• 1. Υπάρχει διάθεση ελέγχου;

• 2. Παραδείγματα από τον Προτεσταντισμό

  • α. Υλικοί φορείς χάριτος και ειδωλολατρία

  • β. Η Αγία Γραφή που πρέπει να τα λέει όλα. Όλα όμως;

  • γ. Κατά τού Μοναχισμού

• 3. Παραδείγματα από τον Νεοπαγανισμό

  • α. Εντοπιότητα τών "θεών"

  • β. Ύβρεις κατά τών "Ελλήνων"

  • γ. Υποτιθέμενοι διωγμοί ειδωλολατρών

• 4. Παραδείγματα από τους Μάρτυρες τού Ιεχωβά

  • α. Οι χρονολογικοί υπολογισμοί τής Παρουσίας τού Χριστού

  • β. Η αντιτριαδική θεολογική τοποθέτησή τους

  • γ. Το δόγμα περί Αντιλύτρου

• 5. Παραδείγματα από την Ορθοδοξία

  • α. Η φιλοσοφική αντίληψη περί πληρότητας τής αρχής τής κτίσεως

  • β. Δυτικότροπες αντιλήψεις περί κολάσεως και παραδείσου

  • γ. Παράδοση, Αγία Γραφή, Θεοπνευστία και "δευτεροκανονικά"

• 6. Παρατηρήσεις από τα παραδείγματα

  • α. Διαφορά δομικών και επιφανειακών επιρροών

  • β. Διαφορά αρχαίων και νέων επιρροών

  • γ. Διαφορά Θεολογικών και φιλοσοφικών προεκτάσεων

  • δ. Διαφορά μερικής και γενικής αποδοχής

Μερικά πράγματα τα αποδεχόμαστε μόνο και μόνο επειδή μας τα έμαθαν ως "δεδομένα". Και όσο περισσότερες γνώσεις έχουμε στηρίξει πάνω σε αυτά τα "αξιώματα", τόσο συγκλονιστικότερη γίνεται η αμφισβήτησή τους, και συχνά η κατάρριψή τους. Γι' αυτό μια αναζήτηση τών καταβολών αυτών τών αξιωμάτων, συχνά είναι αποκαλυπτική, ακόμα και λυτρωτική!

1. Υπάρχει διάθεση ελέγχου;

Είναι σημαντικό να εξιχνιάζουμε τις καταβολές τών "δεδομένων" που αποδεχθήκαμε ως αξιώματα. Συχνά μάλιστα τέτοια αξιώματα οδηγούν σε πλήρη αντιστροφή τής αντίληψής μας για την πραγματικότητα!

Πόσο διατεθειμένοι είμαστε να διερευνήσουμε τέτοιες βεβαιότητες, ή έστω ασυναίσθητες αποδοχές; Και δεν μιλάμε μόνο για αντιλήψεις "τών άλλων", αλλά και για τις δικές μας! Πόσο μας ενδιαφέρει μια απροκατάληπτη ματιά στον κόσμο, που ίσως βάζει σε δοκιμασία ολόκληρες νοοτροπίες μας;

Αν έχετε μια τέτοια διάθεση ας δούμε μερικά παραδείγματα, και ο καθένας μας, ας μεταφέρει αυτή την εμπειρία στις δικές του βεβαιότητες, και ας ελέγξει όσο μπορεί αυτά που δεν σκέφθηκε ποτέ να εξετάσει.

2. Παραδείγματα από τον Προτεσταντισμό

α. Υλικοί φορείς χάριτος και ειδωλολατρία

Ας δούμε ένα πρώτο παράδειγμα, στην απέχθεια που έχουν οι Προτεστάντες προς τους υλικούς φορείς τής Χάριτος τού Θεού, που χρησιμοποιούμε εμείς οι Ορθόδοξοι:

Είναι γνωστή η αντίρρησή τους για τη χρήση εικόνων, αντικειμένων αγίων, θυμιάματος ή ιερών λειψάνων στη Χριστιανική λατρεία. Γι' αυτούς, αυτές οι πρακτικές είναι δεδομένο ότι αποτελούν "ειδωλολατρία", λόγω μιας αυθαίρετης "μετάφρασης" στο μυαλό τους, οποιουδήποτε υλικού στοιχείου, που παρουσιάζεται ως φορέας τής Χάριτος τού Θεού, ως "ειδώλου", και οποιασδήποτε χρήσης του στη λατρεία, ως "λατρευτικής πράξης προς το αντικείμενο".

Δεν θα αναιρέσουμε εδώ αυτό το αυθαίρετο σκεπτικό περί "εικόνων" ή περί "λατρείας", καθώς το έχουμε κάνει σε άλλα μας άρθρα, που μπορείτε να βρείτε στους σχετικούς δεσμούς που προτείνουμε εδώ. Σε αυτό το άρθρο θα επισημάνουμε μόνο το παράδειγμα αυτού καθεαυτού τού αξιώματός τους, και τής... ΕΙΔΩΛΟΛΑΤΡΙΚΗΣ καταβολής του!

Είναι εντυπωσιακό, ότι ο απροκατάληπτος ερευνητής, θα εντοπίσει ότι την απέχθεια που έχουν οι Προτεστάντες προς τους υλικούς φορείς τής Χάριτος, την έχουν κληρονομήσει από την ειδωλολατρική θρησκεία τού... Μανιχαϊσμού!

Πρόκειται για μια θρησκεία, που δεχόταν δύο "θεούς", έναν κακό "θεό" που έπλασε την ύλη, και έναν καλό "θεό" που έπλασε μόνο το "πνεύμα". Ως εκ τούτου, η ύλη δεν μπορούσε να αποτελεί φορέα τής Χάριτος, γι' αυτό και η χρήση της στη λατρεία ήταν απορριπτέα. Όμως περισσότερα για το θέμα αυτό, ο ενδιαφερόμενος αναγνώστης, μπορεί να βρει σε άλλα μας σχετικά άρθρα.

Έχουμε λοιπόν ένα ειδωλολατρικής προέλευσης δόγμα, το οποίο αποδεχόμενοι οι Προτεστάντες ως βάση, κατηγορούν τους Ορθοδόξους ως... ειδωλολάτρες! Και δεν σκέφτονται οι καημένοι, ότι αν η ύλη ήταν κάτι κακό στη λατρεία, ούτε το νερό τού αγίου βαπτίσματος, ούτε ο άρτος και ο οίνος τής θείας κοινωνίας, θα μπορούσαν να μεταφέρουν τη Χάρη τού Θεού! Όμως όλα αυτά παραβλέπονται χάριν "δεδομένης συνήθειας".

Συχνά μάλιστα δεν συνειδητοποιούν καν την "ενοχοποίηση" τής ύλης, και αποκόπτοντας τη βάση τών συλλογισμών τους, κρατούν μόνο την απέχθεια προς συγκεκριμένες πρακτικές τής Εκκλησίας, χωρίς να εντοπίζουν τη σύνδεση με τους Μανιχαίους, και το πώς μέσω τού Ισλάμ, έφθασε αυτή η προκατάληψη ως αυτούς.

β. Η Αγία Γραφή που πρέπει να τα λέει όλα. Όλα όμως;

Ένα άλλο τρανταχτό τέτοιο παράδειγμα Προτεσταντικών λάθος καταβολών, είναι το δόγμα: "μόνο η Γραφή". Ότι δηλαδή, πρέπει δήθεν να δεχόμαστε κάτι, μόνο αν το βρίσκουμε στην Αγία Γραφή!

Ομοίως, οι Προτεστάντες δεν αντιλαμβάνονται πόσα κενά αφήνει στη λογική και στη λατρεία, μια τέτοια αντίληψη. Δεν έχουν καν συναίσθηση, ότι μια τέτοια αντίληψη είναι ένα ανθρωποποίητο δόγμα τού 16ου αιώνα, με Ισλαμικές επίσης επιρροές, όπως και το προηγούμενο παράδειγμα που αναφέραμε!

Η ειρωνεία όμως είναι, ότι όχι μόνο η ιστορία τής Εκκλησίας, ως τον 16ο αιώνα, δεν στηρίζει μια τέτοια άποψη, αλλά δεν τη στηρίζει ούτε η ίδια η Αγία Γραφή! Επειδή αν όντως, για να δεχθούμε κάτι, πρέπει να το βρούμε κατ' ανάγκην γραμμένο στην Αγία Γραφή, τότε αυτό το ίδιο το δόγμα: "μόνο η Γραφή", πρέπει να απορριφθεί, επειδή ΠΟΥΘΕΝΑ δεν το διδάσκει η Αγία Γραφή!

γ. Κατά τού Μοναχισμού

Αν και θα μπορούσαμε να πούμε πολλά ακόμα, θα κλείσουμε την ενότητα περί Προτεσταντικών παραδειγμάτων, με ένα τρίτο παράδειγμα, το παράδειγμα τής απέχθειας τών Προτεσταντών για τον Μοναχισμό.

Είναι γνωστές οι διάφορες προφάσεις που βρίσκουν οι Προτεστάντες κατά τού Μοναχισμού. Όμως, αν το ψάξουν καλύτερα, θα διαπιστώσουν ότι όλα αυτά που επιχειρηματολογούν, δεν έχουν καμία αληθινή υπόσταση, αλλά είναι απλώς προφάσεις. Θα δουν ότι οι αληθινές καταβολές τού αντιμοναχισμού, βρίσκονται στην παράδοση που άφησε στους Προτεστάντες ο Λούθηρος, εξ αιτίας τών ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ με τον Παπικό μοναχισμό!

3. Παραδείγματα από τον Νεοπαγανισμό

Ας δούμε όμως και τρία παραδείγματα από τον Νεοπαγανισμό:

α. Εντοπιότητα τών "θεών"

Ένα βασικό αξίωμα τών Νεοπαγανιστών, είναι ότι "σαν Έλληνες, πρέπει να λατρεύουμε τους "πάτριους θεούς" που λάτρευαν οι πρόγονοί μας, και όχι θρησκείες ανατολικής ή άλλης προέλευσης.

Όμως, αν το ψάξουν καλύτερα, θα διαπιστώσουν ότι οι ειδωλολάτρες πρόγονοί μας, ΔΕΝ είχαν τέτοιου είδους προβλήματα "εντοπιότητας" τών "θεών" τους, καθώς οι ίδιοι οι "θεοί" τούς, κατά δική τους ομολογία, ήταν... εισαγόμενοι!

β. Ύβρεις κατά τών "Ελλήνων"

Ένα δεύτερο παράδειγμα Νεοπαγανιστικής μυθοπλασίας, είναι ότι δήθεν οι Χριστιανοί βρίζουν το Ελληνικό έθνος. Και μάλιστα παραθέτουν και αποσπάσματα από Ορθόδοξα κείμενα, κατά τών "Ελλήνων".

Αν όμως το ψάξουν καλύτερα, θα διαπιστώσουν ότι η λέξη: "έλληνας", στην ιστορία έλαβε πολλές μορφές, και για πολλούς αιώνες χρησιμοποιήθηκε με την έννοια τού "ειδωλολάτρη". Γι' αυτό και τα κείμενα εκείνα που επικαλούνται, δεν στρέφονται κατά τού Ελληνικού έθνους, αλλά κατά τής ειδωλολατρικής θρησκείας, που για πολύ καιρό είχε γίνει θρησκευτικός προσδιορισμός τής ειδωλολατρίας!

γ. Υποτιθέμενοι διωγμοί ειδωλολατρών

Και κλείνουμε τα Νεοπαγανιστικά παραδείγματα με τον ισχυρισμό τους ότι δήθεν οι Χριστιανοί δίωξαν τους αρχαίους ειδωλολάτρες, και δήθεν γι' αυτό επικράτησαν.

Είναι αστείο, ότι παρά τα κυριολεκτικά εκατοντάδες τέτοια παραδείγματα δήθεν διωγμών τους από Χριστιανούς, που αναφέρουν οι Νεοπαγανιστές, ΟΥΤΕ ΕΝΑ από αυτά, δεν υποστηρίζεται από την Ιστορία! Αλλά όλοι αυτοί οι ισχυρισμοί, αντλούν την αρχή τους στον αντικληρικαλισμό τού "Διαφωτισμού", που έψαχνε απεγνωσμένα, για επιχειρήματα κατά τού Χριστιανισμού!

Είναι επίσης πολύ ενδιαφέρον, ότι μια βαθύτερη έρευνα, θα δείξει στους Νεοπαγανιστές, ότι αυτοί που διέσωσαν τα αρχαιοελληνικά συγγράμματα ήταν Χριστιανοί, όταν τους Φιλοσόφους τους δολοφονούσαν αρχαίοι ομόθρησκοί τους, και κατέστρεφαν και τα συγγράμματά τους!

Και τα τρία παραπάνω παραδείγματα, ο προσεκτικός παρατηρητής, θα συνειδητοποιήσει ότι έχουν τις καταβολές τους, σε μία ακόμα ιδεολογική "κληρονομιά", την αίρεση τού Εθνικισμού! Γιατί ο λόγος που οι άνθρωποι αυτοί επηρεάζονται από τις παραπάνω θέσεις, είναι επειδή έχοντας ασπασθεί αυτή την ιδεολογία, όλη η ζωή τους, περιστρέφεται γύρω από την επιθυμία τους, να αναδειχθούν ως "Έλληνες", ανώτερος και τιμημένος λαός, αρχαιότερος από τους άλλους, σημαντικότερος, σοφότερος, κλπ.

Αυτό όμως που τους διαφεύγει, είναι ότι η ίδια η αίρεση τού Εθνικισμού, έχει τις καταβολές της, όχι στην Ελλάδα, αλλά στη μεσαιωνική Γαλλία! Πράγματι, οι Φράγκοι είναι εκείνοι που διέδωσαν αυτή την εθνικιστική ιδεολογία στη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, σε μια προσπάθεια να τη μετατρέψουν από πολυεθνική σε δική τους ιδιοκτησία!

4. Παραδείγματα από τους Μάρτυρες τού Ιεχωβά

Αν και η ομάδα αυτή συμπεριλαμβάνεται στα όσα γράψαμε για τη γενικότερη ομάδα τού Προτεσταντισμού, ως ειδικότερη ακραία Προτεσταντική ομάδα, έχει κάνει και τις επιπλέον δικές της δογματικές επιλογές, γι' αυτό είναι χρήσιμο να δούμε και τρία επί μέρους δικά τους παραδείγματα, και τις καταβολές τους, τις οποίες οι ίδιοι δεν συνειδητοποιούν:

α. Οι χρονολογικοί υπολογισμοί τής Παρουσίας τού Χριστού

Είναι γνωστές οι επανειλημμένες προρρήσεις τών Μαρτύρων τού Ιεχωβά, για το τέλος, όπως και ο ισχυρισμός τους ότι ο Χριστός δήθεν ήλθε αόρατα στη Β΄ Παρουσία Του το 1914, έναν ισχυρισμό, πάνω στον οποίο στηρίζουν ολόκληρο το δογματικό τους οικοδόμημα.

Αυτό που διαφεύγει όμως στους περισσοτέρους από αυτούς, είναι ότι "η συνταγή" αυτών τών χρονολογικών υπολογισμών, δεν ανήκει απλώς στις Αντβεντιστικές θρησκείες, από τις οποίες το κληρονόμησαν όταν αποσχίσθηκαν από αυτές, αλλά σε αρχαιότατους παρόμοιους Ιουδαϊκούς (και όχι μόνο) υπολογισμούς!

β. Η αντιτριαδική θεολογική τοποθέτησή τους

Επειδή οι Μάρτυρες τού Ιεχωβά έχουν την εσφαλμένη άποψη ότι δήθεν αυτά που πιστεύουν, είναι αγιογραφική διδασκαλία, στους περισσοτέρους διαφεύγει το γεγονός ότι αυτά ήταν πράγματα που κληρονόμησαν από τον Αλεξανδρινό Πρεσβύτερο Άρειο, που έζησε τον τρίτο αιώνα μ.Χ. και μετέπειτα αιρεσιάρχη.

Ακόμα λιγότεροι απ' αυτούς, γνωρίζουν ότι και ο Άρειος, τις απόψεις του κληρονόμησε από προσαρμογή απόψεων τού προγενέστερου αιρετικού Λουκιανού, που με τη σειρά του είχε προσαρμόσει τις απόψεις τού προγενέστερου αιρετικού Παύλου Σαμοστατέως. (Δεν θα αναπτύξουμε εδώ τις δογματικές μεταβολές τών ανωτέρω, καθώς ο ενδιαφερόμενος αναγνώστης, μπορεί να τις δει σε άλλο σχετικό μας άρθρο).

Αν ακολουθήσουμε τα "ίχνη"  τής διαμόρφωσης τής αντιτριαδικής διδασκαλίας τών Μαρτύρων τού Ιεχωβά προς τα πίσω στην ιστορία λοιπόν, θα εκπλαγούμε, διαπιστώνοντας ότι ΟΙ ΑΦΟΡΜΕΣ τής αίρεσής τους αυτής, ήταν πολύ διαφορετικές από τις σημερινές τους δικαιολογίες τών θέσεών τους. Φιλοσοφικές κυρίως, και καθόλου αγιογραφικές, όπως ισχυρίζονται σήμερα. Και ακολουθώντας τις διαδοχικές αλλαγές αυτού τού δόγματος, μπορούμε να δούμε και τους πραγματικούς λόγους βάσει τών οποίων διαμορφώθηκε, ανεξαρτήτως  τών σημερινών ανυπόστατων ισχυρισμών τους, ότι δήθεν αποτελεί Αγιογραφική διδασκαλία!

Και σε τελευταία ανάλυση, είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι ενώ οι Μάρτυρες τού Ιεχωβά, αποκαλούν "ειδωλολατρικό" το Τριαδικό Δόγμα (το οποίο ΔΕΝ γνωρίζουν στη συντριπτική τους πλειονότητα), αν το έψαχναν λίγο βαθύτερα, πέρα από τα "έτοιμα" που τους δίνει να διαβάζουν η οργάνωσή τους, θα διαπίστωναν ότι ειδωλολατρικής προέλευσης είναι η δική τους διδασκαλία, που ΔΕΝ κάνει διάκριση κτιστού και Ακτίστου, όπως ακριβώς δεν έκαναν αυτή τη διάκριση οι προχριστιανικές ειδωλολατρικές αιρέσεις!

γ. Το δόγμα περί Αντιλύτρου

Και ας κλείσουμε τα παραδείγματα για τους Μάρτυρες τού Ιεχωβά, με ένα άλλο βασικό τους σωτηριολογικό δόγμα, το δόγμα τού Αντιλύτρου!

Φυσικά, όταν οι Μάρτυρες τού Ιεχωβά στηρίζουν σε αυτό το δόγμα τη σωτηρία τους, δεν φαντάζονται ότι αυτό είναι ένα ΕΣΦΑΛΜΕΝΟ δόγμα, που κληρονόμησαν από τον Παπικό Θωμά Ακινάτη, και που το είχε διδάξει στην Εκκλησία ο... δικός μας άγιος Αυγουστίνος! (Ο οποίος αν και κατόρθωσε να γίνει άγιος, είχε τόσες πολλές παρανοήσεις, που όταν αργότερα αναπτύχθηκαν στη Δύση, έγιναν η βάση τής Δυτικής Θεολογίας).

Πόσο θα άλλαζε η αντίληψη τών ανθρώπων αυτών, αν γνώριζαν τις καταβολές βασικών τους δογμάτων, που τα θεωρούν ως δήθεν δικό τους "φως προς τον κόσμο"!

5. Παραδείγματα από την Ορθοδοξία

Και επειδή συνήθως έχουμε την τάση να λέμε: "Ευτυχώς στη δική μου θρησκεία (ή ιδεολογία) ΔΕΝ έχω τέτοιες ξένες καταβολές", και τείνουμε να μη το ψάχνουμε, ας κλείσουμε τα παραδείγματά μας και με κάποια παρόμοια έρευνα από δικές μας Ορθόδοξες καταβολές απόψεων:

α. Η φιλοσοφική αντίληψη περί πληρότητας τής αρχής τής κτίσεως

Είναι  γνωστή η διαρκώς επαναλαμβανόμενη από πολλούς πατέρες θέση, ότι ο Θεός έπλασε τον κόσμο χωρίς φθορά τής κτίσεως, χωρίς να ψοφούν τα ζώα, και χωρίς σαρκοφαγία, αλλά όλα αυτά άλλαξαν με την αμαρτία τού Αδάμ. Όμως αν το καλοεξετάσουμε, θα διαπιστώσουμε ότι αυτή ΔΕΝ ήταν μια θεϊκή αποκάλυψη, αλλά μία φιλοσοφική θέση, την οποία οι άγιοι Πατέρες προσέλαβαν από την αντίστοιχη προχριστιανική φιλοσοφία, επειδή εξηγούσε πολύ ωραία, το "γιατί ζούμε σε έναν τόσο σκληρό και άδικο κόσμο", αφού είναι δημιούργημα τού Θεού τής αγάπης;".

Η αρχαία προχριστιανική πεποίθηση περί ενός κόσμου πλασμένου "από χρυσάφι", σε αντίθεση με τον "μεταπτωτικό" κόσμο, απαντούσε τόσο απλά σε αυτή την απορία, που δεν χρειάσθηκε καν να ελεγχθεί! Και μόνο η σύγχρονη Παλαιοντολογία, με τα τεκμήρια τής επιστημονικής έρευνας, έκανε αναγκαία την αναθεώρηση αυτής τής παγιωμένης θέσης, και την εξέτασή τών καταβολών της, κάτι που μπορούμε να δούμε σε σχετική εξαιρετική μελέτη τού π. Νικολάου Λουδοβίκου.

Όχι ότι αλλάζει κάτι, ως προς τα βασικά στοιχεία τής αδαμιαίας πτώσεως όσον αφορά την πτώση τού ανθρώπου και τη φθορά τού Παραδείσου, αλλά είναι καλό να δούμε πλέον το ζήτημα τής λοιπής κτίσεως, βάσει δεδομένων, κάτω από το φως τής έννοιας τού κακού ως "μη όντος", τής ανέλιξης τής κτίσεως και τής σπερματικής δημιουργίας τού Θεού, παρά στο "φως" τών αρχαίων φιλοσοφικών καταβολών του.

β. Δυτικότροπες αντιλήψεις περί κολάσεως και παραδείσου

Ομοίως, παρά την πεποίθηση πολλών ότι δήθεν ο Θεός έφτιαξε μια "κόλαση", όπου οι κακοί θα βασανίζονται αιωνίως, και ότι ο παράδεισος είναι ένας άλλος τόπος αναψυχής τών δικαίων, η αλήθεια είναι ότι οι καταβολές αυτών τών απόψεων, κάθε άλλο παρά Ορθόδοξες είναι. Μία έρευνα, θα δείξει στον ενδιαφερόμενο ερευνητή, ότι αυτές είναι Δυτικές επιρροές, που μας ήλθαν εδώ από Παπικές και Προτεσταντικές πηγές.

Η Ορθόδοξη θέση για την κόλαση και τον Παράδεισο, συνοψίζεται στο άκτιστο τής κολάσεως, καθώς ο Ίδιος ο Θεός είναι και κόλαση και παράδεισος, ανάλογα με το αν ο άνθρωπος βιώνει τη φωτιστική ή την καυστική ιδιότητα τής αγάπης τού Θεού.

γ. Δυτικότροπες αντιλήψεις περί παραδόσεως, Αγίας Γραφής, Θεοπνευστίας και "Δευτεροκανονικών"

Και θα κλείσουμε και αυτή την ενότητα με ένα τρίτο παράδειγμα Δυτικών καταβολών, που όμως κυκλοφορούν μεταξύ Ορθοδόξων, όσον αφορά τις πηγές τής πίστεώς μας.

Και ποιος δεν έχει ακούσει Ορθοδόξους, και μάλιστα "αντιαιρετικούς", να διατυπώνουν τη φράση: "Εμείς οι Ορθόδοξοι έχουμε δύο πηγές πίστεως, την Αγία Γραφή και την Ιερά Παράδοση";

Ανακριβέστατη διατύπωση! Εμείς οι Ορθόδοξοι έχουμε ως πηγή πίστεως την εμπειρία τών αγίων μας. Και αυτή η εμπειρία αποτελεί την Ιερά Παράδοση, στην οποία συμπεριλαμβάνεται ΚΑΙ η Αγία Γραφή!

Ομοίως, ΔΕΝ θεωρούμε τη Θεοπνευστία ως μία "κατά γράμμα" ερμηνεία ενός κειμένου, αλλά ως "ερμηνευτική θεοπνευστία", όπου η ερμηνεία γίνεται από την Εκκλησία!

Ούτε θεοπνευστία αποτελεί η κάθε πληροφορία που υπάρχει σε ένα βιβλίο θεοπνευστίας, αλλά ένα κείμενο ή ένας λόγος λέγεται Θεόπνευστος, επειδή ΠΕΡΙΕΧΕΙ θεία αποκάλυψη, όσον αφορά τη σωτηρία μας, και ΟΧΙ σε κάθε του λεπτομέρεια, ιστορική, ή επιστημονική.

Ούτε ΚΑΘΕ βιβλίο τής Αγίας Γραφής είναι Θεόπνευστο, μόνο και μόνο επειδή βρίσκεται στον Κανόνα τής Αγίας Γραφής. Άλλο "κανονικό" και άλλο "θεόπνευστο" βιβλίο!

Ούτε είναι σωστό να δανειζόμαστε τη Δυτική διατύπωση "Δευτεροκανονικά", για τα 10 εκείνα βιβλία που δεν αποδέχεται ο βασικός κορμός τού Προτεσταντισμού και ο Ιουδαϊσμός. Επειδή για εμάς, είναι κανονικότατα, είτε μιλάμε για Θεόπνευστο, είτε για μη Θεόπνευστο βιβλίο τής Αγίας Γραφής.

Πρόκειται για ζητήματα βασικών πηγών τής πίστεως, τα οποία παρεξηγώντας τα, κάποιοι Χριστιανοί οδηγούνται σε εσφαλμένες και αντιφατικές σειρές συλλογισμών και ενεργειών.

Είναι σημαντικό να ξεχωρίζουμε τη διαφορά τών Ορθοδόξων προϋποθέσεων, από τις Δυτικές επιρροές που έχουν βρει πρόσφορο έδαφος σε ανθρώπους στη χώρα μας.

6. Παρατηρήσεις από τα παραδείγματα

Ας κάνουμε όμως και κάποιες παρατηρήσεις σχετικά με τα παραδείγματα που αναφέραμε, συγκρίνοντας τις αντιστοιχίες Ορθοδόξων και αλλοθρήσκων, για να φανεί η θεμελιώδης διαφορά στην "ποιότητα" αυτών τών ξένων στοιχείων:

α. Διαφορά δομικών και επιφανειακών επιρροών

Ενώ τα παραδείγματα ξένων καταβολών δογμάτων αλλοθρήσκων που αναφέραμε, αφορούν, βασικά δόγματα (ή δόγματα που οι ίδιοι τα έχουν αναγορεύσει σε βασικά, και προσδιορίζουν όλη τους την πίστη), τα  αντίστοιχα Ορθόδοξα δόγματα με ξένες καταβολές, είναι είτε μικρής σημασίας, και δεν επηρεάζουν σε τίποτα τη Θεολογία ή τη σωτηρία τών πιστών, είτε απλώς κακές διατυπώσεις ΜΗ Θεολογικών εννοιών.

β. Διαφορά αρχαίων και νέων επιρροών

Άλλο είναι να αποτελεί ένα ξένης προέλευσης δόγμα, θεμελιώδες συστατικό μιας πίστεως ή ιδεολογίας, όπως συμβαίνει με τα παραδείγματα αλλοθρήσκων δογμάτων που αναφέραμε, και άλλο είναι να αποτελεί "επιμόλυνση" νεοτέρων εποχών, σε συγκεκριμένες μόνο περιοχές και χρονικές περιόδους, χωρίς αυτό να έχει εισχωρήσει στη βάση τής πίστεως, κάτι που είδαμε να συμβαίνει σε Προτεσταντικές επιρροές φρασεολογίας και αντίληψης μεμονωμένων πιστών, σε κάποιες Ορθόδοξες περιοχές, χωρίς αυτό όμως να έχει αλλοιώσει την ουσία τής πίστεως τής όλης Εκκλησίας, και χωρίς να έχει γίνει αθεράπευτο.

γ. Διαφορά Θεολογικών και φιλοσοφικών προεκτάσεων

Έχει μεγάλη διαφορά η αποδοχή ειδωλολατρικών θεμελιωδών Θεολογικών στοιχείων, (όπως η έλλειψη διάκρισης κτιστού και Ακτίστου από την οποία πάσχουν π.χ. οι Μάρτυρες τού Ιεχωβά που αναφέραμε), και άλλο να έχει γίνει αποδεκτή από πιστούς, μία φιλοσοφική άποψη χωρίς καμία θεολογική ή σωτηριολογική αξία.

Στην πρώτη περίπτωση, μία Θεολογική ξένη πρόσμιξη, καθιστά όλη τη Θεολογία προβληματική.

Στη δεύτερη περίπτωση, αποτελεί μια απλή άποψη, όσο ευρέως και αν έχει γίνει αποδεκτή, την οποία ουδέποτε η Εκκλησία δογμάτισε επίσημα, και την οποία δεν θα αντιμετωπίσει κανένα πρόβλημα, αν την αφήσει να σβήσει, όταν αυτή τεκμηριώνεται από αντίθετα στοιχεία. Η Θεία αποκάλυψη περί σωτηριολογικών ζητημάτων, ("ο σκληρός πυρήνας τής πίστεως"), παραμένει απείραχτη και καθαρή, όπως παραδόθηκε στους Θεουμένους αγίους.

δ. Διαφορά μερικής και γενικής αποδοχής

Τέλος, είναι πολύ διαφορετικό, μια θρησκεία να δογματίζει κάποιο ξένο και προβληματικό δόγμα, επίσημα για τα μέλη της, ή ΟΛΑ τα μέλη της να το αποδέχονται ως συστατικό τής πίστης ή τής ιδεολογίας τους, και πολύ διαφορετικό πράγμα, κάτι ξένο να έχει επηρεάσει μέρος μόνο τών μελών της.

Στην πρώτη περίπτωση, μπορούμε να πούμε ότι αυτή η "ξένη καταβολή" αποτελεί θεμελιώδες και χαρακτηριστικό συστατικό μιας θρησκείας ή ιδεολογίας, αφού έχει πλήρη αποδοχή από την ηγεσία και τα μέλη της, και πάνω σε αυτό βασίζουν κεντρικά δόγματα και ενέργειές τους.

Στη δεύτερη περίπτωση, αποτελεί μία "επιφανειακή επιμόλυνση", περιορισμένη και θεραπεύσιμη, που ΔΕΝ επηρεάζει σε τίποτα την ίδια την ουσία τής πίστεως, και που με ενημέρωση τών μεμονωμένων πιστών που την αποδέχθηκαν, αποκαθίσταται.

Όπως και αν έχει λοιπόν το ζήτημα, και όπου και αν πιστεύει ο καθένας μας, θα βρει πολύ διαφωτιστική μία βαθύτερη έρευνα, στις καταβολές τών δογμάτων τής πίστης ή τής ιδεολογίας του!

Γ. Κ.