δημοσίευση της μελέτης να αποδέχεται μέχρι και… 66% γενετικής συνέχειας στον ελλαδικό χώρο! Για όσους απορούν από πού προέκυψε το 66%, να πούμε ότι τον αριθμό αυτό τον βρήκε μέσα από τα… απανωτά «ΑΝ» που είδαμε παραπάνω! Με λίγα λόγια, ο Ελευθέριος Αργυρόπουλος έχει πλέον έναν σοβαρό ανταγωνιστή…

Δείτε πάντως με πόση ευκολία μετακινείται από την «εξολόθρευση» των ντόπιων πληθυσμών και την δήθεν «σλαβική τους καταγωγή», σε άρνηση της σλαβικής γενεαλογίας (έστω και κατά 66%):

Προσέξτε μόνο ότι δεν μιλάει για ποσοστό γενετικής συνέχειας των Ελλήνων, αλλά για ποσοστό γενετικής συνέχειας «στον ελλαδικό χώρο»! Βεβαίως, έτσι κι αλλιώς στην περίπτωση της βυζαντινής ελληνικής ταυτότητας δεν ενδιαφερόμαστε για γονίδια, αλλά για ανθρώπους που δηλώνουν Έλληνες ή Γραικοί ή δηλώνουν «ρωμαίοι» και εκφράζουν πάσης φύσεως σχέση κληρονομική ή προγονική ή αισθήματα υπερηφάνειας που σχετίζονται με Έλληνες ή Γραικούς ή με τα εδάφη τους ή τα στοιχεία του πολιτισμού τους.